O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hisoblash mashinalari uchun yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar bazalarining huquqiy himoyasi to‘g‘risida”gi Qonuni:
4-modda. EHM uchun yaratilgan dasturlar yoki ma’lumotlar bazalariga nisbatan mualliflik huquqini e’tirof etish shartlari EHM uchun dasturlar yoki ma’lumotlar bazalariga nisbatan mualliflik huquqi ular yaratilgach yuzaga keladi. EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasiga bo‘lgan mualliflik huquqi e’tirof etilishi va ro‘yobga chiqarilishi uchun ro‘yxatdan o‘tkazish yoki o‘zga rasmiyatchiliklarga rioya etish talab qilinmaydi.
Bundan kelib chiqib aytish mumkinki, A. ismli shaxs muallif hisoblanadi. EHM uchun yaratilgan dasturlar yoki ma’lumotlar bazalariga nisbatan huquqlarga ega bo‘lgan shaxslar dasturlar yoki ma’lumotlar bazalarini ro‘yxatdan o‘tkazish huquqiga egadirlar. Huquq egasi EHM uchun yaratilgan dasturni yoki ma’lumotlar bazasini bevosita yoxud o‘z vakili orqali Dasturiy mahsulotlar davlat reyestrida yoki Ma’lumotlar bazalari davlat reyestrida O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga talabnoma berish orqali ro‘yxatdan o‘tkazishi mumkin.
Shuningdek, Qonunning 6-7-8-moddalaridan foydalanib yoziladi.
EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining muallifi A. huquqlari tan olinishini; B. tomonidan uning huquqini buzayotgan xatti-harakatlar to‘xtatilishini; yetkazilgan zarar uning miqdoriga huquqbuzar tomonidan g‘ayriqonuniy olingan daromad summasini qo‘shgan holda qoplanishini talab qilishga haqlidir.
Buning uchun EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasi muallifi A. o‘z huquqlari muhofaza qilinishini so‘rab tegishli sudga murojaat etishi lozim.
Sud EHM uchun yaratilgan dasturlar yoki ma’lumotlar bazalarini ro‘yxatdan o‘tkazish to‘g‘risidagi qarorini bekor qilishi lozim.
Mualliflik huquqi obyektlarini muhofaza qilishning o‘ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
Mualliflik huquqining egasi asarga nisbatan muayyan harakatlar qilish, masalan, nusxa ko‗chirish, efirga uzatish yoki nusxalarini ommaga sotish kabi mutlaq huquqlarga ega. Bular mualliflik huquqi bilan himoyalangan faoliyat namunalaridir. Mualliflik huquqi egasi asardan foydalanishni, masalan, nusxalarini tayyorlash yoki nusxalarini ko‗pchilikka sotish yoki boshqa shaxsga to‗lov evaziga amalga oshirishga ruxsat berish orqali boshqarishi mumkin. Oddiy misol, badiiy asarning mualliflik huquqi egasi nashriyotga asarning nusxalarini royaltilar evaziga kitob shaklida nashr etish va sotishga ruxsat berganida, odatda, nashriyot kitoblar narxiga kelishilgan foiz shaklida chiqaradi. Agar biror kishi mualliflik huquqi egasining ruxsatisiz yoki litsenziyasiz mualliflik huquqi bilan cheklangan harakatlardan birini amalga oshirsa, ikkinchisi uning mualliflik huquqini talab qilishi va qonuniy himoya choralarini ko‗rishi mumkin: masalan, zararni undirib olish va sud tomonidan taqiq qo‗yish. Biroq ishga adolatli munosabatda bo‗lish kabi cheklovlar va ba‘zi aniq belgilangan istisnola mavjud bo‗lishi mumkin. Bunga misol sifatida bir kishi o‗qish uchun kutubxonadagi kitobdan nusxalarni olishi mumkin. Asarga nisbatan boshqa harakatlar, agar ular mualliflik huquqi bilan cheklanmasa amalga oshirilishi mumkin: masalan, do‗stingizdan musiqani tinglash uchun uning diskidan ko‗chirib olish.
