Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas

Psixo-sosial risk amillərinə dair tövsiyə

► Psixo-sosial  risk  amilləri

anamnez  toplandıqda  və

ya 

standartlaşdırılmış  sorğu  vasitələri  ilə qiymətləndirilməlidir. 

Müvafiq  klinik  müdaxilələrin  aparılması  həyat  keyfiyyətini 

artırmaq  və ÜİX-nin  proqnozunu  yaxşılaşdırmaq  məqsədilə

nəzərdən keçirilməlidir (B)

85,135

Psixo-sosial risk amillərinin xüsusiyyətləri

Depressiya,  düşmənçilik  və sosial  təcrid  olunma,  adətən,  aşağı 

sosial-iqtisadi statusu olan və/və ya xronik stress altında olan kişi və

qadınlarda müşahidə olunur

28,166

.

Depressiya sonradan  ÜİX-nin  əmələ gəlməsinin  prediktorudur 

(B)

100,128,176

və onun proqnozunu pisləşdirir

100

. Depressiyalı xəstələrdə

riskin  daha  yüksək  olması  trisiklik  antidepressantların  yan  təsiri 

səbəbindən də ola bilər

34,70

.

Həyəcan ÜİX-nin əmələ gəlməsinin

132

və Mİ-dən sonra baş 

verəcək xoşagəlməz hadisələrin

133

müstəqil amilidir.

Düşmənçilik  və əsəb  həm  sağlam  insanlarda,  həm  də ÜDX  olan 

xəstələrdə yüksək  ürək-damar  hadisəsi  riski  ilə əlaqələnir

30

.  Hirsini 

daxilində saxlayan  ÜDX  xəstələri  arzuolunmaz  ürək-damar 

hadisəsinin daha yüksək riskinə məruz qalırlar

45

.

D tipli  şəxsiyyət (“distressed”  – əzab  çəkən)  geniş  spektr mənfi 

emosiyaların  davamlı  hiss  olunmasına  meyillilik (neqativ  affektlik) 

və digər  şəxslərlə münasibətdə özünü  ifadə etməkdə sıxılma  (sosial 

sıxılma)  deməkdir.  Şəxsiyyətin  D  tipli  olmağı  hətta  depressiv 

simptomların,  stressin  və əsəbin  nəzərə alınmasından  sonra  ÜDX 

olan xəstələrdə arzuolunmaz proqnozun prediktorudur (B)

46

.