Kurs ishi fan

Bolalarning mustaqil nutqini tekshirish metodikasi  
Bolalarning bog’langan Nutqini tekshirish uchun ularga quyidagi vazifalarni 
bajarish taklif etiladi:
- predmetli rasmlardan, o`yinchoqlardan, narsalardan foydalangan holda 
hikoya tuzish. Masalan, «Bu qo`g’irchoq. Qo`g’irchoq juda chiroylik. Uning sochiga 
katta qizil bant boylangan. Qo`g’irchoq atlas kuylak kiygan. Uning oyogida 
tapochka bor».
- seriya rasmlardan foydalangan holda hikoya tuzish.
Logoped 3-4 talik seriyali rasmlarni bolaga tavsiya etadi va shu rasmlarga 
qarab ketma-ketligini aniqlab hikoya tuzishni taklif etadi.
Berilgan mavzu bo`yicha hikoya tuzish.
Logoped bolaga murojaat qiladi:
«O`ylab ko`r-chi, sen kecha uyda nima kilding?», yoki «Qanday 
multfilmlarni
bilasan?», «Sen mehmonga borishni
yaxshi 
ko`rasanmi?», «Kimnikiga mehmonga borgansan?».

---

34
Baxolash:
- hikoya to`g’ri tuzilgan. Hikoyani mazmunini yaxshi yoritib bera oldi.
Hikoya 5-6 gapdan to`zilgan;
- hikoya tuza oldi. Lekin mazmunini oxirigacha echib bera olmadi.
Hikoya 3-4 gapdan to`zilgan;
- hikoyada ko`p xatolar. Mazmunini yoritib bera olmadi. Hikoya 1-2 
gapdan to`zilgan;
- mustaqil Nutqi yo`q.
Bolani nutqini logopedik tekshirish davomida olingan ma’lumotlar Nutq 
xaritasiga yozilib boradi (nutq xaritasi ilovada berilgan).
Tekshirish uchun materiallar  
Narsa modeli, mulyaj, tarqatma materiallar (rasmlar, konstruktorlar), 
zondlar, shtagel, oyna (devor va stol oynasi).
Didaktik materiallar: o`yinchoqlar to`plami, stol ustida o`ynaladigan 
o`yinchoqlar (loto, domino).
Albomlar yoki rasmlar to`plami, narsalarga oid iborali, syujetli, davomli, 
qirkma rasmlar.
Turli kattalikdagi va turli xil sanoq materiallari, mozayka, optik-fazoviy 
tasavvurlarini aniqlash uchun turli rang va shakldagi narsalar to`plami. Turli 
o`lchamdagi narsalar yoki ularning rasmlari.
Ovozli o`yinchoqlar to`plami: do`mbira, nay, pianino, ovoz chiqaradigan 
hayvon - o`yinchoqlar.Rasmlar to`plami (o`yinchoqlar): uy jihozlari, kiyim, 
idishtovoqlar, transportlar, uy hayvonlari va yovvoyi hayvonlar, sabzavotlar, 
mevalar.
Fonematik idrokni tekshirish uchun maxsus qo`llanmalar: juft narsalarga oid 
rasmlar, bo`g’inlar, so`zlar.
Bolalar nutqini har tomonlama tekshirish natijasida biz bolalar Bilan ishlash 
prosessni to`g’ri tashkillashtiramiz. Ular nutqidagi kamchiliklarni to`g’ri va aniq 
tekshirish esa, o`z vaqtidabolalardagi nutq kamchiliklarini bartaraf etishimizga 
yordam beradi.

---

35