HISOB QISMI 3.1. AMMIAKNI OKSIDLASH KONTAKT APPARATINING ISSIQLIK TEXNIK HISOBI Modiy balanslar hisobi. Berilgan ma’lumotlar.
Unumdorlik-128000 t/yil. P2O5 EFK ning tarkibi:
P2O5
20%
Mg
0,6%
Fe2O3
0,51%
CaO
45%
SO3
1,83%
Al2O3
75%
F
2%
H3PO4 va ammiak kirish balansini hisoblaymiz.
G=120000t/355·24=15 t/s·1000 = 15000 kg/s.
H3PO4 kg 100w 20 kg P2O5 X kg. H3PO4 15000 kg P2O5
X kg H3PO4=100·15000/20=75000 kg/s H3PO4
H3PO4=75000·0,2·2·98/142=20704 kg/s
H2O: 75000-20704= 54296 kg/s.
75000·0,2·0,27=4050 kg/s.
ammiak bilan kiradigan suv miqdori.
4050·1/99=40,909 kg/s.
Quyidagi reaksialar.
MgO+H3PO4+H2O=MgHRO4·3H2O
CaO+H3PO4+H2O=CaHPO4·2H2O
Al2O3+2H3PO4=2AlRO4+3H2O
Fe2O3+2H3RO4=2FeRO4+3H2O
2NH3+H2SiF6=(NH4)2SiF6 2NH3+H2SO4=(NH4)2SO4 NH3+ H3PO4=NH4H2RO4 2NH3+ H3PO4=(NH4)2PO4 Chiqim
75000·0,006·174/40=1957,5kg
krisstallizatsion suv.
75000·0,006·3·18/40=607,5kg
Bu yerda (40,174,18,142-MgO.MgHPO4·3H2O H2O va P2O5 ning
molekulyar og’irligi).
Dikalsiy fosfat. 75000·0,0045·172/56=1036,6 kg
Krisstallizatsion suv.75000·0,0045·2·18/56=216,9 kg
P2O5: 75000·0,0045·142/56·2=428 kg
(56 va 172 ya’ni SaO va CaHPO4·2H2O molekulyar og’irligi.)
Alyumeniy fosfati:
75000·0,0075·142/102=1345 kg
P2O5 :
75000·0,0075·142/102=783 kg
(102 va 122 ya’ni Al2O3 AlPO4 molekulyar og’irligi).
FePO4:
75000·0,0051·2·207/160=989 kg
P2O5:
75000·0,0051·142/160=339 kg
(160 va 207 ya’ni Fe2O3 va FePO4 molekulyar og’irligi)
(NH4)2SiF6 75000·0,02·178/6·19=2342 kg
NH3:
75000·0,02·2·17/6·19=447 kg
(NH4)2SO4 75000·0,0183·132/80=2264,6 kg
NH3:
75000·0,0183·2·17/80=583 kg
P2O5 1 va 4 ga bir-biriga bog’lik.
799 kg+428 kg+783 kg+339 kg=2349 kg
P2O5 miqdor NH3 bilan bog’lik.
75000·0,2-2349=12651 kg
neytrallangan pulpada NH3 va umumiy miqdor 27% P2O5 bor
447 kg+583 kg=1030 kg
Fosfat ammoniy hosil bulishida ketgan ammiak:
2349 kg+12651 kg=15000 kg.
NH3 miqdori P2O5 va monoammoniy fosfat bilan bog’lik:
15000·0,27-1030=3020 kg
2·17·12651/142=3029 kg.
3029-3020=9 kg.
Diammoniyfosfatning miqdori:
9·132/2·17=34,94 kg
quyidagi monoammoniy fosfatning miqdori:
34,94·115/132=30,44 kg
115·3029/17=20490,29 kg
kelib chiqqan diammoniy fosfatdan monoammoniy fosfat koladi.
20490,29-30,44=20459,85 kg
quruq tuzning chiqishi:
1957,5+1036,6+1345+989+2342+2264,6+20459,85+34,94=30429,49 kg.
kg suv:
607,5+216,9=824,4 kg
30429,49-824,4=29605,09 kg
Formula
kg
%
MgHPO4·3H2O
1957,5
6,4
CaHPO4·2H2O
1036,6
3,4
AlPO4
1345
4,42
FePO4
989
3,25
(NH4)2SiF6
2342
7,67
(NH4)2HPO4
34,94
0,11
(NH4)2SO4
2264,6
7,44
NH2N2PO4
20459,85
67,2
Sistemaning metalga tushadi:
75000+4050+40=79090 kg
kitob buyicha
1000 78
75000 X
X=5850 kg
Pulatning tarkibila erkin holda suv bor.
73240-30429,49=42810,51 kg
hammasi: suv va pulpa
42810,51+824,4=43634,91 kg
43634,91·100/73240=59,5%
Moddiy balans
Kirim
kg
%
chikim
kg
%
20% ning P2O5 ekstraksion fosfor kislota mono gidrat (100% H3PO4)
Qurilmani halokatsiz va ishonchli ishlashiga, texnologik zayilga qat’iy amal qilgan holda, hamma zaruriy mansab, ishlab-chiqarish, havfsizlik texnikasi yо‘riqnomalariga amal qilgan, texnologik zayilni tо‘g‘ri boshqargan, hamda xizmat qiluvchi shaxslarni yaxshi tayyorlagan holda amalga oshiriladi. Ushbu bо‘limda keltirilgan yong‘in havfsizligi, havfsizlik texnikasi qoidalari, bor bо‘lgan yо‘riqnomalarni о‘rnini bosish uchun emas, balki ularni tо‘ldirishga xizmat qiladi. Jarayonni havfsiz boshqarishni asosiy qoidalari quyidagilar sanaladi:
1. Qurilmadagi uskunalarni ishlatish bо‘yicha yо‘riqnoma asosida, texnologik ish yuritish yо‘riqnomasiga qat’iy amal qilish.
2. Rostlash, nazorat-о‘lchov asboblarini, blokirovkalar va habarchilarni tо‘xtovsiz ishlashini ta’minlash.
3. Yong‘inga qarshi habarchi va aloqani, о‘t о‘chirish va shaxsiy himoya vositalarini soz holda saqlash.
4. Xizmat qiluvchilar surilma, quvur, apparatlarni joylashini va texnologik tarxni va ularni vazifalarini hamda xizmat kо‘rsatish qoidalarini yaxshi bilish.
5. Qurilmadagi apparat va uskunalarni о‘z vaqtida ta’mirlash va sozligini ta’minlash.
6. Sexni ishlatishda paydo bо‘lgan meyordan chetga chiqish, nosozlik va boshqa shu kabi kamchiliklarni о‘z vaqtida bartaraf etish.
7. Bosim ostida ishlovchi apparatlarga xizmat kо‘rsatish bо‘yicha havfsizlik qoidalariga tо‘liq amal qilish.
8. Zaharli, yemiruvchi, yonuvchi, portlovchi moddalar bilan ishlashda havfsizlik qoidalariga amal qilish.
9. Sexni tо‘xtatib va ta’mirlab bо‘lib, ishga qо‘shishda havfsizlik qoidalariga amal qilish.
10. Ishlab chiqarish maydonlari, binolarda havoni doimiy nazorat qilib turish, hamda sanoat oqavalari va chiqitlarni nazorat qilib borish. 11. Quvurlarni va apparatlarni zichligini doimiy nazorat qilish.
12. Davlat texnazorati yо‘riqnoma talabi bо‘yicha oldini olish uchun ta’mirlash (PPR) grafigiga asosan uskunalar ta’mirini о‘z vaqtida amalga oshirish.
13. Havfsizlik texnikasi yо‘riqnomalarini о‘z vaqtida va sifatli о‘tkazish.
14. Yuqori havfga ega bо‘lgan olovli, gaz havfli va ta’mirlash ishlarini bajarishda yо‘riqnomaga qat’iy amal qilish.
15. Ashyo va moddalarni tо‘g‘ri saqlash.
16. Qurilma hududida vaqtinchalik va bir martalik ishlarni bajarishda ruhsat olish tartibiga rioya qilish.
17. Shamollatish (ventilyatsiya) qurilmalarini meyorida ishlatish.
18. Elektr tarmoqlaridan kuchlanishni ajratish tartibini saqlash. 19. Tasdiqlangan tartib bо‘yicha yong‘in qо‘riqchilarini о‘z vaqtida chaqirish. Texnologik jarayon havfsizligi quyidagilar hisobiga erishiladi: – organizmga zaharli ta’sir etuvchi ishlab chiqarish chiqitlari, moylash moylari, reagentlar, hom ashyolar bilan ishlovchilarni ochiqdan-ochiq ishlashiga yо‘l qо‘ymaslik; – texnologik jarayonni tо‘liq avtomat, mexanizatsiyalashgan, masofadan boshqarishni qо‘llagan holda boshqarish; – mehnatni bir xilligi va og‘irligini cheklash maqsadida unumli ishlovni va dam olishni tashkil etish; 54 – ishlab chiqarishdagi havfli va zaharli faktorlar kelib chiqishi haqida о‘z vaqtida ma’lumot olish; – ishlab chiqarish uskunalarini halokatda ajratadigan va himoyani ta’minlaydigan jarayonni boshqarish va nazorat qilish sistemasiga ega bо‘lish; – ishlab chiqarishning zaharli va havfli faktorlari sanalgan ishlab chiqarish chiqindilarini о‘z vaqtida zararsizlantirish hamda chetlatish.
Gazni qayta ishlash jarayonida asosan barcha qurilma va uskunalar odam xayoti uchun xavfli bо‘lgan yuqori bosim va harorat ostida, elektro qurilmalar esa yuqori kuchlanishda ishlaydi. Texnologik rejim buzilishi, xavfsizlik talablariga rioya qilmaslik, avariya holatlarida quyidagilar sodir bо‘lish extimoli bor: - zaharli moddalar bilan zaharlanish; - portlash va yonginlar; - elektr, texnik va mexanik jaroxat olish; Qurilma va uskunalarni notо‘gri ishga qо‘shish, ekspluatatsiya qilish natijasida ularni muddatidan avval ishdan chiqishi, ishchi zonaga zaharli gazlarni tushishi, yonish va portlash xavfi oshishiga olib keladi. Sexda avariyasiz ish olib borilishining asosiy talabi texnologik rejimga, barcha yо‘riqnomalar – mansab, ishlab chiqarish, ekspluatatatsion va texnika xavfsizligi yо‘riqnomalariga qat’iy amal qilishdan iborat.