Kirish I bob. O„zbek va koreys adabiyotining rivojlanish bosqichlari

 
 
Biz tajriba sinov jarayonini Toshket shahri Shayxontoxurr tumanidagi 
XTBga qarashli 34-umumiy o‗rta talim maktabida olib bordik.Faoliyatimiz 
jaraayonida biz 5,6 va 10-sinflarda mazkur bitiruv malakaviy ishimizni amalda 
sinab ko‗rdik.Amaliyot natijalari esa ijobiy.Ta‘lim jarayoniga koreys adabiyotini 
kiritish mumkin degan xulosaga keldik.Beshinchi va oltinchi sinf ona tili va 
adabiyoti jarayonini kuzatdik.Kuzatuv jarayoni natijalari shunday bo‗ldi: 
1.O‗zbek sinflardagi o‗quvchilar qoidalarni yaxshi bilishadi.Uni amaliyotda 
mustaqil qo‗llay olishadi. 
2.Rus sinf o‗quvchilari esa qoidalarning ko‗pidan bexabar.O‗rgangan qoidalarini 
amaliyotda qo‗llash ko‗nikmasiga ega emas.
3.O‗zbek sinf o‗quvchilari ma‘daniyat darajasi qoniqarli emas(darsda o‗zini 
tutishi,sinfdoshlariga bo‗lgan munosabati). 

---

53 
4.Rus sinf o‗quvchilarida tarbiyaviy jihatdan kamchiliklar kuzatmadik. 
5.O‗zbek sinflari o‗quvchilari uy vazifalariga bir tomonlama yondoshadi. 
6.Rus sinflari esa uy vazufalariga ijodiy yondashadi. 
7.O‗zbek sinf o‗quvchilarida fikrlash,o‗ylash qobilyati faqat bolalarcha sodda. 
8.Rus sinflari kattalardek xuddi o‗sha vaziyatda o‗zlari bo‗lgandek 
fikrlashadi.Masalaga hamma tomonlama yondashadi. 
Ushbu tajribalar 5 va 6-sinflarda olib borildi.Har ikki sinfga ona tili va o‗zbek tili 
fanlaridan bir xil o‗qituvchilar kiradi.Lekin,natijalar har xil.Ularga amaliyotimiz 
jarayonida turli savollar bilan murojaat qildik.Savollar fikrlashga oid bo‗lib, ular 
tanigan va tanimagan o‗zbek va jahon adabiyoti namunalaridan edi.Tanimagan 
asarlari oldin o‗qib berildi.Jumladan,quyidagi savol bilan murojaat qildik: ―Sariq 
devni minib‖ asari qahramoni maktab direktoriga xat yozib maktab dars jadvalidan 
―Matematika‖, ―Fizika‖ fanlarini olib tashlashni,bu fanlarning o‗rniga futbol va 
shaxmat to‗garagini kiritishni iltimos qiladi.Savol:Hoshimjon maktubiga qanday 
qaraysiz?Uning maktubidagi so‗zlarga qo‗shilasizmi?Javoblar: 
O‗zbek sinflarda; 
1.Deyarli 70% o‗quvchi Hoshimjonni qoraladi. 
2.Qolgan 30%o‗quvchi o‗z fikriga ega emas. 
Rus sinflarda: 
1.10%foiz o‗quvchi Hoshimjonni qoraladi. 
2.Balki, 
Hoshimjon 
yoshligida 
ushbu 
fan 
o‗qituvchilaridan 
yaxshi 
o‗qimagandir.Bunga sabab esa,o‗qituvchisi uni dars jarayoniga qiziqtira 
olmaganidir. 
3.Balki shaxmat bilan futbolni tanlaganida jaxon chempioni bo‗lishi mumkin edi. 
4.Maktabda dars jarayoniga kiritilgan fanlarni o‗qish kerak. 

---

54 
5.Ota – onasi uni futbol va shaxmat to‗garagiga berganida o‗zi qiziqqan 
mashg‗ulotlar bilan ovora bo‗lib yomon yolga kirmasdi.Sexrli qalpoqchani emas 
o‗zining kuchiga ishongan bo‗larmidi. 
Natijalardan ko‗rinib turibdiki rus sinflarida fikrlash qobilyati yetarli 
rivojlangan.Ular o‗zi uchun yetarli xulosa chiqara oladi.Biz tajriba- sinov 
ishlarimizda quyidagi xulosalarga keldik:Rus sinflarda ikki davlat adabiyoti va 
ma‘daniyati birlashgan.Ular chet el adabiyotini ham o‗rgangan.Shuning uchun ular 
keng fikrlaydi.Ushbu xulosalardan kelib chiqib biz adabiyot ta‘lim jarayoniga chet 
el millatining yaxshi urf odatlari va fikrlashga majbur qiladigan asarlari ro‗yxatini 
kengaytirishni tafsiya qilamiz.Adabiyot darslarida ko‗proq nazariy ma‘lumotlardan 
chekinib,asrlarni 
amaliyotda 
qo‗llash 
jarayonini 
ko‗paytirish 
maqsadga 
muvofiqdir.Masalan oquvchilarni asr muhitiga solish,ularni xuddi voqea bosh 
qahramani darajasiga chiqishga undash kerak.Bunda eng samarali vosita kichik-
kichik saxna ko‗rinishlaridir.Har kim o‗z rolini bajarish orqali asr mohiyatini 
tushunib yetad. 
Koreya adabiyotini, jumladan, Li Mun Yolning―Oltin qanotli qush‖asarini 
o‗rgatishda quyidagi metodlarni tafsiya qila olamiz: