Kirish qismi

JANUBIY–SHARQIY OSIYONING TABIIY RESURSLARI
VA UNING IQTISODIY RIVOJLANISHGA TA’SIRI
 
 
 
 
 
 

---

 
Janubi-sharqiy 
Osiyo 
subregion 
tarkibiga 
Hindixitoy yarimoroli, Malay arxipelagi orollari, 
Yangi Gvineyaning g‘arbiy qismi kiradi. Uning 
maydoni 4,5 mln km.kv bo‘lib, umumiy 
quruqlik maydonining 3% ni egallaydi. 
Aholisi soni 630 mlnga yaqin. Ya’ni bu subre
gionda jahon aholisining 8,5% dan ko‘prog‘i 
istiqomat qiladi. Geografik joylashuvi 
jihatidan 
Vyetnam, 
Kambodja, 
Laos, 
Myanma, Tailand va Malayziya yarimorol, 
Bruney, Indoneziya, Singapur, Filippin va Sharqiy 
Timor esa orol davlatlar hisoblanadi. Bu yerda maydon 
kattaligi, 
aholi soni, ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot darajasiga ko‘ra bir-biridan farq qiluvchi 
11 ta davlat joylashgan. Ular orasida faqat Laos quruqlik 
ichkarisida joylashgan davlat bo‘lganligi sababli to‘g‘ridan to‘g‘ri dengizga 
chiqa olmaydi. 
Mintaqa tabiiy resurslari orasida mineral resurslar muhim iqtisodiy 
ahamiyatga ega. Myanma hududidan to Indoneziyagacha cho‘zilgan qalay-
volfram belbog‘i o‘tgani sabab barcha yarimorol davlatlari hamda 
Indoneziya hududidan katta miqdorda qalay rudalariga qazib olinadi. Subregion 
qalayning 
umumiy 
zaxiralari 
bo‘yicha 
jahonda 
birinchi 
o‘rinni egallaydi. Surma zaxiralari bo‘yicha Janubi-sharqiy Osiyo qit’ada 
birinchi, jahonda esa ikkinchi o‘rinni egallaydi. Bundan tashqari, ushbu 
hududdan neft (Indoneziya, Malayziya, Bruney), toshko‘mir (Vyetnam, 
Indoneziya), uran rudalari (Indoneziya, Filippin), oltin (Myanma, 
Vyetnam, Filippin), volfram (Myanma, Tailand), boksit (Indoneziya, Filippin, 
Malayziya) kabi mineral resurslar ham qazib olinadi. Indoneziya, Filippin, 
Vyetnam mintaqaning aholi soni ko‘p bo‘lgan davlatlari hisoblanadi. Janubi-
sharqiy Osiyo hududida 200 dan ortiq xalqlar yashaydi. Ular orasida 
malayliklar, laolar, tayliklar, vyetnamliklar, semanglar, birmaliklar, filippinliklar, 
yavaliklar, xitoylar katta salmoqa ega.
Subregionda konchilik (deyarli mintaqaning barcha davlatlarida), yoqilg‘i-
energetika 
(Indoneziya, 
Malayziya, 
Bruney 
va 
b.), 
rangli 
metallurgiya 
(Indoneziya, 
Malayziya, 
Tailand, 
Vyetnam 
va 
b.), mashinasozlik (Indoneziya, Singapur, Malayziya va b.), kimyo (Indoneziya, 
Malayziya, Singapur, Vyetnam va b.), yengil va oziq-ovqat (deyarli mintaqaning 
barcha davlatlarida) sanoatlari tarmoqlari rivojlangan.