woluntaryzm i indyferentyzm – przestępstwo jako wyraz wolnej woli człowieka, podstawą odpowiedzialności wina
utylitaryzm kary, pojawienie się racjonalizacji mieszanej
Doktryny pozytywistyczne
Doktryny pozytywistyczne
Szkoła antropologiczna
C. Lombroso, E. Ferri, R. Garofalo
przestępstwo zjawiskiem przyrodniczym, skłonność do przestępstwa wynika z natury człowieka, negacja wolnej woli, niebezpieczny dla społeczeństwa nie jest czyn, ale człowiek
przestępcy z urodzenia – cechy anatomiczne (kształt i rozmiar czaszki, niskie czoło, wystające kości policzkowe, silna szczęka, wąskie wargi), fizjologiczne (nieczułość na ból, daltonizm, jąkanie się, mańkuctwo), psychiczne (brutalność, lekkomyślność, skłonność do kłamstwa) i przestępcy okolicznościowi
rozwój środków zabezpieczających nakładane niezależnie od popełnienia czynu