Korxonalarda moliyaviy risklarni boshqarish

Ssenaryaviy tahlil namunasi⁹

№	Stsenariy tavsifi	Farazlar	EBITga ta’sir
1	Valyuta kursi o‘zgarishi	Ishlab chiqarish hajmi 15% tushadi Mahsulot narxi 20% tushadi Davom etish muddati 9 oy Tiklanish davri 9 oy	-500 p.b.
2	Yoqilg‘i narxi o‘zgarishi	Resurslar narxi 50% oshadi Davom etish muddati 3 oy Tiklanish uchun tannarx 25% oshadi	-165 p.b.
3	Texnologiya yangilanishi	Ishlab chiqarish hajmi 15% tushadi Mahsulot narxi 15% tushadi Davom etish muddati 12 oy	-275 p.b.
4	Raqobatchilar ta’siri	Mahsulot narxi 10% tushadi Davom etish muddati 24 oy	-200 p.b.
5	Etkazib berish bo‘g‘inida uzilish	Ishlab chiqarish hajmi 10% tushadi Davom etish muddati 6 oy	-175 p.b.

Izoh: EBIT (Earnings before interest and taxes) – foiz va soliq to‘lovlaridan oldingi daromad (yalpi foyda).


Risklarni o‘zaro bog‘liqligini baholash. Risklar yakka ajralgan holda bo‘lmasligi sababli, korxonalar uchun riskni o‘zaro ta’sirini boshqarish muhim sanaladi. Portfel riskini tushunish uchun uning tarkibidagi har bir aktiv riskini alohida hisoblash, shuningdek ularning o‘zaro bog‘liqligida paydo bo‘ladigan riskni hisoblash kerak bo‘ladi.
Hatto ahamiyatsiz bo‘lgan risklar ham boshqa hodisa va holatlar bilan birgalikda potentsial yirik talofatga yoki aksincha imkoniyatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Shuning uchun korxonalar risklarni integrallashgan yoki yaxlit ko‘rinishida riskni o‘zaro bog‘liq xaritasi, korrelyatsion matritsasi, «bow-tie» diagrammasi singari texnikalardan foydalangan holda baholashga intilishadi.