Laboratoriya ishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish. Ishning maqsadi

1 
signali hosil bo’ladi. Qolgan hollarda sxemaning 
Y 
chiqishida hardoim 
“0” 
hosil bo’ladi. 
 
1.1 – rasm
.“VA” 
sxemasining belgilanishi 
 
“VA” 
sxemasining ish jadvali 
1.1-jadval 
A 
B 
A

B 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
1 
0 
0 
1 
1 
1 
 
Raqamli hisoblash texnikasida asos elementlari bo’lib mantiqiy “VA”, 
“YoKI”, “INKOR” elementlari xizmat qiladi.

---

1.2 – rasm.“VA” mantiqiy elementi. 
1.3-rasm. “VA” elementini zanjir ko’rinishida ifodalanishi. 
X va Y kirishlarga bir vaqtda “1” signali berilsa (ya’ni ulagichlar bir vaqtda 
ulansa), Z chiqishda “1” signali hosil bo’ladi (ya’ni lampa yorishadi). Kirishlardan 
birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «0» signali berilsa (ya’ni ulagichlardan biri 
yoki bir vaqtda ikkalasi ulanmagan holda bo’lsa), chiqishda «0» signali hosil bo’ladi 
(ya’ni lampa o’chgan holda bo’ladi).
«VA» elementi mantiqiy funktsiya sifatida 
Z = X 

 Y
, VAda 
Z = X*Y 
yoki 
Z = X 
^ 
Y
ko’rinishlardan birortasilf tasvirlanashi mumkin.
Mantiqiy elementlarni ishlab chiqarish texnologiyalarining bir qator turlari 
majud bo’lib, ularning har biri o’z yutuq va kamchiliklariga ega.
Masalan: 
- unipolyar tranzistorlarga asoslangan texnologiyalar (n-MOP, r-MOP, 
K 
MOP); 
- kristalda joylashgan elementlar zichligini yuqoriligi, kam quvvat talabligi, 
narxining arzonligi bilan xarakterlanadi, lekin tashqi tasirlarga O’ta ta’sirchan, 
nisbatan tezkorligi past;
- bipolyar texnologiyadagi (DTL, TTL, TTLSH, ESL, I
2
L) elementlar O’ta 
tezkorligi va ishonchli ishlashi bilan xarakterlanadi, lekin elementlar zichligi kam 
va ko’p energiya talab qiladi, tannarxi qimmat;
- integral-injektsion texnologiyadagi (I
2
L) elementlar yuqoridagi ikki 
texnologiya orasidagi ko’rsatkichlarga ega.