Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kalit so‘zlar:
ma’naviy - ma’rifiy, ta’lim -tarbiy, uzviylig, madaniy qadriyatlar, meros, millat, yosh avlod, odob-axloq, qadriyatlar. Ma’lumki, tarbiyaning umumiy ijtimoiy vazifasi – yosh avlodda bilim, ko‘nikma, ijtimoiy tajriba va axloqdan iborat. Shunga ko‘ra, yosh avlodga tarbiya berish – maqsadga yo‘naltirilgan tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatish, ijtimoiy hayotda munosabatga kirishish me’yorlari va unga rioya etish talablari bo‘yicha zaruriy shart -sharoit yaratishni nazarda tutadi. Tarixdan ma’lumki, o‘zbek xalqi boy ma’naviy, madaniy qadriyatlarga ega. Ana shu qadriyatlar, urf - odatlar, rasm-rusumlar va tarbiya usullari orqali bobolarimiz, momolarimiz farzandlarini odob-axloqli etib voyaga yetkazishgan. Jahonga Ahmad Farg‘oniy, Muhammad Xorazmiy, Imom Buxori y, Imom Termiziy, Abu Nasr Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Bahouddin Naqshband, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur kabi buyuk siymolarni bergan xalqning bugungi farzandlari chuqur bilimga ega bo‘lishi lozimligini bugun hayotning o‘zi talab qilmoqda. Ma’lumki, Sharq mutafakkirlari merosida ta’lim -tarbiya, xususan, oilaviy tarbiya masalalariga keng o‘rin berilgan. Ular bolalarni t arbiyalashni jamiyat taqdirini, millatning kelajagini belgilaydigan asosiy mezon deb hisoblaganlar. Ularning pedagogik qarashlari zamirida ijtimoiy ideal sifatida komil inson g‘oyasi yotadi. Ular tarbiyada ijtimoiy va biologik tomonlarning o‘zaro munosabati haqida to‘xtalib, tarbiyada irsiyat va muhit ta’siri birdek ekanligi, tan va ruh sog‘lomligining birligi kabi masalalarni o‘rtaga tashlaydilar. Ularning aqliy, mehnat, axloqiy, estetik va jismoniy tarbiyaning birligi hamda ularni amalga oshirish yo‘llari haqidagi va oilada bolalar tarbiyasi haqidagi fikrlari mazkur muammolarning ko‘pgina jihatlarini qam rab oladi va ular muayyan tarbiyashunoslik bo‘yicha qarashlar tizimini tashkil etadi. Bu qarashlar o‘z davrlaridan anchagina ilgarilab ketib, bir necha asr dan beri ajdodlarimiz tafakkurini boyitib, ma’naviy qadriyat sifatida bugungi kunda o‘z qiymatini yo‘ qotmay kelmoqda. Ular ijtimoiy va oilaviy tarbiya birligi haqidagi masalani ijobiy hal qilishga uringanlar, buni hozirgi zamon pedagogikasi va psixologiyas i ham to‘la e’tirof etadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlis va O‘zbekiston xalqiga 2022 yil 20 dekabrdagi Murojaatnomasida alohida ta’kidlanganidek, “Ta’lim sifatini oshirish — Yangi O‘zbekiston taraqqiyotining yakkayu yagona to‘g‘ri yo‘lidir. Yusuf Xos Hojib bobomiz aytganlaridek: “Zakovat bor joyda ulug‘lik bo‘ladi, Bilim bor joyda buyuklik bo‘ladi”. Hozirgi globallashuv davrida sifatli ta’lim masalasi nafaqat muallimlar, professor - o‘qituvchilar, olim va mutaxassisla rni, balki keng jamoatchilikni, hatto har bir fuqaroni befarq qoldirmasligi kerak. Chunki xalqining f arovonligi va Vatani ravnaqidan ko‘ngli tog‘dek yuksaladigan, yurtining taqdirini o‘z taqdiri deb bilgan har bir inson bobolarining boy tarixiy merosiga, a jdodlari xotirasiga cheksiz hurmat tuyg‘usi bilan yashaydi. Tarixning har bir lahzasini va unda kechgan voqelikni, ezgu ishlarni yodida saqlaydi va muqaddas sanaydi. Ma’naviy - ma’rifiy tarbiya uzviyligini ta’minlashda oila, ta’lim muassasalari, mahallaning o‘rni beqiyos. Ta’lim - tarbiya uchun faqat mutasaddilar mas’ul, desak, qattiq yanglishamiz. Shu |