Teqvim-2015. pdf

Ə d ə b i y y a t
Zərdabi, H. Rusiyada 
əvvəlinci türk qəzeti  
/H.Zərdabi //Respublika.-
2010.- 20 iyul.- S. 6.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.sherg.az
110
illiyi

---

178
Tarixdə bu gün 
İYUN
15
15
Milli Qurtuluş Günü 
1993
1991-ci ilin  oktyabrında     Azərbaycan 
müstəqillik əldə etsə də, Ermənistanın 
işğalçılıq niyyəti güdən təcavüzü res-
publikada vəziyyəti gərginləşdirmişdi. 
1993-cü il iyunun 4-də  Gəncədə pol-
kovnik Surət Hüseynovun nəzarəti al-
tında olan hərbi hissənin hakimiyyətə 
itaətsizliyi ölkəni tamamilə xaosa 
sürükləmişdi. Situasiyanı  nəzarətə al-
maq üçün hakimiyyətin atdığı  tələsik 
addımlar vəziyyəti düzəltməmiş, 
əksinə, Gəncəyə yola düşən dövlət 
nümayəndələri girov götürülmüşdü. 
Qiyamçı  hərbi hissənin rəhbərliyi, 
əvvəlcə o vaxtki Baş nazir və Milli 
Məclis Sədrinin, sonra isə Preziden-
tin istefasını  tələb etmişdi. Vəziyyət 
nəzarətdən çıxmış,  ətraf rayonların 
icra başçıları zorla dəyişdirilmiş, Surət 
Hüseynovun qiyamı  məhdud Gəncə 
civarlarından çıxaraq, üzü Bakıya doğ-
ru geniş miqyas almışdı. Belə böhranlı 
və  ağır vəziyyətdə ölkə  vətəndaşları 
yeganə  çıxış yolunu yenə  də müdrik 
rəhbərinin hakimiyyət sükanı arxasına 
keçməsində görmüşdü. Bu taleyük-
lü sınaq anında xalqın çağırışına səs 
verən, dövlətin gələcək taleyinə biganə 
qalmayan böyük strateq Heydər Əliyev 
Bakıya dönərək respublikada yaranmış 
hakimiyyət böhranının aradan qaldırıl-
ması istiqamətində  əməli fəaliyyətə 
başlamışdı. Ümummilli liderin bir 
qrup ziyalı ilə  Gəncəyə  səfər etməsi 
və heç bir riskdən çəkinməyərək si-
lahlanmış qüvvələrlə danışıqlar apar-
ması vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin 
qarşısının alınmasında mühüm addım 
olmuşdu. Bundan bir neçə gün son-
ra - iyun ayının 15-də isə ulu öndər 
parlamentdə səslənən təkidli xahişləri, 
ən əsası xalqın istəyini nəzərə alaraq o 
zamankı Azərbaycan Respublikası Ali 
Sovetinin Sədri vəzifəsinə seçilməsinə 
razılıq vermişdi. Bu tarixi hadisə res-
publika həyatında xaos və anarxiyadan 
qurtuluşa doğru yeni mərhələnin baş-
lanğıcına çevrilmişdi. Beləliklə də, 15 
iyun Azərbaycanın tarixinə Milli Qur-
tuluş Günü kimi daxil edilmişdir.
Ulu öndərin Ali Sovetin Sədri 
seçilməsi Azərbaycanda eyni za-
manda mütərəqqi parlamentarizm 
ənənələrinin formalaşmasını  təmin 
etmişdi. Heydər  Əliyev parlamentin 
cəmiyyətdəki nüfuzunun sağlamlaşdı-
rılması  tədbirlərinə başlamış, yüksək 
idarəçilik keyfiyyətləri sayəsində ali 
qanunverici orqanda xoşagəlməz si-
yasi çəkişmələrin, qeyri-etik davra-
nışların qarşısını almışdı. Müzakirə 
və diskussiyaların sivil, demokratik 
meyarlar çərçivəsində aparılması üçün 
şəxsi nümunə göstərmiş, parlament 
idarəçiliyinə yeni ruh və müasirlik 
gətirmişdi. Milli Məclisin iclasla-
rı, mətbuat konfransları, respublika 
əhəmiyyətli müşavirələr birbaşa ya-
yımla televiziya ekranlarına verilmiş-
di.
Sonralar millət vəkilləri 15 iyun 
tarixinin təqvimə Azərbaycanın Qur-
tuluş günü kimi salınması  təklifi ilə 
çıxış etmişlər və Milli Məclis bu 
təklifi bəyənmişdi. O vaxtdan Heydər 
Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı 
Milli Qurtuluş günü kimi qeyd edilir.