Laboratoriya mashg’uloti №11. Mavzu: Reaksiya tezligining temperaturaga, katalizatorga bog’liqligi. Avtokataliz. Reaksiya tezligiga temperaturaning ta’siri

Kimyoviy reaksiya tezligiga katalizatorning ta’siri

Gomogen kataliz

1-tajriba. Ikkita probirkaning har biriga 3 ml dan KCNS eritmasi va uch tomchidan FeCl₃ eritmasidan quying. Bu probirkalarning biriga katalizator simfatida mis (II)- sulfat eritmasidan ikki tomchi qo‘shing. So‘ngra ikkala probirkaga Na₂S₂O₃ eritmasidan 3 ml dan soling. Har ikkala probirkada rangsizlanish qancha vaqt o‘tganidan keyin kuzatilishini taqqoslab ko‘ring. Natriy tiosulfat temir (III)-rodanidni temir (II)-rodanidga qadar qaytaradi,o‘zi esa Na₂S₄O₆ ga o‘tadi; reaksiya tenglamasini yozing.

2-tajriba. Ikkita probirkaga HNO₃ eritmasidan 3 ml dan, Mn(NO₃)₂ ning 2% li eritmasidan 2 tomchi soling. Probirkalarning biriga katalizator sifatida ikki tomchi kumush nitrat AgNO₃ eritmasi quying. So‘ngra har ikkala probirkaga ammoniy persulfat (NH₄)₂S₂O₈ ning 30% li eritmasidan 5 ml dan soling. Ikkala probirkani suv solingan stakanga tushurib qo‘ying. Stakandagi suvni qaynaguncha qizdiring. Probirkalarning qaysi birida avvalroq qizil rang paydo bo‘lishini kuzating.

Reaksiyalarning tenglamasi:

2Mn(NO₃)₂ + 5(NH₄)S₂O₈+ 8H₂O2HMnO₄ + 10NH₄HSO₄ + 4HNO₃

1-tajriba. 0,5g quruq NH₄NO₃ ni probirkada qizdirib suyuqlantiring. So‘ngra suyuq holatdagi ammoniy nitrat ustiga FeCl₃ kristali tashlang. FeCl₃ ning suyuqlantirilgan NH₄NO₃ da erishini va bu vaqtda ammoniy nitratning parchalanib ketishini kuzatasiz. Reaksiya tenglamasi quyidagidan iborat:

2NH₄NO₃  N₂ + 4H₂O + O₂

Shu tajribani katalizator (K₂Cr₂O₇) ishtirokida takrorlang va tegishli xulosalar chiqaring.