Laboratoriya işi 5 işığın interferensiyası. nyuton halqaları vasitəsilə işığın dalğa uzunluğunun təyini

Əsas anlayışlar, düsturlar və qanunlar

• 
  Optika – fizikanın bölmələrindən biri olub, işığın təbiətini, onun şüalanma, yayılma və maddə ilə qarşılıqlı təsir qanunlarını öyrənir.
  

Fizikada işıq hadisələrini izah etmək üçün işığın iki nəzəriyyəsindən – dalğa və korpuskul nəzəriyyələ-rindən istifadə olunur.

• 
  Mühitin mütləq sındırma əmsalı: .
  

- mühitin maqnit nüfuzluğu,  – isə dielektrik nüfuzluğudur.

• 
  Nis­bi sındırma əmsalı: .
  

• 
  İşığın dalğa təbiətini təsdiq edən hadisələr:
  

1)İnterferensiya;

2) Difraksiya;

3) Dispersiya;

4) Polyarlaşma.

İşığın interferensiyası – koherent işıq dalğa­la­rının fə­zada görüşdükdə toplanaraq, aralarındakı faza­lar fər­qi­nin qiymətindən asılı olaraq bir-birini güclən­dir­məsi, yaxud zəif­lət­mə­si hadisəsinə deyilir. Tezlikləri eyni, fazalar fərqi sabit olan, yəni za­man keçdikcə dəyişməyən dalğalara koherent dal­ğalar deyilir.

• 
  İşıq dəstəsini bir-birindən fərqli iki üsulla kohe­rent dəstələrə ayırmaq olar:
  

1. 
   dalğa cəbhəsini bölməklə;
   

2) amplitudu bölməklə.

 Dalğa cəbhəsinin bölünməsi üsulunda bir mən­bə­dən çıxan işıq dəstəsi ya bir-birinə yaxın yerləşmiş iki deşikdən keçirilməklə (Yunq təcrübəsi), ya da güzgü səthlərdən əks olunmaqla iki dəstəyə bölünür.

 Amplitudun bölünməsi üsulunda işıq dəstəsi yarım­şəf­faf löv­hədən qismən qayıtma, qismən isə keç­mə hesabına iki dəstəyə bölünür.

• 
  İşığın interferensiyası zamanı yekun dalğanın amp­li­­­­­­tudu
  

• 
  İşığın interferensiyası zamanı yekun intensivlik:
  

• 
  İnterferensiyanın maksimumluq şərti:
  

 Görüşən işıq dalğalarının fazalar fərqi -nin cüt misillərinə bərabər olmalıdır:

∆ = m(m=0,1,2…)

Burada, m – maksimumun tərtibidir.

 Görüşən dalğalar arasındakı optik yollar fərqi işığın vakuumdakı dalğa uzunluğunun yarısının cüt misillərinə bərabər olmalıdır:

(m=0,1,2…).

Bu zaman yekun dalğanın amplitudu:

 Yekun intensivlik:

olur. Əgər olarsa, onda I=4I₀ olur.

• 
  İnterferensiyanın minimumluq şərti:
  

 görüşən dalğaların fazalar fərqi -nin tək misillərinə bərabər olmalıdır:

∆ = (m (m=0,1,2…)

Burada, m=0,1,2… - minimumun tərtibidir.

Görüşən dalğalar arasındakı optik yollar fərqi işığın vakuumdakı dalğa uzunluğunun yarısının tək misillərinə bərabər olmalıdır:

(m=0,1,2…)

 Bu zaman yekun dalğanın amplitudu:

 Yekun intensivlik:

olur. olduqda, I=0 olur.

• 
  Nazik təbəqələrdə keçən işıqda yollar fərqi:
  

∆=2dncosr=2d .

d – təbəqənin qalınlığı, n – sındırma əmsalı, i – düşmə bucağı, r – sındırma bucağıdır.

• 
  Nazik təbəqələrdə əks olunan işıqda yollar fərqi:
  

.