10-mavzu. Investitsiya loyihasi bo’yicha risklar va ularni baholash Topshiriqlar 1. Quyidagi savollarga javob bering. T-sxemadan foydalanib, mavzu bo’yicha xulosalarni shakllantiring. 2. Quyidagi ma’lumotlarni o’rganing va T-sxemadan foydalanib, mavzu bo’yicha xulosalarni shakllantiring. 1. O’zbekiston Respublikasida investitsiya loyihalarini moliyalashtirishda yuzaga
kelishi mumkin bo’lgan risklarni sanab bering.
2. Investitsiya loyihalarini moliyalashtirishdagi risklar, ularni boshqarish va
baholash ahamiyatini tushuntirib bering.
3. Investitsiya loyihalarini turli risklardan himoya qilish mexanizmlari mohiyati
nimalardan iborat ?
4. Investitsiya loyihasini risklarini tasnifini turli tizimlari nimani anglatadi ?
5. Riskdan himoyalash imkoniyatlari nuqtai-nazaridan tasniflash nimalarni
nazarda tutadi?
6. O’zbekiston eksportchilariga risklarni himoyasini taqdim etish maqsadida
qaysi sug’urta kompaniyasi tashkil etildi ?
Investitsion loyihalar kelajakka tegishli bo’lganligi sababli, ularni amalga
oshirish natijalarini aniq taxmin qilish muammodir. Bunday loyihalar kutilishi
mumkin bo’lgan risklar va noaniqliklarni hisobga olgan holda bajarilishi
kerak. Investitsion qaror bir qator kutilishi mumkin bo’lgan oqibatlarga ega
bo’lgan hollarda, qaror riskli yoki noaniqliklarga ega deb ataladi.
Riskni ma’lum bir qarorni qabul qilish natijasida zahiralarni yo’qotish
imkoniyati, daromadlarni ololmaslik yoki qo’shimcha xarajatlar zarurati
sifatida belgilash mumkin.
Risk - bu bashorat qilinayotgan loyihani amalga oshirishda haqiqiy
sharoitlardan ozgina chekinilganda daromadlarni ololmaslik yoki zararlarning
paydo bo’lib qolish ehtimolidir.
Loyiha riski - bu investitsion loyihani amalga oshirishga halaqit beradigan
yoki loyiha samaradorligini pasaytiradigan risklarning yig’indisidir.
Iqtisodiy kategoriya sifatida risk - bu bo’lishi mumkin bo’lgan yoki
bo’lmaydigan hodisa. Agar bu hodisa bo’lsa ijobiy (foyda, daromad yoki
boshqa tushum) va salbiy (xarajatlar, zarar, yo’qotish) natija bo’lishi yoki hech
qanday natija bo’lmasligi mumkin.
Riskni boshqarish turli faoliyat doiralarida riskni kamaytirish bo’yicha
texnologiyalarni va bilimni talab qiladi. Hozirgi vaqtda riskni boshqarish
faoliyatini quyidagi asosiy bosqichlarga bo’lish mumkin: 1) Riskni aniqlash.
2) Riskni baholash. 3) Riskni boshqarish choralari va usullarini tanlash. 4)
Riskni oldini olish va nazorat qilish. 5) Riskni moliyalash. 6) Natijalarni
baholash.