LABORATORIYA ISHI № 5 O‘ZGARMAS TOK GENERATORINI TEKSHIRISH
1.Ishdan maqsad. Doimiy tok elektr generatorlarini qismlarga ajratib o‘rganish va uni tezligini o‘zgartirishni usullarini nazariy jixatdan o‘rganib chiqish va shu usullarda birini tajribada o‘rganish.
2.Ishni tushuntirish.Ba’zi bir xalq ho‘jaligidagi mashinalarni jarayon talabiga ko‘ra dastgoh
o‘z tezligini o‘zgartirishi kerak bo‘ladi. Hozirgi kunda tezlikni o‘zgartirishni mexa nik va elektrik usullari mavjud. Elektrik usulda tezlikni o‘zgartirish mexanik usulga nisbatan afzalliklarga ega.
Generatorni ulanish sxemasi.
Masalan; samaradorlik, aniqlik, mustaxkamlik va yana boshqalar. Elektrogeneratorlarini tezligini o‘z-gartirish uchun quyidagi tenglikka murojat qilamiz. n=Us-Iya(RyaRkk)/SF; bu yerda, Us-tarmoq kuch-lanishi V; Iya –yakor chulgami toki A; Rya– yakor chulgamidagi qarshilik Om; Rkk– yakor chulgami-dagi qo‘shimcha qarshilik Om; S-doimiy kattalik; F-magnit oqim Vb. Bu yerdan ko‘rinib turibdiki, dvigatel tezligi tarmoq kuchlanishiga Us, yakor tokiga Iya, hamda magnit oqim F ga bogliq ekan.
3.Ishni bajarish. 1. Generatorni ma’lumotlari yozib olinadi. 2.Quyida keltirilgan sxema bo‘yicha generatorini-dvigatel zanjiri yigiladi. 3.Uygotish toki (Iu) ni eng katta qiymatida dvigatel ishga tushirishga tayyorlanadi.
4.Hisoblangan ma’lumotlari bo‘yicha grafiklar quriladi. n = f (Ugen); n = f (Iya); n = f (Iu)