Kreativ fikrlash

Yondashuvni aniqlash va uning shakllanishi
Reja:
1. Yondashuvni aniqlash va uning xususiyatlari
2. Yondashuvni aniqlash shakllari va usullari
3. Yondashuv shakllanishi va uning xususiyatlari

Ta'lim amaliyotini, ta'lim, tarbiya va shaxsni rivojlantirish nazariyasiga oid ishlarni tahlil qilish pedagogik muammolarni hal qilishda quyidagi zamonaviy yondashuvlar qoidalaridan foydalanish zarur degan xulosaga keladi - shaxsga yo'naltirilgan, faoliyatga yo'naltirilgan, tizimli, texnologik, qiymatga yo'naltirilgan, sinergik, protsessual va boshqa bir qator faol yondashuvlar. Oxirgi besh yil davomida olib borilgan dissertatsiya tadqiqotlari tahlili shuni ko'rsatadiki, endi biron bir yondashuv doirasida muayyan tadqiqot muammosini hal qilish mumkin emas.

Bir nechta o'zaro bog'liq yondashuvlarning talablari imkon qadar to'liq hisobga olingan taqdirdagina yechim topish mumkin. Buning uchun yondashuvlarni qo‘llash chegaralarini aniq ajratib ko‘rsatish, ularning mohiyatini oydinlashtirish zarur, deb hisoblaymiz. Metodologiyaning falsafiy va umumiy ilmiy darajasining metodologik jihatlari belgilansa, bu mumkin.
Har bir yondashuvni ishlab chiqish va amalga oshirish, bizning fikrimizcha, ma'lum bir algoritmga muvofiq amalga oshirilishi mumkin. Xususan, tadqiqotimiz va magistrantlarimizning tadqiqotlarida biz quyidagi algoritmni (umumiy rivojlanish rejasini) amalga oshiramiz:

1. 
   Yondashuv asosidagi qoidalarni ta'kidlash.
   
2. 
   Yondashuvning asosiy tushunchalarini ajratib ko'rsatish.
   
3. 
   Yondashuvning asosiy tushunchalari belgilarini belgilash, ularning tuzilishi va o'zaro aloqadorligini o'rnatish.
   
4. 
   O'qituvchi-tadqiqotchi faoliyatiga qo'yiladigan talablar rolini bajaradigan yondashuv qoidalarini shakllantirish.
   
5. 
   Muammo yoki vazifani hal qilish jarayonida yondashuvni amalga oshirish tartibining tavsifi.
   

Ushbu algoritmni ishlab chiqishda biz yondashuvni quyidagi tuzilishga ega bo'lgan nazariya sifatida tushunishdan kelib chiqdik:

• 
  nazariya asoslari;
  
• 
  nazariyaning o‘zagi (tushunchalar, qonunlar va tamoyillar);
  
• 
  nazariyaning oqibatlari (talablar va ularni amaliyotga tatbiq etish tartibi).
  

Tadqiqotlarimiz tajribasi shuni ko'rsatadiki, bu algoritm juda samarali.
Shu bilan birga, biz "yondashuv" tushunchasini nazariy asos, tadqiqot bazasi sifatida ko'rib chiqamiz, bu quyidagilarni belgilaydi:

• 
  tadqiqot mavzusini tanlash;
  
• 
  maqsadni belgilash, tadqiqot maqsadlarini shakllantirish;
  
• 
  muammoni hal qilish jarayoni;
  
• 
  natijalarni baholash.