Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi. Kompyuterning arxitekturasi va ishlash printsiplari. Sistema bloki

Sistema platasi (Ona plata)
Sistema blokidagi asosiy elektron sxemalar sistema platasida joylashgan bo`ladi (mother board). Unda BIOS,
mikroprotsessor, tezkor xotira, doimiy xotira, kesh xotira,
shinalar, taktik generator joylashgan. Bundan tashqari, unda ba’zi bir qurilmalar ishini boshqaruvchi elektron sxemalar, klaviatura, disk qurilmalari adapteri ham joylashgan bo`ladi.
Sistema platasi ShK ning asosiy platasi bo`lib, unda quyidagilar joylashgan:
protsessor – asosiy mikrosxema bo`lib, matematik va mantiqiy operatsiyalarni (amallarni) bajaradi;
chipset (mikroprotsessorli komplekt) – mikrosxemalar majmuyi bo`lib, ShK ning ichki qurilmalarining ishini boshqaradi va sistema blokining asosiy funktsional imkoniyatlarini aniqlaydi;
shinalar – qurilmalarni bog`lovchi simlar bo`lib, ulardan kompyuterning ichki qurilmalari orasidagi berilganlarni ayriboshlovchi signallar o`tadi;
tezkor xotira qurilmasi – mikrosxemalar majmuyi bo`lib, ma’lumotlarni vaqtincha
saqlash uchun mo`ljallangan;
doimiy xotira qurilmasi – uzoq vaqtgacha ma’lumotni o`zida saqlovchi mikrosxema;
slot – qo`shimcha qurilmalarni ulash qurilmasi.
Protsessor – bu kompyuterning asosiy mikrosxemasidir yoki boshqacha aytganda kompyuterning “miyasi”. U xotirada joylashgan dasturiy kodlarni bajarishni va barcha qurilmalar ishini boshqaradi. Uning ishni bajarish tezligi kompyuterning tezligini anqlaydi. Protsessor maxsus yacheykalardan tashkil topgan bo`lib, ular registrlar deb ataladi.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Birinchi mexanik dasturlashtiriladigan kompyuter qachon va kim tomonidan
yaratilgan va u qanday nomlangan?
2. 1-avlod kompyuterlari qaysi davrni misollar keltiring.
o`z ichiga oladi? Ularni tavsiflang va
o`z ichiga oladi? Ularni tavsiflang va o`z ichiga oladi? Ularni tavsiflang va o`z ichiga oladi? Ularni tavsiflang va o`z ichiga oladi? Ularni tavsiflang va

• 2-avlod kompyuterlari qaysi davrni misollar keltiring.
• 3-avlod kompyuterlari qaysi davrni misollar keltiring.
• 4-avlod kompyuterlari qaysi davrni

misollar keltiring.

• 5-avlod kompyuterlari qaysi davrni misollar keltiring.

• Kompyuterlarning qanday turlarini bilasiz?
• Mainfreymlar haqida nimalarni bilasiz? Misollar keltiring.
• Kompyuterning tizimli bloki qanday qurilmalardan tashkil topadi?
• Protsessor nima va u qanday vazifani bajaradi?