Kouz teorisi (Coase Theory) ve tranzaksiya xarajatlari
Kouz teorisi va tranzaksiya xarajatlari qanday korporativ struktura tanlashda muhim rol o'ynaydi
Kouz teorisi va tranzaksiya xarajatlari korporativ strukturani optimallashtirishda nima yordam beradi?
Kouz teorisi, Ronald Kouz tomonidan taklif qilingan va korporativ strukturani tushunishda yordam beradigan bir konseptdir. Ushbu teoriyaga ko'ra, korporativ struktura, tashkilotlar va kompaniyalar boshqarishning eng muhim o'zgaruvchanligidir. Kouz, faoliyatni yakunlash uchun boshqa tashkilotlarga bog'liq xizmat olishning (outsourcing) yoki tashkilotning ichki resurslari bilan ishlashning (insourcing) qanday variantini tanlashning asosiy faktorlarini o'rganishga harakat qildi.
Kouz teorisi (Coase Theory) ve tranzaksiya xarajatlari (transaction costs), iqtisodiy fanlarda o'rganilgan iki asosiy konseptlardir.
Tranzaksiya xarajatlari, iqtisodiy faoliyatning boshqa tashkilotlarga yoki individlarga ta'sir qiladigan, boshqa so'z bilan aytganda, "sotib olish" yoki "sotish" jarayonlari uchun sarflanadigan xarajatlardir. Bu xarajatlar, kelishuvlar, kontraktlar tuzish, ma'lumotlar to'plash, monitoring va nazorat, xatlar yuborish, mahsulotlarni qabul qilish va ko'rsatish kabi jarayonlarni o'z ichiga oladi. Tranzaksiya xarajatlari, tashkilotlar va boshqaruvning qanday tartibda tashkilotlarni boshqarishga qaror qilishi va faoliyatni boshqarish usullarini tanlashda muhim rol o'ynaydi.
Kouz teorisi va tranzaksiya xarajatlari, tashkilotlar va korporativ strukturani tushunishda va faoliyatni boshqarishda muhim konseptlardir. Kouz teorisi, tashkilotlarni ichki resurslari bilan ishlash va boshqa tashkilotlardan xizmat olishning asosiy faktorlarini tushunishga yordam beradi. Tranzaksiya xarajatlari esa, tashkilotlar va boshqaruvning sotib olish va sotish jarayonlari uchun sarflanadigan xarajatlarni tushunishda muhimdir.