Kirish O‘zbekiston Respublikasi Xotira qurilmasi

Kompyuter xotira qurilmalari haqida

Kompyuter elektr manbaidan uzilgandan so'ng, tezkor xotira(ОЗУ)dagi barcha ma'lumotlar o'chib ketadi va kompyuter qayta yuklanganda, o'chgan ma'lumotlarni qayta tiklab bo'lmaydi. Shuning uchun ma'lumotlarni saqlashda, elektr energiyasiga bog'liq bo'lmagan, ma'lumotlarni saqlash qurilmalaridan foydalaniladi. Bu maqolada shu qurilmalar haqida yozmoqchiman.
Barcha tashqi qurilmalar energiyaga bog'liq bo'lmagan holda ma'lumotlani saqlaydi. Hozirgi kunda barcha tashqi xotira qurilmalari quyidagi turlarga bo'linadi:

• 
  Magnitli saqlash qurilmasi.
  

• 
  Optik saqlash qurilmasi.
  

• 
  Elektr saqlash qurilmasi.
  

Endi har bir turiga qisqacha to'htab o'tamiz.
Magnit saqlash qurilmalari kompyuterga o'rnatiladigan asosiy saqlash vositasi hisoblanadi. Bu turdagi xotira qurilmasining asosi, ya'ni barcha ma'lumotlar magnit asosga ega bo'lgan materiallarda saqlanadi. Bu turdagi xotiradan, barcha turdagi kompyuterlar(ishchi kompyuterlar, serverlar, portativ kompyuterlar,..) foydalanishadi.
Bu turdagi xotira qurilmasiga quyidagilar kiradi:
— Qattiq disklar(HDD).
— Egiluvchan disklar(floppi disk).
— Magnit lentalar.
Qattiq diskni(vinchester, HDD), kompyuterning asosiy xotirasi deyish mumkin. Bu qurilma kompyuterga bevosita ATA yoki SATA porti orqali ulanadi. Hajmi ham xar hil bo'ladi(250 Gb, 500 Gb, 1 Tb, 2Tb,..). Hajmi qanchalik katta bo'lsa, narxi ham shunchalik qimmat hisoblanadi. Undan tashqari ma'lumotlarni o'qish va yozish tezligi ham narxiga ta'sir qiladi. Bu xotira turiga yana tashqi qattiq disklar ham kiradi. Ular USB port orqali ulanadi va kompyuterdan elektr manbai oladi. Bu turi katta hajmdagi ma'lumotlarni olib yurish uchun ishlatiladi.
Egiluvchan disklar hozirgi kunda kamayib ketgan. 1.44 Mb hajmga ega bo'lib, ma'lumotlarni bir necha martta o'qib, yozish uchun ishlatiladi. Unchalik ishonchli emas, magnit plyonkalar ham yupqa bo'lib, juda tez ishdan chiqish ehtimoli katta. Tashqi ta'sirlarga umuman bardoshli emas.
Keyingi magniitli saqlash qurilmasi bu – magnit lentalardir. Bular asosan server kompyuterlar bilan ishlaganda kerak bo'ladi. Katta hajmdagi ma'lumotlarni arxivlash yoki nusxasini olish jarayonida ishlatiladi. O'qish va yozish tezligi unchalik katta emas, lekin uzoq vaqt davomida saqlash uchun mo'ljallangan.
Navbatdagi tashqi saqlash qurilmasi bu optik disklar hisoblanadi. Bu disklarga ma'lumotlar lazer nurlari orqali yoziladi va lazer nurlari orqali o'qiladi. Optik disklarni quyidagi turlari mavjud:
— Faqat o'qish uchun mo'ljallangan disklar: CD, DVD.
— Faqat bir marotaba yozish uchun mo'ljallangan disklar: CD-R, DVD-R.
— Bir necha marotaba yozish uchun mo'ljallangan disklar: CD-RW, DVD-RW.
CD disklar 700 Mb atrofida, DVD disklar esa 4.7 Gb atrofidagi ma'lumotlarni o'zida saqlay oladi. Bu optik disklarni o'qish uchun kompyuterga CD-ROM, DVD-ROMqirilmalari ulanadi. Hozirgi kunda yangi DVD disklari paydo bo'lgan, bular Blu-ray deb nomlanadi va ular ko'k rangdagi lazer orqali ma'lumotlarni yozadi(oddiy optik disklarga qizil rangdagi lazer ishlatiladi). Blu-ray disklarning hajmi 25 Gb dan boshlanadi.
Keyingi tashqi xotira qurilmasi bu – elektr saqlash qurilmasidir. Bu xotira qirilmasida ma'lumotlar, mikrosxemalar orqali yaratilgan va programmalashtirilgan xotirada saqlanadi. Bunga misol, flesh-xotiralardir(fleshka). Bu qurilmalar kompyuterga USBport orqali ulanadi. Qurilmaning o'lchamlari kichik va hajmi hozirgi kunda 64 Gb dan ham oshdi. Bu qurilmaning asosiy parametri hajmidan tashqari ma'lumotlarni o'qish va yozish tezligi hisoblanadi. Ma'lumotlarni yozish va o'qishda hech qanday dasturlarning keragi yo'q va ishlatish juda soddadir. Flesh xotiralarni sotib olishda pulingizni ayamasdan o'sha paytdagi eng katta hajmliligini sotib olavering, sababi bu xotira qurilmasi juda katta tezlikda o'z hajmini kattalashtirib yubormoqda.
Manba: itportal


Kompyuter elektr manbaidan uzilgandan so‘ng, tezkor xotira(OZU)dagi barcha ma’lumotlar o‘chib ketadi va kompyuter qayta yuklanganda, o‘chgan ma’lumotlarni qayta tiklab bo‘lmaydi. Shuning uchun ma’lumotlarni saqlashda, elektr energiyasiga bog‘liq bo‘lmagan, ma’lumotlarni saqlash qurilmalaridan foydalaniladi. Bu maqolada shu qurilmalar haqida yozmoqchiman.
Barcha tashqi qurilmalar energiyaga bog‘liq bo‘lmagan holda ma’lumotlarni saqlaydi. Hozirgi kunda barcha tashqi xotira qurilmalari quyidagi turlarga bo‘linadi:

• 
  Magnitli saqlash qurilmasi.
  
• 
  Optik saqlash qurilmasi.
  
• 
  Elektr saqlash qurilmasi.
  
• 
  Endi har bir turiga qisqacha to‘htab o‘tamiz.
  

Magnit saqlash qurilmalari kompyuterga o‘rnatiladigan asosiy saqlash vositasi hisoblanadi. Bu turdagi hotira qurilmasining asosi, ya’ni barcha ma’lumotlar magnit asosga ega bo‘lgan materiallarda saqlanadi. Bu turdagi xotiradan, barcha turdagi kompyuterlar (ishchi kompyuterlar, serverlar, portativ kompyuterlar,..) foydalanishadi.
Bu turdagi xotira qurilmasiga quyidagilar kiradi:
— Qattiq disklar (HDD).
— Egiluvchan disklar (floppi disk).
— Magnit lentalar.
Qattiq diskni (vinchester, HDD), kompyuterning asosiy xotirasi deyish mumkin. Bu qurilma kompyuterga bevosita ATA yoki SATA porti orqali ulanadi. Hajmi ham har xil bo‘ladi (250 Gb, 500 Gb, 1 Tb, 2Tb,..). Hajmi qanchalik katta bo‘lsa, narxi ham shunchalik qimmat hisoblanadi. Undan tashqari ma’lumotlarni o‘qish va yozish tezligi ham narxiga ta’sir qiladi. Bu xotira turiga yana tashqi qattiq disklar ham kiradi. Ular USB port orqali ulanadi va kompyuterdan elektr manbai oladi. Bu turi katta hajmdagi ma’lumotlarni olib yurish uchun ishlatiladi.
Egiluvchan disklar hozirgi kunda kamayib ketgan. 1.44 Mb hajmga ega bo‘lib, ma’lumotlarni bir necha marta o‘qib, yozish uchun ishlatiladi. Unchalik ishonchli emas, magnit plyonkalar ham yupqa bo‘lib, juda tez ishdan chiqishi ehtimoli katta. Tashqi ta’sirlarga umuman bardoshli emas.
Keyingi magnitli saqlash qurilmasi bu – magnit lentalardir. Bular asosan server kompyuterlar bilan ishlaganda kerak bo‘ladi. Katta hajmdagi ma’lumotlarni arxivlash yoki nusxasini olish jarayonida ishlatiladi. O‘qish va yozish tezligi unchalik katta emas, lekin uzoq vaqt davomida saqlash uchun mo‘ljallangan.
Navbatdagi tashqi saqlash qurilmasi bu optik disklar hisoblanadi. Bu disklarga ma’lumotlar lazer nurlari orqali yoziladi va lazer nurlari orqali o‘qiladi. Optik disklarni quyidagi turlari mavjud:
— Faqat o‘qish uchun mo‘ljallangan disklar: CD, DVD.
— Faqat bir marotaba yozish uchun mo‘ljallangan disklar: CD-R, DVD-R.
— Bir necha marotaba yozish uchun mo‘ljallangan disklar: CD-RW, DVD-RW.
CD disklar 700 Mb atrofida, DVD disklar esa 4.7 Gb atrofidagi ma’lumotlarni o‘zida saqlay oladi. Bu optik disklarni o‘qish uchun kompyuterga CD-ROM, DVD-ROM qurilmalari ulanadi. Hozirgi kunda yangi DVD disklari paydo bo‘lgan, bular Blu-ray deb nomlanadi va ular ko‘k rangdagi lazer orqali ma’lumotlarni yozadi (oddiy optik disklarga qizil rangdagi lazer ishlatiladi). Blu-ray disklarning hajmi 25 Gb dan boshlanadi.
Keyingi tashqi xotira qurilmasi bu – elektr saqlash qurilmasidir. Bu xotira qirilmasida ma’lumotlar, mikrosxemalar orqali yaratilgan va programmalashtirilgan xotirada saqlanadi. Bunga misol, flesh-xotiralardir (fleshka). Bu qurilmalar kompyuterga USB port orqali ulanadi. Qurilmaning o‘lchamlari kichik va hajmi hozirgi kunda 64 Gb dan ham oshdi. Bu qurilmaning asosiy parametri hajmidan tashqari ma’lumotlarni o‘qish va yozish tezligi hisoblanadi. Ma’lumotlarni yozish va o‘qishda hech qanday dasturlarning keragi yo‘q va ishlatish juda soddadir. Flesh xotiralarni sotib olishda pulingizni ayamasdan o‘sha paytdagi eng katta hajmliligini sotib olavering, sababi bu xotira qurilmasi juda katta tezlikda o‘z hajmini kattalashtirib yubormoqda.

Nima sababdan qattiq disk(HDD)ni defragmentatsiya qilish kerak?

Defragmentatsiya bu — qattiq disk(vinchester) qismlarini(razdel) mantiqiy strukturasini yaxshilash(optimizatsiya) maqsadida bajariladigan protsess hisoblanadi. Bu protsess orqali vinchesterdagi fayllar mantiqiy tartiblanadi. Bu protsessni amalga oshirish natijasida, kompyuter ishlashini tezlashtirish va qattiq diskda sodir bo‘ladigan xatolarni oldini olish mumkin.
Defragmentatsiyani ko‘pchilik tushunmaydi va shu sababli, bu ishni bajarishmaydi. Buni tushuntirish uchun o‘sha mashxur misolni keltiraman. Misol uchun sizga, Windows’ga oib biror kitob kerak bo‘lib qoldi, siz kutubxonaga borib, dastlab kompyuterga oid kitoblar joylashgan javonga borasiz, u yerdan boshidan qidirib o‘tirmaysiz, darhol, bu javondan «W» harfiga oid kitoblarni qidirishni boshlaysiz va tez topasiz. Endi o‘ylab ko‘ring, agar kutubxonada kitoblar tartib bilan qo‘yilmagan deylik, hammasi aralash joylashgan, siz o‘zingizga kerakli kitobni topishingiz uchun, ancha vaqt kerak bo‘ladi, natija bor, topasiz agar kerak bo‘lsa, lekin ancha vaqtingiz ketib qoladi.
Kompyuterda ham shunday, fayllar ma’lum bir bloklarga bo‘linib, shu bloklar qattiq diskka yoziladi, o‘qish jarayonida bu bloklar birlashtirilib o‘qiladi, agar bu bloklar har xil joyda joylashgan bo‘lsa, to‘liq faylni yig‘ish uchun, biroz vaqt kerak bo‘ladi.
Savol tug‘iladi, qanday qilib bitta fayl bloklari bir necha joyga joylashib qoladi? Bu savolga keyinroq fayllarni diskda joylashuvi nomli maqola yozib javob berishga harakat qilaman. Demak, nima sababdan defragmentatsiya qilish lozim?
1. Vinchesterning ishlash vaqtini oshirish uchun, fayllar qancha tartibli joylashgan bo‘lsa, ularni qidirishga ko‘p harakat talab qilinmaydi, vinchesterga yuklama kamroq tushadi.
2. Kompyuter ishlashini tezlashtiradi, kompyuter ishlashi asosan fayllarni kiritish va o‘qishga asoslangan, tartibli fayllarni o‘qish, tartibsiz fayllarni o‘qishdan ancha tez.
3. Vichesterda bo‘sh joylarni oshiradi.
4. Operatsion tizim ishlashi yengillashadi.
Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, defragmentatsiya qilish albatta kerak, lekin qaysi paytda, qaysi oraliq bilan qilish kerak?
1. Agar sizning kompyuteringiz tranzaksion rejimda ishlasa, ya’ni doimiy ravishda fayllar yozilib va o‘chirilib turilsa, iloji boricha tez-tez, kamida har hafta bir marotaba defragmentatsiya qiling.
2. Agar sizning vinchesteringizda joy kam bo‘lsa(qattiq diskning 80% to‘lgan), har oyda defragmentatsiya qiling.
3. Agar qattiq diskda ancha bo‘sh joy bo‘lsa va fayllar yozilish va o‘chirilishi ko‘p marotaba bajarilmasa, 6 oyda bir marotaba defragmentatsiya qilish kifoya qiladi.
Defragmentatsiya haqida ma’lumotga ega bo‘ldingiz, keyingi maqolada bu amalni qanday bajarish kerakligini ko‘rsatib o‘taman.
Kesh nima?


Uyali telefonlar va tarmoqlarda «kesh» (ing. cache) atamasi, odatda, telefon yoki tarmoqdagi yaqin kelajakda kerak bo‘lishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning nusxalarini saqlaydigan xotira maydonini anglatadi. Bu bilan veb-sahifalar va ilovalarga tezroq kirish mumkin bo‘ladi.
Masalan, telefoningizda veb-sahifaga kirganingizda, uning nusxasi telefonning kesh xotirasida saqlanishi mumkin. Agar o‘sha sahifa qayta so‘ralsa, sahifaning internetdan qayta yuklab olinishini kutish o‘rniga, sahifa darhol keshdan ko‘rsatilishi mumkin.
Shunday qilib, elektron keshdagi ma’lumot tezkor kirish uchun axborotning ikkilamchi nuxsasi hisoblanadi.

Kesh Xotira - Bu Nima? Brauzer Kesh Nima?

Kesh - vaqt davomida tez-tez talab ma'lumotlarni saqlash uchun kompyuter protsessor yuqori tezlikdagi xotira. Bu axborot va qanday ma'lumotlar eng tez yo'l olish uchun qarash zarur protsessori uchun "nuqtalari», deb sifatli ishlashini oshiradi.

ISH PRINTSIPI

kesh xotira to'g'ridan oldindan do'konlar sifatida, istalgan ma'lumotlarni turli operatsiyalari tezligini ta'sir qiladi. o'z faoliyatining tamoyil oddiy misol bilan tasvirlab mumkin. Har qanday odam ma'lum bir mantiqiy tartibda sizning ish stoli elementlari ustida joylashtirish uchun harakat o'z ishini optimallashtirish uchun. Hoynahoy, keyingi band bo'ladi, telefon, kerakli katalog joriy hujjat, va hokazo. D. Bu vaqt va kuch talab, chunki kimdir, u besh yil oldin yillik hisoboti uchun kerakli hujjatlar har doim maxfiy qilsangiz, deb dargumon. Bu tamoyiliga va keshni ishlaydi. Nima, bu mashina darajada anglatadi? Aslida, bir shunga o'xshash jarayon. ma'lum bir ierarxik uchun kompyuter mavjud barcha ma'lumotlar. Ba'zi axborot boshqalardan ko'ra ko'proq tez-tez talab bo'lsa, ular, o'z navbatida, yaqinmiz.

Nima?

Kesh - vaqt davomida tez-tez talab ma'lumotlarni saqlash uchun kompyuter protsessor yuqori tezlikdagi xotira. Bu axborot va qanday ma'lumotlar eng tez yo'l olish uchun qarash zarur protsessori uchun "nuqtalari», deb sifatli ishlashini oshiradi.
ad
ad

ISH PRINTSIPI

kesh xotira to'g'ridan oldindan do'konlar sifatida, istalgan ma'lumotlarni turli operatsiyalari tezligini ta'sir qiladi. o'z faoliyatining tamoyil oddiy misol bilan tasvirlab mumkin. Har qanday odam ma'lum bir mantiqiy tartibda sizning ish stoli elementlari ustida joylashtirish uchun harakat o'z ishini optimallashtirish uchun. Hoynahoy, keyingi band bo'ladi, telefon, kerakli katalog joriy hujjat, va hokazo. D. Bu vaqt va kuch talab, chunki kimdir, u besh yil oldin yillik hisoboti uchun kerakli hujjatlar har doim maxfiy qilsangiz, deb dargumon. Bu tamoyiliga va keshni ishlaydi. Nima, bu mashina darajada anglatadi? Aslida, bir shunga o'xshash jarayon. ma'lum bir ierarxik uchun kompyuter mavjud barcha ma'lumotlar. Ba'zi axborot boshqalardan ko'ra ko'proq tez-tez talab bo'lsa, ular, o'z navbatida, yaqinmiz.
ad

DARAJASI

shaxsiy kompyuter bir protsessor uchun axborot yetkazib berish bilan shug'ullanadi birinchi holat, xotira amalga oshiradi. Bu diskda bir necha marta tezroq bo'lsa-da Biroq, u har doim bu yonga maxsus ehtiyojlarini bilan saqlamaydi. boshqalardan ko'ra ko'proq tez-tez ishlatiladi ma'lumotlar, ikkinchi darajali kesh uzatiladi, shuning uchun. Bu nima? Bu holda, xotira yonga o'zi ichiga protsessori yaqin joylashtirilgan, va yangi kompyuter va odatda integratsiya qilingan alohida chip, ultra-yuqori tezlikda, ustida joylashgan.

Misol uchun, tez-tez ishlatiladigan ma'lumotlar, shu jamoa, bir maxsus hujayra protsessor ko'chib va o'zini ilk darajasi keshini taqdim etadi. Bu shaxsiy kompyuter eng tez xotira hisoblanadi.

HARAKATLAR NATIJA

Bilanoq protsessor ma'lum vazifani bajarish kerak, deb, u birinchi Ro'yxatdan o'tish ma'lumotlarni tahlil. ma'lumotlar mavjud bo'lmasa, u keyin, birinchi darajada kesh aylanadi - ikkinchi darajali kesh. axborot, ham, u erda topilmadi bo'lsa, protsessor, RAM anglatadi. zarur ma'lumotlar boshqa hech bir joyda yo'q edi, agar so'nggi versiyada, qurilma qattiq diskda ma'lumotlarni o'qiydi. Shunga ko'ra, ertami protsessor zarur ma'lumotlarni topadi, tezroq uning vazifasini ijro etadi.

KALIT XUSUSIYATLAR

keshlash texnologiyasi quyidagi xususiyatlarga ega:

• 
  Kesh - tez xotira turi nisbatan kichik hajmi. Bu ko'proq hajmi, lekin kam tezkor xotira bilan ishlaydi.
  
• 
  o'ng axborot protsessori izlayotganda unga berilgan huquqini tekshirish qiladi. Ular aniqlangan bo'lsa, u bir "hit" deb, va agar - a "slip". sog'inib va hit soni, va unga yuklangan vazifani nisbatan protsessor tezligini belgilaydi.
  
• 
  kesh hajmi shaxsiy kompyuter qattiq disk mavjud asosiy xotira yoki quvvatiga, ancha kichik bo'ladi.
  

BRAUZERIDA KESH FOYDALANISH

operatsiya vaqtida, Internet-brauzerida bir foydalanuvchi bir veb-sahifa, keyinchalik foydali bo'lishi mumkin tasvirlar, skriptlar, tovushlar va boshqa ko'plab ma'lumotlarni turli yuklaydi. Bu ma'lumotlar vaqtinchalik fayllar yoki brauzer kesh fayllar sifatida tanilgan. Bu yuqorida barcha tashqari, boshqa materiallar qator o'z ichiga oladi, juda murakkab jarayon hisoblanadi:

• 
  Cookie fayllar.
  
• 
  Foydalanuvchi ko'rsatilgan, deb axborot -manzil bor.
  
• 
  tashrif buyurgan veb-sahifalar jurnali.
  
• 
  veb-saytlari va portallar haqida qilingan turli xil ma'lumotlar.
  
• 
  yuklash haqida ma'lumot.
  
• 
  turli onlayn resurslardan Parollar va seanslari.
  
• 
  Sozlamalar saytlar va yanada ko'proq.
  
• 
  butun tartibi, bir tomondan, u World Wide Web ayrim sahifalarini yuklashda jarayonida vaqt tejash imkonini beradi, chunki juda foydalidir, va tez-tez saytlar yoki elektron pochta kirib tashrif buyurdi uchun parol talab qilmaydi.
  

butun tartibi, bir tomondan, u World Wide Web ayrim sahifalarini yuklashda jarayonida vaqt tejash imkonini beradi, chunki juda foydalidir, va tez-tez saytlar yoki elektron pochta kirib tashrif buyurdi uchun parol talab qilmaydi.

• 
  Biroq, kesh yordamida shaxsiy kompyuter saqlaydi materiallari - Network uchinchi tomon foydalanuvchilar uchun mavjud qilinishi mumkin ma'lumotdir. Bu esa, o'z navbatida, bu mumkin foydalanuvchining shaxsiy ma'lumotlarni kuzatib borish uchun qiladi. Bundan tashqari, kesh ham viruslar skriptlar bilan zararlangan reklama bannerlar, turli xil saqlash mumkin, va hokazo .. bu holda, siz ajralmas brauzeri anglatadi kesh xotira tozalash kerak bo'ladi.