Kitabın adı: Aqrar sahədə mülki müdafiə

5.2. Heyvanların kütləvi qırğın silahlarından mühafizəsi 
 
Kənd təsərrüfatı heyvanlarının kütləvi  qırğın  silahlarından 
qorunması və ya onun təsirinin azaldılması üçün mülki müdafiə 
tədbirləri  təşkilati,  mühəndis-texniki  və  zoobaytarlıq  işlərinin 
kompleks həllini tələb edir. Düşmənin müasir qırğın vasitələri 

---

 
101 
ilə  hücum  təhlükəsi  yarandıqda  heyvanların  mühafizəsi  üçün 
heyvandarlıq kompleksi binaları və ya aztutumlu fərdi tövlələr, 
həmçinin  həmin  vaxt  heyvanların  saxlanması  nəzərdə  tutulan 
tikililər bu məqsədlə hazırlanmalıdır. Qaba və qüvvəli yem eh-
tiyatı etibarlı surətdə qapadılır, düşmən tərəfindən tətbiq olunan 
kütləvi  qırğın  vasitələrinin  nəticələrinin  aradan  qaldırılması 
üçün texnika hazırlanır. Nüvə partlayışları, düşmənin tətbiq et-
diyi zəhərləyici və bakterioloji vasitələrin vaxtında qeydə alın-
ması  üçün havanın,  torpağın  və bitkilərin müşahidə işləri güc-
ləndirilir. 
Binaların hazırlanması aşağıdakı istiqamətlərdə aparılır: 
a)  Binaların  konstruktiv-fiziki  hazırlanması.  Konstruktiv-
fiziki  hazırlanma  dedikdə,  binanın  nüvə  partlayışları  zamanı 
hava  zərbə  dalğasının  təsirindən  dağılma  təhlükəsinin  azaldıl-
ması üçün görülən işlər başa düşülür. Bu məqsədlə düşmən hü-
cumu  ehtimal  olunan  istiqamətdən  və  ya  dairəvi  olaraq  tikili 
xaricindən  hündürlüyü  saxlanılan  heyvanların  hündürlüyünə 
mütənasib, təxminən pəncərə (baca) hündürlüyündə, 70-100 sm 
qalınlıqlı torpaq kütləsi verilir və  ya əldə olan tikinti material-
ları ilə binadan 60-70 sm kənarda hündürlüyü 140-150 sm olan 
hasar  çəkilərək  ara  hissə  torpaq  kütləsi  ilə  doldurulur.  Yanğın 
təhlükəsinin  aradan  qaldırılması  məqsədi  ilə  binanın  (heyvan-
darlıq kompleksinin) ətrafındakı quru otlarla örtülmüş sahə bel-
lənir (şumlanılır), yanğına meylli zibillər təmizlənilir. 
Saxlanılan heyvanlar üçün ehtiyat su və yem kütləsinin yara-
dılması. 
b)  Saxlanılan  heyvanların  minimal  su  və  yem  kütləsi  ilə 
qidalanması  məqsədilə  7-10  sutkalıq  yem  ehtiyatı  yaradılır  ki, 
normativ ehtiyat kütlənin həcmi əməli məşğələdə nəzərə çatdı-
rılacaqdır. 
c)  bina  (kompleks)  daxilində  heyvanlara  qulluğun  təşkili. 
Heyvanlara qulluq sağmal heyvanların sağılması, onların yem-
lənməsi və təmizlik işlərinin aparılmasından ibarətdir. 
d)  Bina  (kompleks)  daxilində  ventilyasiyanın  təşkili.  Bina 

---

 
102 
(kompleks)  daxilində  saxlanılan  heyvanların  və  onlara  qulluq 
edən  insanların  izolyasiya  edilmiş  şəraitdə  uzunmüddətli  qo-
runması  zamanı  mikromühitdə hava qarışığının tərkibinin  nor-
mallaşdırılması məqsədi ilə təşkil edilir.  
e)  Bina  (kompleks)  daxilində  avadanlıqlaşdırma.  Saxlanı-
lan  heyvanların  tərkibindən  asılı  olaraq  südəmərlər  (quzu,  bu-
zov) üçün arakəsmələrin və ehtiyat  su və yem kütləsinin yığıl-
ması  yerlərinin  hazırlanması  işlərinin  görülməsini  nəzərdə  tu-
tur.