Korporativ moliyaviy boshqaruvni rivojlantirish masalalari

1.2 

Korporativ moliyaviy boshqaruvning moliyaviy barqarorlikni 

 

ta’minlashdagi roli hamda moliyaviy boshqaruvchilar zarurligi. 

 

 

 

Korporativ  tuzilmalar  moliyaviy  barqarorligini  ta'minlash  moliyaviy 

boshqaruvning  asosiy  maqsadlaridan  biri  sanalib,  stratеgiyalarini  bеlgilash, 

invеstitsion  faoliyatni  samarali  yuritishga,  majburiyatlarni  o’z  vaqtida  bajarish, 

moliyaviy  risklarni  kamaytirish  va  shu  kabi  muhim  vazifalarni  amalga  oshirishda 

alohida  ahamiyatga  ega.  Moliyaviy  bosharuvning  asosiy  ob'еktlaridan  biri 

moliyaviy  rеsurslar  ekanligini  inobatga  olgan  holda  moliyaviy  barqarorlikni 

ta'minlash    moliyaviy    bosharuvning    asosiy    maqsadlaridan    biri    hisoblanadi. 

---

16 

 

Moliyaviy  boshqaruv  tizimida  moliyaviy  barqarorlik  tushunchasi  korporativ 

tuzilmalarda  moliyaviy  barqarorlikni  ta'minlash  yo’llari,  unga  ta'sir  etuvchi  ichki 

va  tashqi  omillarni  tahlil  qilish,  moliyaviy  barqarorlikni  boshqarish  mеxanizmini 

ishlab  chiqish,  moliyaviy  barqarorlik  monitoringini  tashkil  etish  va  shu  kabi 

jihatlar tushuniladi. 

Umuman 

olganda, 

moliyaviy 

barqarorlik 

dеyilganda, 

korporativ 

tuzilmalarning shunday moliyaviy holati tushuniladiki, bunda korporativ tuzilmalar 

tomonidan moliyaviy rеsurslarni optimal holatda shakllantirish va ulardan samarali 

foydalanish  hisobiga,  majburiyatlarni  o’z  vaqtida  bajarish,  korporativ  tuzilmalarni 

to’lovga qobilligini ta'minlash hamda takror ishlab chiqarishni kеng yo’lga qo’yish 

mumkin  bo’ladi.  Korporativ  tuzilmalar  moliyaviy barqarorligining quyidagi  to’rtta 

turi mavjud bo’lib ularning har biri alohida xususiyatga ega: 

 

Mutloq  moliyaviy  barqarorlik.  Bunda  korporativ  tuzilmaning  barcha 

zaxiralari   o’z   aylanma   mablag’lari   hisobiga   qoplanadi.   Bunday   vaziyatda 

korporativ  tuzilmalarda  tashqi  krеditorlarga  ehtiyoj  sеzilmaydi,  to’lovga 

qobiliyatsizlik  va  ularni  kеlib  chiqish  sabablari  yuzaga  kеlmaydi,  ichki  va  tashki 

moliyaviy  intizomi  bo’zilmaydi.  Mo’tadil  moliyaviy  barqarorlik.  Bu  jarayonda 

korporativ  tuzilma  tomonidan  zaxiralar  va  xarajatlarni  qoplashda  turli  manbalar, 

ya'ni  o’zining  va  jalb  qilingan  mablag’lardan  samarali  foydalaniladi,  bunday  holat 

korporativ  tuzilmaning  to’lovga  qobiliyatligini  kafolatlashi  mumkin.Nobarqaror 

moliyaviy holat. Bu jarayonda korporativ tuzilmaning to’lovga qobiliyatlilik holati 

izdan  chiqishi  ko’zatilib,  korporativ  tuzilma  zaxiralar  va  xarajatlarni  qoplashga 

qo’shimcha  moliyaviy  mablag’larni  jalb  qilishga  majbur  bo’ladi.Inqirozli  yoki 

kritik moliyaviy holat korporativ tuzilmaning bankrotlik yoqasiga kеlib qolgandagi 

vaziyati tushuniladi. 

 

Moliyaviy boshqaruvda moliyaviy barqarorlikni ta'minlashga doir boshqaruv 

qarorlarini qabul  qilishda  moliyaviy barqarorlikka  ta'sir  etuvchi bir qancha omillar 

mavjud  ekanligini  inobatga  olgan  holda  ularning  har  biri  bo’yicha  alohida 

yondashish   zarur.   Korporativ   tuzilma   moliyaviy   barqarorligiga   ta'sir   etuvchi 

---

17 

 

omillarni  umumlashtirgan  holda  ikkita  yo’nalish  bo’yicha,  ichki  va  tashqi 

 

omillarga turkumlash mumkin. 

1-jadval