4-MA’RUZA 5311000 – Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni avtomotlashtirish kunduzgi ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun
Farg‘ona – 2022
4-Mavzu: Axborot xavfsizligi. (2 soat) Reja: Axborot xavfsizligi haqida umumiy tushuncha. Axborot xavfsizligiga kirish
Axborotni himoyalash muammolari.
Axborot-kommunikatsion tizimlar va tarmoqlarda taxdidlar va zaifliklar.
Predmetning asosiy tushunchalari va maqsadi.
Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlar tasnifi.
Tarmoq xavfsizligini nazorat qilish vositalari.
Tayanch so‘zlar:maxfiylik, konfidentsiallik, yaxlitlik, autentifikatsiya, apellyatsiya qilishlik, ishonchlilik, aniqlilik, tizimga kirishni nazorat qilish, identifikatsiyalashni nazorat qilish, qasddan buzilishlarga to‘sqinlik.
Axborot xavfsizligi haqida umumiy tushuncha Zamonaviy dunyoda axborot xavfsizligi eng birinchi o‘rinda e’tibor qaratilishi kerak bo‘lgan jihatlardan biri hisoblanadi. Siz, oilangiz yoki faoliyatingizga aloqador har qanday shaxsiy ma’lumot bugungi kunda g’araz niyatli kishilar qo‘liga tushsa juda kuchli qurolga aylanishi mumkin. Ijtimoiy tarmoqlar va televideniyada internet orqali shaxsiy ma’lumotlarning tarqalishiga yoki o‘g’irlanishiga bog’liq jinoyatlar ko‘p yoritilmoqda. Tafsilotlarga e’tibor bersangiz, bir qarashda ahamiyatsiz deb bilingan kichik ma’lumotlar kishilarga ma’naviy, ruhiy va moddiy zarar yetkazayapti. Ko‘ngilsizliklarning oldini olish uchun har bir kishi o‘zi uchun shaxsiy va oilaviy/jamoaviy axborot xavfsizligi haqida umumiy ma’lumotga ega bo‘lishi kerak. Internet texnologiyalarining hozirgi rivojlanish davrida esa axborot xavfsizligi nafaqat kattalar, balki bolalarga ham mukammal o‘rgatilishi kerak bo‘lgan soha bo‘lib qolmoqda.
