5.Ultrafiltr - Osmotik bosimdan yuqori bosimda yarimo‘tkazuvchi membranalar orqali eritmalarni filtrlash jarayoni teskari osmos va
ultrafiltrlash deb ataladi rasm raqami. Membrana o‘zidan erituvchi molekulalarini o‘tkazadi, shu bilan birga erigan moddalarni ushlab qoladi. Teskari osmosda erituvchi molekulalarning o‘lchamidan katta bo‘lmagan zarrachalar ajratiladi.
Ultraffltrlashda alohida zarrachalaming o‘lchami dz odatda kattaroq. Quyida bu jarayonlarning qo‘llanilish chegaralari keltirilgan.
Bu jarayon oddiy filtrlashdan mayda o‘lchamli zarrachalaming
ajralishi bilan farq qiladi. Teskari osmos jarayonini olib borish
uchun kerak bo‘lgan bosim ultrafiltrlash jarayoniga kerak bo‘lgan
bosim (0,1—0,5 MPa) ga qaraganda ancha yuqori (6—10 MPa).
Teskari osmos issiqlik elektrstansiyalarida suvni tuzsizlantirishda va turli sanoat korxonalarida (yarim o‘tkazgichlar, kineskoplar, dori-darmon ishlab chiqarishda va h.k.) hamda shahar oqova suvlarini tozalashda ishlatiladi. Teskari osmosning eng soda qurilmasi yuqori bosimli nasos va ketma-ket ulangan moduldan
(membranali element) iborat.
rasm
Ultrafiltrlash uchun boshqacha parchalanish mexanizmi taklif
qilingan. Molekulalarning olchami g‘ovaklarning o‘lchamidan katta bo‘lgani uchun erigan moddalar membranada ushlanib qoladi. Jarayonni o‘tkazish uchun kvazigomogen — gel ko£rinishidagi g'ovakli va g'ovaksiz, polimer materiallaridan tayyorlangan yupqa pardali va asetatsellulozadan tayyorlangan polimer membranalar ishlatiladi. Hozirda polietilendan, ftorlangan (etilen-propilenli)
sopolimerdan, politetraftoretilendan, g‘ovakli shishadan, asetobutiratsellulozadan tayyorlangan membranalar ishlab chiqarilmoqda.
6.Katrich filtr -
7.Teskari osmos –
. Osmos sxemasi (H — osmotik bosim, P — ishclii bosim).
a — to‘g‘ri osmos; b — osmotik tenglik; d — teskari osmos;
1 — toza suv; 2 — membrana; 3 — eritma.
