Kbt я25 uot (059) Baş redaktor

Ə d ə b i y y a t

Ədliyyə işçilərinin peşə bay-

ramı geniş qeyd olunmuşdur  

[Mətn] //Xalq qəzeti.- 2012.- 

23 noyabr.- S.5; İki Sahil.- 

2012.- 23 noyabr.- S.5,10.

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

www.az.wikipedia.org

www.xalqqazeti.com

22

---

332

Tarixdə bu gün

Sumqayıt şəhəri 

1949

NOY

ABR

Azərbaycan Respublikasının üçüncü 

böyük  şəhəri  olan  Sumqayıt,  Abşeron 

yarımadasının  şimal-qərb  sahillərində, 

Bakıdan  35  km  məsafədə  yerləşir. 

Sumqayıtın  ərazisi  96  kvadrat  kilo-

metr,  əhalisinin  sayı  406.100  nəfərdir. 

Şəhərdə azərbaycanlılar, ruslar, ləzgilər, 

ukraynalılar,  talışlar,  tatarlar,  tatlar  və 

ermənilər yaşayır. 

Tarixi sənədlərdə Sumqayıtın adı ilk 

dəfə 1580-ci ildə ingilis səyyahı X.Berou 

tərəfindən  çəkilir.  1858-ci  ildə  fransız 

yazıçısı A.Dümanın  “Qafqaz  səyahəti” 

adlı kitabında Sumqayıt adlı poçt stan-

siyasından bəhs edilir. Şəhərin Qərb və 

Şərqində  müvafiq  olaraq  “Hacı  Zeyna-

labdin Tağıyev” (əvvəllər “Nasosnaya”) 

və “Corat” adlı iki qədim qəsəbə vardır. 

1935-ci  ildə  SSRİ  Xalq  Ağır 

Sənaye  Komissarlığının  azərbaycanlı 

mütəxəssislərin  iştirakı  ilə  keçirilmiş 

kollegiya  iclasında  Abşeron  yarıma-

dasında  sənaye  müəssisələri  və  istilik-

elektrik  mərkəzi  tikilməsi  üçün  yer 

seçilməsi barədə qərar qəbul edilmişdir. 

Bundan  bir  müddət  sonra  yeni  sənaye 

şəhərinin  salınması  üçün  Abşeronun 

şimal-qərbində  Bakıdan  30-35  km 

məsafədə Sumqayıt dəmiryol stansiyası 

yaxınlığındakı ərazi seçilmişdi.

Şəhərin  təməli  1939-cu  ildə  sənaye 

obyektləri  inşa  edilməsi  ilə  qoyulmuş-

dur,  lakin  Böyük  Vətən  müharibəsi  bu 

planların həyata keçirilməsini bir neçə il 

təxirə  salmışdı.  1949-cu  il  noyabr  ayı-

nın  22-də  Azərbaycan  SSR  Ali  Soveti 

Rəyasət  Heyətinin  qərarı  ilə  Sumqa-

yıta  şəhər  statusu  verilmişdi.  Qafqaz-

da  istehsal  edilən  neft-kimya  sənayesi 

məhsullarının, sintetik kauçukun, qeyri-

üzvi gübrələrin, müxtəlif kimyəvi prepa-

ratların və yuyucu vasitələrin 40 faizdən 

çoxu Sumqayıtda istehsal edilirdi. 

1953-cü  il  oktyabr  ayının  23-də 

Sumqayıt Boru prokat zavodunun mar-

ten  sexində  ilk  dəfə  polad  əridilmişdi. 

1955-ci il martın 8-də Zaqafqaziyada ilk 

metallurgiya zavodu olan Sumqayıt alü-

minium  zavodu  özünün  ilk  məhsulunu 

vermişdir. 1960-cı ildə Sumqayıtda Av-

ropada ən böyük neft-kimya kombinatı-

nın tikintisi başlanmışdır. 

1969-cu 

ildən 

Sumqayıtda 

H.Ərəblinski  adına  Musiqili  Dövlət 

Dram Teatrı fəaliyyət göstərir. Burada 47 

ümumtəhsil məktəbi, 2 internat-məktəb, 

1  lisey,  4  texniki  peşə  məktəbi,  57 

məktəbəqədər  müəssisə,  8  mədəniyyət 

evi,  6  şəhər  klubu,  20  dövlət  kitabxa-

nası,  5  musiqi  məktəbi,  4  orta  ixtisas 

məktəbi, 1 rəsm qalereyası, 4 kinoteatr, 

1 Tarix muzeyi, 1 mehmanxana var.

Şəhərdə  Sumqayıt  Dövlət  Universi-

teti,  Müəllimləri  Təkmilləşdirmə  İnsti-

tutunun Sumqayıt filialı, Texniki Kollec, 

Tibb  məktəbi,  Musiqi  Texnikumu,  Pe-

daqoji seminariya və musiqi məktəbləri 

fəaliyyət göstərir.

Bu gün Sumqayıt unikal infrastruktur, 

neft-kimya  və  sənaye  komplekslərinə 

malik  olan,  sürətlə  inkişaf  edən 

şəhərdir.