Lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

 
 
Jigarga ta’sir etuvchi zaharlar
.
Bu moddalar gepotogen ta’sirga ega bo
‘
lib, 
jigarning yog‘li qatlamiga ta’sir qiladi. Bu moddalar jigarni yallig‘laydi, nekroz, sirroz 
kasalliklarini keltirib chiqaradi. Ularga quyidagi moddalar kiradi: 
1) xlorlangan uglevodorodlar: uglyerod (IV) xlorid CCl
4
; xloroform CHCl
3 
, 
dixloretan CH
2
Cl – CH
2
Cl, trixloretilen CHCl = CCl
2 
; 
DDT CL - - CH - - Cl CCl
3
2) benzol hosilalari, netrobenzol C
6
H
5
NO
2
, dinitrobenzol C
6
H
6
(NO
2
)
2
, 
trinitrotoluol C
6
H
2 
– CH
3
(NO
2
)
3
, dinitrokrezol C
6
H
2
(OH) CN
3
(NO
2
)
2
, anilin C
6
H
5 
NH
2
, stirol C
6
H
5 
– CH = C ; 
3) qo
‘
rg‘oshin va uning birikmalari: mishyak, fosfor, simob va boshqalar kiradi. 
Qonga
 
ta’sir etuvchi zaharlar. Ular quyidagi yo‘nalishlarda ta’sir qiladi: 
1) Suyak iliklarini shikastlaydi. Buning natijasida leykomitoz yoki leykamiya 
kasalliklari rivojlanib ketadi. Bu moddalarga benzol, stirol kiradi. 
2) Qondagi fyermentlarning sintezi buzilishiga olib keladi. Bu moddalarga 
qo‘rg‘oshin va akrilatlar kiradi. 
3) Qondagi gemoglobin xususiyatlarini o‘zgartirib, turli xil kasalliklarni chaqiradi. 
Bu moddalarga amino va nitro-birikmalar, benzol qatori moddalari, anilin, nitrobenzol, 
nitrotoluol kiradi. 
Ular qonda metogemoglobin M + Nv pigmenti (dog‘lari) hosil qiladi. M + Nv - 
metogemoglobin gemoglobindan farqli o‘laroq, kislorod bilan birikmalar hosil 
qilmaydi. Buning natijasida organizmda kislorod yetishmasligini keltirib chiqaradi. Bu 
qon funksiyasini o‘zgartirib, nafas olish (funksiyasi) sistemasini buzadi. Misol uchun 
uglyerod oksid qonda mustahkam birikma bo‘lgan karbooksigemoglobin – Nv SO 
hosil qiladi. Bu modda kislorod o‘rnini o‘zgartirib, nafas olish to‘qimalarini buzadi. 
4)
Yeritrotsitlarga zarar keltiradigan moddalar: mishyakli vodorod AsH
3
, izopropil 
benzol gidroksidi, uksus kislotasi. Byertolle tuzi.