Kimyoviy texnologiya

MASALA ECHIMLARIDAN NAMUNALAR
1 misol:KJ ni 20 ml, 0,01n eritmasiga AgNO₃ ning 0,2% li eritmasidan 15 ml ni asta – sekin qo’shib, chayqatib AgJ zoli hosil qilinadi. Shu zolning mitsella tuzilishini yozib, uning zarrachalarining elektr maydonida qaysi qutubga yo’nalishini aniqlang. Kumush nitrat eritmasining zichligi 1 g/sm² deb qabul qilinsin.
Berilgan: V₀= 20 ml; s₁=0,01n; V = 15ml; c= 0,2%; p=1g/sm³.
Yechish: 1) AgNO₃ni konsentratsiyasi aniqlanadi:

1. 
   100:0,2 = 1000 : x; x=2g;
   
2. 
   1000:2 = 15:x; x=0,03;
   
3. 
   C= 0,03/170 = 1,76 10^-4 g-mol/ml.
   

2) KJ ni konsentratsiyasi hisoblanadi: M_KJ=166g;
a) 1:166 = 0,01 : x; x= 1,66g;
b) 1000 : 1,66 = 20 : x; x= 0,0332 g KJ;
d) 20 ml KJ c= 0,0332/166 = 0,0002 = 2 g-mol/ml.

Hisoblardan ko’rinib turibdiki: KJ c>AgNO₃c dan, ya,ni 0,0332>o,03. Konsentratsiya berilgan hajmlar bo’yicha c_KJ> c_AgNO3ya’ni2 >1,76 10^-4

Hisoblardan ko’rinib turibdiki, aralashmada KJ miqdori qisman yuqori bo’lgani uchun mitsella yadrosini K⁺ ionlari o’rab o’rab oladi, ya’ni K⁺ ionlar adsorbsion qavatni hosil qiladi. AgJ ni mitsella tuzilishi:
AgJ m,n K⁺, n-x J^{- +} J^- ko’tinishiga ega bo’ladi.
Zol manfiy zaryadli bo;lib, elektr maydonida musbat (+) qutbga yo’naladi.


2 misol: Yangi olinganAl(OH)₃ cho’kmasi HCl eritmasining oz miqdori bilan shunday ishlanganki, unda cho’kma erib ulgurmagan. Natijada Al(OH)₃zoli hosil bo’lgan.Uning zarrachasi elektr maydonida katod tomonga yo’nalgan.Al(OH)₃zolining mitsella tuzilishini ko’rsating.


Yechish:Al(OH)_{3 +} n HCl = Al(OH)₃ n HCl

Mitsella tuzilishi quyidagicha:

Al(OH)_{3 m +} n HCl^- (n – x)H^+- xH⁺

3 misol: Kumush xloridni zaryadlanmagan zolini hosil qilish uchun 0,029% li NaCl va 0,001n kumush nitrat eritmalaridan qancha hajmda aralashtirish kerak?


Yechish:1) reaksiya tenglamasi yoziladi.


+ = AgCl + NaNO₃

1. 
   1: 170 = 0,001 : x; x = 0,17g AgNO₃
   
2. 
   100 : 0,029 = 1000 : x; x = 0,29g NaCl.
   

Tenglama bo’yicha 0,17g AgNO₃va 0,29g NaCl reaksiyaga kirishganida neytral AgCl zollari hosil bo’ladi.

Tajriba uchun olingan miqdorlarni nazariy keltirib chiqarilgan miqdorlarga nisbati orqali har bir eritmadan qancha hajm olish kerakligi hisoblanadi:
= shular asosida = yoki 0,005 : 0,001 nisbatlarda eritmalar olinadi, ya’ni 5 ml NaCl va 1 ml AgNO₃ eritmalari aralashtiriladi.