Konduktometriya Nazariy asoslari va tasnifi



Yüklə 446,67 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/6
tarix30.08.2023
ölçüsü446,67 Kb.
#141081
1   2   3   4   5   6
12-mavzu

Konduktometrik titrlash. 
Qo’shilgan titrant miqdoriga bog’liq bo’lgan eritmaning solishtirma 
elektr o’tkazuvchanligining o’zgarishini o’lchashga asoslangan analiz 
usuli konduktometrik titrlash dedyiladi. Konduktometrik titrlashda 


ko’pincha protolitik, ba’zi hollarda oksidlanish – qaytarilish 
reaksiyalaridan 
foydalaniladi. 
Boshlang’ich 
eritmaning 
elektr 
o’tkazuvchanligi 
reagent 
yoki 
reaksiya 
mahsulotining 
elektr 
o’tkazuvchanligidan sezilarli darajada farq qilishi zarur. Konduktometrik 
titrlashda yacheykaning konstantasini bilish shart emas, chunki 
solishtirma elektr o’tkazuvchanlikning mutlaq qiymatini emas, balki 
uning titrlash jarayonidagi o’zgarishi aniqlanadi. Asosiysi, titrlash 
jarayonida yacheykaning konstantasi doimiy qolishi lozim. 
Misol sifatida 
2.5-rasmda 
HCl eritmasini NaOH eritmasi bilan 
titrlashning egri chiziqi keltirilgan. 
2.5-rasm. HCl eritmasini NaOH eritmasi bilan alohida ionlarning 
(eritmaning suyulishini hisobga olmasdan) hissasini ko’rsatish bilan 
titrlash egrisi. 
Oldin eritmaning solishtirma elektr o’tkazuvchanlik qiymati H
3
O
+
ioni kam harakatchan Na
+
bilan almashingani uchun kamayadi. 
Ekvivalent nuqtasidan keyin eritmada ortiqcha OH
-
harakatchan ionlar 
paydo bo’ladi va yana elektr o’tkazuvchanlikning sezilarli darajada 
ortishiga sabab bo’ladi. Titrlashning oxirgi nuqtasi titrlash egrisining 
kamayishi va ortishiga mos nuqtalarning kesishish nuqtasiga mos keladi.
Konduktometrik titrlashdan titrlashning oxirgi nuqtasini visual 
kuzatish qiyin bo’lgan loyqa va rangli eritmalarning analizida foydalanish 
qulay. Ayniqsa, kuchli suyultirilgan kislota va asoslarni, kuchli va kuchsiz 
asoslar aralashmalarini analiz qilishda kislota – asosli konduktometrik 
titrlsh eng samarali usul hisoblanadi. 
2.6 – rasmda 
kuchli va kuchsiz 
kislotalar aralashmasini titrlash egrisi namoyish qilingan. 


Kuchli va kuchsiz kislotalar aralashmasini titrlashda titrlashning 
ikkita oxirgi nuqtasi hosil bo’ladi. Oldindan kuchli kislota titrlanadi. 
Bunda eritmaning elektr o’tkazuvchanligi kamayadi. Tarkibida kuchli 
kisota va kuchsiz kislotaning tuzi bo’lgan eritma minimal elektr 
o’tkazuvchanlikka ega bo’ladi. Keyin kuchsiz kislota titrlanadi. Ikkinchi 
titrlashning oxirgi nuqtasidan so’ng elektr o’tkazuvchanlik keskin ortadi. 
Konduktometrik titrlash fenollar, organik kislotalar (salitsil, shavel, 
vino, midol va h.z.o. lar) alkaloidlarni aniqlash uchun ham foydalaniladi. 
Strixnin, kokain, morfin, atrofinlarni konduktometrik titrlashda 
titrant sifatida pikrolon kislotasini qo’llash qulay. 
Cho’ktirish reaksiyalaridan foydalanib konduktometrik titrlash 
kamdan – kam o’tkaziladi, chunki aniqlash natijalari titrant va 
cho’ktiriladigan ionlarning harakatchanligiga, eruvchanlikka va cho’kma 
tarkibining doimiyligiga bog’liq bo’ladi. 
Kuchsiz ishqoriy muhitda etanol ishtirokida ftorid -, xlorid - va 
yodid – ionlarining aralashmasini konduktometrik analizi o’tkaziladi. 
Ftorid – inlarini titrlash kalsiy atsetat bilan o’tkaziladi, xlorid – va yodid 
– ionlarini esa simob (I) nitrat eritmasi bilan diffirensiallab titrlanadi. 

T.O.N
1
T.O.N
2
2.6 – rasm. Kislotalar aralashmasini titrlash egrisi 


Kompleks hosil bo’lishi reaksiyasiga asoslangan konduktometrik 
titrlashda titrant sifatida ko’pincha EDTA qo’llaniladi. Titrlash davomida 
vadorod ionlarining konsentratsiyasi ortadi, bu esa ekvivalent 
nuqtasigacha eritmalarning elektr o’tkazuvchanligini ortishiga olib 
keladi. So’ngra elektr o’tkazuvchanlik ajralib chiqqan vodorod 
ionlarining EDTA anionlari bilan o’zaro ta’siri natijasida kamayadi. 
Konduktometrik 
titrlash 
natijalarini 
hisoblashda 
eritmani 
suyultirishga tuzatma kiritish zarur, chunki eritmaning elektr 
o’tkazuvchanligi suyultirish darajasiga to’g’ri chiziqli bog’liqlikka ega. 
Agar titrant konsentratsiyasi titrlanadigan modda konsentratsiyasini 10 va 
undan ko’p marta oshirsa konduktometrik titrlash atoligi sezilarli darajada 
kamayadi. 
Konduktometriyaning asosiy va barqarir qilib bo’lmaydigan 
kamchiliklariga elektr o’tkazuvchanlikning selektiv tavsifga ega emasligi 
va eritmadagi barcha ionlarga bog’liqligi kabilar kiradi. Shuning uchun 
ushbu usulning ahamiyati kam. 

Yüklə 446,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin