Ladə hadisələr: geofiziki fövq

Münaqişəli fövqəladə hadisələrə aşağıdakılar aiddir:

• 
  hərbi toqquşmalar;
  
• 
  ekstremist siyasi mübarizə;
  
• 
  sosial partlayışlar;
  
• 
  milli və dini zəmində olan münaqişələr;
  
• 
  terrorizm;
  
• 
  tüğyan edən cinayətkarlıq və s.
  

Münaqişəsiz fövqəladə hadisələrə aşağıdakılar aiddir:

1. 
   Təbii xarakterli fövqəladə hadisələr;
   
2. 
   Texnogen xarakterli fövqəladə hadisələr;
   
3. 
   Ekoloji xarakterli fövqəladə hadisələr;
   
4. 
   Sosial-siyasi xarakterli fövqəladə hadisələr və s.
   

1. 
   Təbii xarakterli fövqəladə hadisələrin təsnifatı:
   

• 
  Meteoroloji təhlükəli hadisələr (9-11 ballıq fırtına, 12-15 ballıq qasırğa, tufan, burul-ğan, leysan yağışı, iri dolu, güclü qar, çovğun, buzlaşma, donvurma, quraqlıq və s.);
  
• 
  Geofiziki təhlükəli hadisələr (zəlzələlər, vulkan püskürmələri);
  
• 
  Hidroloji təhlükəli hadisələr (su səviyyəsinin qalxması (daşqın) və ya düşməsi, yeraltı suların səviyyəsinin qalxması-subasma);
  
• 
  Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yoluxucu xəstəliklərə tutulması;
  
• 
  İnsanların yolxucu xəstəliklərə tutulması;
  
• 
  Kortəbii yanğınlar (yeraltı yanğınlar, meşə yanğınları, zəmi və çöl yanğınları);
  
• 
  Kənd təsərrüfatı bitkilərinin xəstəlik və ziyanvericilərin təsirinə məruz qalması;
  
• 
  Geoloji təhlükəli hadisələr (sürüşmə, sel, marxal, tozlu qasırğa, karst suxurlarında yer səthinin çökməsi);
  
• 
  Dənizdə hidroloji təhlükəli hadisələr (tropik qasırğa, sunami, 5 baldan yuxarı güclü dalğalanma, dəniz səviyyəsinin sürətlə dəyişməsi).
  

2. Texnogen xarakterli fövqəladə hadisələrin təsnifatı:

• 
  Nəqliyyat qəzaları (fəlakətləri);
  
• 
  Yanğınlar (partlayışlar);
  
• 
  Binaların qəflətən uçulması;
  
• 
  Güclü təsirli zəhərləyici maddələr (GTZM) yayılmaqla, baş verən qəzalar;
  
• 
  Radioaktiv maddələr (RM) ətrafa yayılmaqla, baş verən qəzalar;
  
• 
  Bioloji təhlükəli maddələr (BTM) ətrafa yayılmaqla, baş verən qəzalar;
  
• 
  Həyat təminatlı kommunal sistemlərdə (su, kanalizasiya, qaz, istilik və elektrik-enerjisi şəbəkələrində) baş verən qəzalar;
  
• 
  Hidrodinamik qəzalar (bəndlərin yarılması).
  

3. Ekoloji xarakterli fövqəladə hadisələrin təsnifatı:

• 
  Yerin (torpağın, yer təkinin və səthinin) vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr;
  

• 
  Atmosferin tərkibi və xassələrinin dəyişməsi ilə əlaqədar, fövqəladə hadisələr (iqlimin kəskin dəyişməsi, oksigen azlığı, azon qatının pozulması və s.);
  

• 
  Hidrosferin vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr (su mənbələrinin quruması, çirklənməsi və su ehtiyyatlarının kəskin surətdə azalması);
  

• 
  Biosferin vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr (bəzi heyvan və bitkti növlərinin kütləvi şəkildə məhv olması və s.).