Kurs ishi mavzu: turizm xizmatlarida marketing kurs ishilarini amalga oshirish jarayonlari

Turistik korxona marketingni majmuali Kurs ishining asosiy yo‘nalishlari

1.2. Turistik korxonalarning marketing muhiti Kurs ishii
Turistik korxona marketingi muhiti mavzusiga oldin qisman e‘tibor berilgan. Endi bu mavzuda bizlar turistik bozorda mavjud bo’ladigan vaziyatlar va tashqi hamda ichki muhitning tahlilini o’tkazishga harakat qilamiz. Turistlik korxona faoliyati sharoitlari butunligidan kelib chiqqan holda, uning oldida bozor imkoniyatlari, ya‘ni faoliyatning imkoniy yo’nalishlari ochiladi. Bozor imkoniyatlarini aniqlashda marketing muhitining tahlili ko’maklashadi.
U ikki asosiy yo’nalishda amal qilishi mumkin.

1. 
   Tashqi muhit holatini va rivojlanish yo’nalishlarni o’rganish.
   
2. 
   Turistlik korxona ichki salohiyati (ichki muhit)ning tahlili va baholanishi.
   

Firmaning tashqi muhiti o’zgarmagan holda yuzaga chiqadi. Firma tashqi muhitga ta‘sir qila olmaydi va samarali faoliyati uchun unga (tashqi muhitga) yondoshishi, doimo uning o’zgarishlarga e‘tibor berishi, oldindan o’rganishi va o’z vaqtida javob berishga majbur. Shuni aytib o’tish kerakki, servis va turizm sohasining korxonalari korxonaning bevosita tashqi muhit bilan aloqa qilish tafsiloti va mazmuniga sezilarli ta‘sir o’tkazishlari mumkin. U qo’shimcha imkoniyatlarni shakllanishida va uning kelgusidagi hayotda tahdidlarni bartaraf qilishda faol qatnashishi mumkin.Tashqi tahlilning asosiy vazifasi bugungi kunda yoki kelajakda firma uchun vujudga keladigan imkoniyatlar va tahdidlarni aniqlash.
Korxona imkoniyatlari – sotish hajmi va foydani o’sishiga olib keluvchi tashqi muhitning ijobiy omillari (yo’nalishlari va hodisalari).
Tahdidlar bo’lib tashqi muhitning salbiy omillari (yo’nalishlar va hodisalar) hisoblanadi, chunki ular, korxonaning mos keladigan reaksiyasi yo’qligidan foydalanib, sotish hajmi va foydani ahamiyatli darajada pasayishiga olib kelishi mumkin. Muvaffaqiyatli marketing faoliyati uchun firma kelajakda ruy beradigan qiyinchiliklarni hamda paydo bo’ladigan yangi imkoniyatlarni oldindan bilishi zarur. Tahdidlarga bardosh beri shva imkoniyatlardan to’liq darajada foydalanish uchun, ular to’g’risida faqat bilimga ega bo’lish yetarli bo’lmaydi. Tahdiddan xabardor bo’lib, unga qarshilik ko’rsatilmaslik mag’lubiyatga olib keladi. Shu bilan birga, yangi imkoniyatlardan xabardor bo’lib, ularni amalga oshirish uchun salohiyatga ega bo’lmaslik, ulardan foydalanish imkoniyatini yo’qotish demakdir.
Buning uchun ham marketing Kurs ishi muhitning marketing Kurs ishilari jarayonidagi tahdid va imkoniyatlari asosida turistik korxonalarning ichki muhiti o’rganiladi. Firmaning ichki muhiti o’z mazmuni bo’yicha tashqi muhitning intiqosi. Turistik korxonaning ichki muhiti – korxonaga aniq imij beradigan, uning ichidagi sub‘ekt, ob‘ektlar va jarayonlarning butunligi, mohiyati bilan bu tashkilotning xo’jalik mexanizmi, uning tarkibi.
U firmaga vaqtning ma‘lum davrida faoliyat yuritish imkoniyatni beradigan salohiyatdan iborat. Turkorxonaning salohiyati – bozordagi raqobat afzalliklarni ta‘minlaydigan uning imkoniyatlari va yetuklarning birdamligi.

Salohiyatli ichki kuchli va kuchsiz tomonlari	Salohiyatli tashqi imkoniyatlar
Muqobil moliyaviy resurslar	Yangi bozor yoki segmentlarga chiqis perspektivi
Iste‘molchilarda yaxshi obruy qozonish	Ishlab chiqarishni kengaytirish
……………sardor saviyasi	Assortimentni kengaytirish
Ishlab chiqarish va marketing imkoniyatlardan samarali foydalanish	Raqib firmalar egallagan obruyini susaytirish
Harajatlar sohasida afzallik	Bozor hajmining kengayishi
Ishonchli va mahoratli menejment	Bozordagi tusiqlarni kamaytirish
Yangi mahsulot turlarini ishlab chiqarish tajribasi	Boshqalar
Boshqalar
Rivojlanishda aniq strategiyalar yo’qligi	Yangi raqiblarning paydo bo’lishi
Kuchsiz moliyaviy salohiyat	Bozor kengayishi darajasining susayishi
Zarur bo’lgan kasbiy mahoratning yo’qligi	Iste‘molchilar didi va afzal ko’rishnin o’zgarishi
Tovarlarni yangilash sohasida orqada qolish	Salbiy demografik o’zgarishlar

Ichki muhit tahlil ob‘ektlari qo’yidagilar bo’ladi:

• 
  kadrlar (ularning salohiyati, malakasi; tanlash, o’qitish va lavozimdan ko’tarish; mehnat natijalarni baholash va rag’batlantirish; xodimlar o’rtasida munosabatlarni saqlash va mustahkamlash va h.k.).
  
• 
  boshqarishni tashkillashtirish (kommunikatsiya jarayonlari; tashkiliy tuzilmalar; me‘yorlar, qoidalar, mulojalar; huquq va majburiyatlarni taqsimlash; buysunish bosqiligi);
  
• 
  moliya (likvidlikni, foydalilikni ta‘minlash, sarmoya imkoniyatlarni
  

yaratish);

• 
  marketing (turistik mahsulot strategiyasi; baho strategiyasi; savdo strategiyasi; kommunikatsion strategiyasi);
  

Firma o’z (ichki) salohiyatini tahlili uning kuchli va kuchsiz tomonlarni aniqlash, ularning tashqi muhiti omillari bilan bog’liqligini baholash imkoniyatini yaratadi.
Kuchli tomonlari bu firmani raqiblardan ustun qiladigan obruyi va afzalliklari.
Salbiy tomonlari bu korxonaning to’g’rilashga muhtoj bo’lgan kamchiliklari, aks holda, raqiblar ulardan o’z afzalliklari sifatida foydalanishi mumkin.
Amaliyotda korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlarini aniqlash uchun bir nechta yondoShuv ishlatilishi mumkin:

• 
  ichki yondoShuv – tahlil asosida korxona tajribasini va xodimlarning fikrini aniqlash;
  
• 
  tashqi – raqiblar bilan taqqoslash asosida;
  
• 
  me‘yoriy – ekspert va maslahatchilar fikrlari asosida aniqlash.
  

Turistik korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlari, uning imkoniyatlari va tahdidlar ro’yxati

Imkoniyatlar va tahdidlar kuchli va kuchsiz tomonlarning imkoniyat ruyxati tuzilgandan so’ng, ularning o’rtasida bo’lgan aloqani aniqlash zarur bo’ladi. Marketing muhiti Kurs ishiining asosiy maqsadi turistik korxona marketing imkoniyatlarini aniqlashdan iborat. Moddiy seziladigan aktivlar – bu korxonaning jismoniy va moliyaviy resurslari (asosiy fondlar, pul mablag’lari va boshq.). Nomoddiy (sezilmas) aktivlar – bu, odatda, korxonaning sifat tafsilotlari: korxona obru-etibori, xodimlar malakasi va h.k.
Raqobat afzalliklarni aniqlayotganda iste‘molchilar talabiga buysunish kerak va mijozlar raqib afzalliklarni zarur deb qabul qilishida ishonch hosil qilishi kerak. Ko’p hollarda qo’yidagi vaziyat sodir bo’ladi: korxona aniq raqobat afzalliklarga ega bo’lsa, ham, ammo ular to’g’risida iste‘molchilar bilimga ega emas, deb fikr yuritadi. Raqobat afzalliklari raqobatbardoshlikning omillari, ya‘ni boshqa korxonalar bilan raqobat kurashida qatnashish qobiliyati bo’lib xizmat qiladi.
Marketing imkoniyatlarni aniqlash uchun SWOT – tahlil (ingliz so’zlardan tashkil topgan qisqartiruv: strength, ulaknesses, opportunities, threats, ya‘ni – kuch imkoniyat, sustlik, tahdid) nomini olgan ya‘ni tashkilotning kuchli va sust tomonlari, imkoniyat va tahdidlarning tahlili demakdir.
Usul matritsasidan foydalanishni nazarda tutadi. U qo’yidagicha izohlanadi. U «KIM» maydoni tashqi muhitda vujudga kelgan imkoniyatlardan foyda ko’rish uchun korxonaning kuchli tomonlaridan foydalanish imkoniyatini beruvchi ijobiy marketing imkoniyatlarni ochib beradi.
«SLI» maydoni vujudga kelgan imkoniyatlar hisobidan korxonaning sust tomonlarni bartaraf etishga ko’maklashadi. Tahdidlarni yo’q qilishda korxonaning quvvatidan foydalanish imkoniyatini «KTA» maydoni tahmin va nihoyatda, korxonaning holati uchun «SAT» maydoni jozibasiz va qo’rqinchli bo’ladi, chunki tahdidlar ta‘siri ostida korxona o’z o’rnini yo’qotishi mumkin.
Matritsadan foydalanganda imkoniyatlar va tahdidlarning boshqa tomonga o’tishini ham hisobga olish kerak. Shunday, ishga solinmagan imkoniyat, agarda uni raqib ishlatsa, tahdidga aylanishi mumkin. Aksincha, bartaraf etilgan tahdid firmaga qo’shimcha kuchli tomonga aylanishi mumkin.

SWOT – tahlil matritsasi

Shunday qilib, tahdid va imkoniyatlarni tahlili korxonaning ichki resurslar va imkoniyatlarni baholashga ko’maklashadi, tashqi muhit o’zgarishi yo’nalishlarini va korxonaning bu o’zgarishlarga moslaShuv darajasini aniqlab beradi.