Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz Ko‘plab bolalar 6 yoki 7 yoshga kirganda og‘zaki so‘zlardagi alohida fonemalarni aniqlay olishadi. Ushbu so‘nggi qobiliyat o‘qishni o‘rganish bilan birga paydo bo‘lganga o' xshaydi. Tadqiqotchilar Entoni va Frensislar xatlarni tanib olish va fonologik xabardorlikni bolalarning erta o‘qish qobiliyatining muhim omillaridan biri sifatida doimiy ravishda aniqladilar. Bolalar ushbu muhim ko‘nikmalarni nutqdagi so‘zlarni aniqlash bo‘yicha takroriy tajribalardan so‘ng egallaydilar. Bolalar oilada tarbiyalanadi va unda yuz beradigan voqealar ularga juda katta ta’sir ko ‘rsatadi. Maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilari maktabgacha yoshdagi bolaning il k tabiyachisi sifatida bola sh akillanishida va rivojlanishida mas’uliy at bilan yondashmoqlari lozim. 6-7 yoshli bolani maktabga sifatli tayyorlash hamkorlik asosida shakllangan munosabatlarga tayanadi. Mutaxassislar tomonidan hozirda 6-7 yoshli maktabgacha yoshdagi bolalarni boshlang‘ich ta’limga majburiy bir yillik bepul tayyorlash bo‘yicha guruh pedagoglarining lavozim yo‘riqnomasi ishlab chiqilgan. Unga ko‘ra, boshlang‘ich ta’limni majburiy bir yillik tayyorlash uchun guruhdagi pedagog lavozimiga asosiy xodimlar orasidan maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarning buyrug‘i bi lan tayinlanadi. Guruh pedagogi quyidagilarni bilishi zarur: O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni, “Bola huquqlari to‘g ֥ ‘risidagi xalqaro konvensiya” va sohaga oid normativ hujjatlarni bilishi lozim. 6- 7 yoshli bolalarni boshlang‘ich ta’limga majburiy bir yillik tayyorlash bo‘yicha guruh tarbiyachisi guruhda o‘z tajribalaridan kelib chiqqan holda pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish huquqiga ega. Tarbiyachi tegishli ixtisoslashtirilgan ma’lumotga, kasbiy tayyorgarlikka va yuqori axloqiy fazilatlarga ega bo‘lgan shaxslar bo‘lishi lozim. Bolalar nutqini rivojlantirishda lug‘at ustida ishlash yaxshi samara beradi, ya’ni b ola nutqidagi passiv so‘zni faollashtirish eng sinalgan usullardandir. Bu haqda TDPU professori F. Qodirova shunda y deydi: “Olti - yetti yoshda bolaning faol lug ʻ ati 3,5 mingacha oshadi. Bola yetti yoshida ona tilidagi barcha tovushlarni to ʻ g ʻ ri talaffuz eta boshlaydi, yetarli so ʻ z boyligiga ega bo ʻ ladi. Mazkur ishlar ma ʼ lum izchillikda olib borilsa, bolalar yangi bilim va tasavvurlarga ega bo ʻ lib, hodisalar, buyumlarning nomlarini, sifat va xususiyatlarini aniqlashga o ʻ rganib boradilar. Jumladan, buyumlarning nimadan yasalganini bildiruvchi so‘zlar - temir, yog ʻ och, loy, plastmassa, gazlama kabilarni o ʻ zlashtirib boradilar. So ʻ ng biz ularni o ʻ zga tilga o ʻ rgatib, so ʻz boyligini oshirib boramiz”. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarining eng asosiy vazifalaridan biri bu “maktabgacha ta’lim tashkilotlari tarbiyalanuvchilarida ona tilida nutq o‘stirish ishlarini yo‘lga qo‘yish”dir. L.R. Mirjalolova shunday deydi: “ Bola h ayotining yettinchi yilida “undagi harakatlar ko‘lami kengayadi va aniqlashadi, uning jismida harakatlarning o‘zaro moslashuvi boshlanadi. 6- 7 yoshli bolalar o‘zini idora qilish va o‘z harakatlarini nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘la boshlaydi. Bu yoshd agi o‘g‘il bolalarda mustaqil faoliyat ko‘rsatish, tashabbuskorlik rivojlanadi hamda kattalar fikrini tinglash ishtiyoqi shakllanadi”. Demak, bolalarni maktabga tayyorlashda soha olimlari, tadqiqotchi-pedagoglarning ilmiy tadqiqot ishlari tarbiyachilarga yaqindan yordam beradi. Yüklə 15,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|