2.2 Noto‘g‘ri o‘nli kasrni o‘nlik bo‘lmagan asosli sanoq sistemasiga o‘tkazish O‘nli sonlarni o‘nlik bo‘lmagan asosli sanoq tizimiga aylantirish uchun sonning butun qismini alohida va kasr qismini alohida aylantirish kerak.
Butun qismni o‘tkazish o‘nlik sonni ketma-ket bo‘lish yo‘li bilan, u o‘tkazilgan tizimga asoslanib, ushbu bazaning kichik qismining koeffitsiyenti olinmaguncha amalga oshiriladi. Yangi tizimdagi raqam oxirgisidan boshlab bo‘linish qoldiqlari sifatida yoziladi.
Kasr qismini o‘tkazish uchun sonning kasr qismi nolga teng bo‘lgunga qadar yoki ko‘rsatilgan o‘girish aniqligiga erishilgunga qadar ushbu kasrni u o‘girilayotgan tizim asosiga ketma-ket ko‘paytirish kerak. Bunday holda, faqat kasr qismlar ko‘paytiriladi. Yangi tizimdagi kasrlar birinchisidan boshlab sonning butun qismlari shaklida yoziladi.
2-misol. 23,57510 sonini ikkilik sanoq sistemasiga aylantiring.
1) Butun qismni o‘giramiz: 2) Kasr qismini o‘giramiz:
Eslatma. Boshqa sanoq sistemasidagi yakuniy oʻnli kasr cheksiz (baʼzan davriy) kasrga mos kelishi mumkin. Bunda kasrni yangi tizimda ifodalashdagi belgilar soni kerakli aniqlikka qarab olinadi.
Shunday qilib: 2310 = 101112 ; 0,57510 ≈ 0,10012.
Natija: 23.57510 = 10111.10012.
2.3 Sonni ikkilikdan sakkizlik yoki o‘n oltilik tizimga o‘tkazish Ikkilik sanoq sistemasidan sakkizlik yoki o‘n oltilik sanoq sistemasiga o‘tish uchun quyidagi amallarni bajaring: o‘nli kasrdan chapga (sonning butun qismi) va o‘ngga (sonning kasr qismi) o‘tish ikkilik songa bo‘linadi. sakkizlik sanoq tizimiga o‘tkazish uchun uch bitli guruhlar yoki o‘n oltilik sanoq tizimiga o‘tkazish uchun to‘rt bitli guruhlar, agar kerak bo‘lsa, eng chap va o‘ngdagi guruhlarni nol bilan to‘ldiradi. Keyin triada (yoki tetrada) mos keladigan sakkizlik yoki o‘n oltilik raqam bilan almashtiriladi (1-jadval).
3-misol. a) 1101111001,11012 ikkilik sonni sakkizlik sanoq sistemasiga o‘tkazing.
b) 11111111011,1001112 ikkilik sonni o‘n oltilik sanoq sistemasiga o‘tkazing.
