Lüğətin quruluşu



Yüklə 294 Kb.
tarix02.01.2022
ölçüsü294 Kb.
#45164
Luget Turk-Azerbaycanca



Lüğətin quruluşu:

  1. Lüğətə danışıq dilində ən çox işlənən 2500-dən çox Azərbaycan və Türk dillərində mənaca fərqli olan, qeyri ekvivalent sözlər seçilib daxil edilmişdir.

  2. Sözlər əlifba sırası ilə düzülmüşdür.

  3. Tərcümə mətnin quruluşu:
    – əsas söz böyük hərflərlə verilmişdir;
    – əsas sözdən sonra mötərizədə sözün tələb etdiyi müvafiq şəkilçi verilmişdir;
                      ASIT(-di) – Turşu

  4. Əlifbaya görə eyni olan və mənaca üst-üstə düşən sözlər vergüllə ayrılmış və eyni tərcümədə verilmişdir:
                      ÖZERLİK, ÖZERLİLİK (-ği) – muxtariyyət

  5. Tərcümə mətnində sözün mənasını daha dəqiq çatdırmaq üçün kursivlə əlavə izahat verilmişdir:
                      ADAY – namizəd; aday göstermek – namizəd göstərmək.

  6. Lüğətdə omonimlər, formaca eyni, mənaca müxtəlif sözlər, rum rəqəmləri ilə ayrılmışlar:
                      BEN I – mən
                      BEN II – xal
                      BEN III – tələ yemi

  7. Tərcümə mətnində əsas sözün müxtəlif mənaları bir-birindən ərəb rəqəmləri ilə ayrılmışdır:
                      AJAN – 1) agent, nümayəndə, müvəkkil;  AJAN – 2) casus

  8. Tərcümədə yaxın sinonimlər vergüllə ayrılmışdır:
                      ACIKLI – qəmli, qüssəli, kədərli, hüznlü, yaslı;

  9. Mənası geniş oxucu kütləsinə məlum olmayan bəzi sözlərin, həmçinin sözün mənasını bəzən daha dəqiq çatdırmaq üçün mötərizədə əlavə izahat verilmişdir:
                      AKDETMEK – bağlamaq, imzalamaq (müqavilə saziş və s.)
                      İSKONTO – 1) güzəşt;  2) maliyyə diskont (veksellərin uçotu)


A

ABANMAK – söykənmək, dirsəklənmək


ABARTMAK – mübaliğə etmək, şişirtmək
ABLA – 1) böyük bacı; 2) bacı (xitab)
ABLUKA – mühasirə, blokada; abluka ikticadi – iqtisadi blokada
ABONE – 1) abunə; 2) abunəçi; abonman – abunəçi; abone bedeli (fiatı) – abunə qiyməti; ABONE olmak – abunə yazılmaq
ABSTRE – abstrakt, mücərrəd
ACELE – təcili, tələsik
ACEMİ – təcrübəsiz, naşı, xam, təzə işçi; ben bu sanatın acemisiyim – mən bu işdə təzəyəm.
ACENTA, ACENTE – agentlik, agent, büro; seyahet acentesi – səyahət bürosu
ACI – acı, ağrı, əzab, əziyyət, dərd, kədər; diş acısı – diş ağrısı; acısını paylaşmak – halına yanmaq, kədərinə şərik olmaq
ACIKLI – qəmli, qüssəli, kədərli, hüznlü, yaslı; acıklı haber – qəmli xəbər
ACIKMAK – acmaq, acımaq
ACIMA – mərhəmət, insaf
ACİL – tez, tələsik, təcili, təxirə salınmaz; acil tedbirler almak – təcili tədbirlər görmək
ACİR – icarəyə verən, kirayə verən, borc verən
AÇI – bucaq; on derece açı ile – on dərəcə bucaq altında
AÇIKÇI – birja, dəllalı
AÇIKLAMA – izah, şərh
AÇIKLAMAK – izah etmək, aydınlaşdırmaq
AÇMALIK(-ğı) – yuyucu maddə, açmalıq
ADAK(-ğı) – vəd, əhd
ADAMAK – həsr etmək
ADALE – əzələ
ADAMAKİLLİ – əsl, möhkəm, layiqli, necə lazımdır; adamakilli bir yağmur – möhkəm yağış
ADAY – namizəd; aday göstermek – namizəd göstərmək
ADDETMEK – 1) hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək; 2) saymaq, hesablamaq
ADESE – 1) linza, ədəsə 2) göz bülluru
ADET(-di) – ədəd
ADET(-ti) – adət
ADLI – hüquq, hüquqi; adlı tababet – tibbi ekspertiza
AF(affı, afvı) – 1) üzr, əfv; affınızı rica ederim! – üzr istəyirəm!; 2) amnistiya; genel af – ümumi amnistiya
AFET(-ti) – fəlakət; tabii afet – təbbi fəlakət
AFFEDERSİNİZ – bağışlayın, əfv edin
AFFETMEK – əfv etmək, bağışlamaq, günahından keçmək
AFİYET(-ti) – sağlamlıq; afiyet olsun – 1) nuş olsun 2) sağlıqla; afiyetteyim – mən sağlamam
AFYON – tiryək
AĞ(ağı) – tor, şəbəkə
AĞABEY(-i, -si) – 1) böyük qardaş; 2) qardaş (xitab)
AĞAÇÇİLEĞİ(-ni) – qoruq
AĞIL(-lı) – 1) ağıl, arxac; 2) halə, şəfəq, parıltı
AĞIM – ayağın üst tərəfi
AĞIRBAŞLI – təmkinli, ciddi, ağır
AĞIRLAMAK – səmimi qarşılamaq, yaxşı qarşılamaq
AĞRANDİSMAN –böyütmə, böyütmək
AĞRANDİSÖR – böyüdücü
AĞUSTOS – avqust
AHBAP(-bı) – dost-tanış; ahbaplik – dostluq
AHDI – müqaviləli; ahdı tarife – konvension tarif; ahdı vecibeler – müqavilə öhdəlikləri
AHENGER – dəmirçi
AHİTNAME – müqavilə, konvensiya, pakt
AHŞA – daxili orqanlar, içalat
AHŞAP(-bı) – 1) taxta, taxtadan hazırlanmış; ahşap körpü – taxta körpü; 2) ağac (material)
AHTAPOT(-tu) – səkkizayaqlı ilbiz
AHUDUDU(-nu) – moruq
AİDAT(-tı) 1) – üzvülük haqqı; aidat almak – üzvülük haqqı yığmaq; 2) gəlir, mədaxil
AJAN – 1) agent, nümayəndə, müvəkkil; 2) casus, agent
AJANS – agentlik, nümayəndəlik; anadolu ajansı – anadolu xəbər agentliyi; ticaret ajansı – ticarət agentliyi
AKAMET(-ti) – 1) sonsuzluq, qısırlıq; 2) müvəffəqiyyətsizlik, uğursuzluq; akamete uğramak – müvəffəqiyyətsizliyə uğramaq
AKARYAKIT(-tı) – duru yanacaq; akaryakıt borusu – yanacaq borusu
AKÇAAĞAÇ(-cı) – ağcaqayın
AKÇE – sikkə, pul
AKDETMEK – bağlamaq, imzalamaq (müqavilə, saziş və s.)
AKIM kalmak – puça çıxmaq
AKIT taraflar – saziş bağlayan tərəflər, müqavilə bağlayan tərəflər
AKİDE(şekeri) – nabat (şirni)
AKLISELİM – sağlam düşüncə, aydın fikir, ağıl, kamal
AKORTÇU – kökləyici
AKRAN – yaşıdlar, hamaşlar
AKTARMAK – 1) bir şeyin yerini dəyişdirmək; 2) bir şeyin yolunu, yönünü dəyişdirmək; 3) iqtibas etmək; 4) tərcümə etmək
AKTÜALİTE – 1) aktuallıq; 2) kinoxronika
ALA – əl-əlvan, rəngbərəng; 2) xallı, zolaqlı; ala sığın – xallı maral; 3) açıq-qəhvəyi
ALABALIK(-ğı) – qızıl, balıq
ALABİLDİĞİNE – çox, hədsiz; fırtına alabildiğine kudurmuştu – fırtına çox güclənmişdi
ALABÜMİN – zülal
ALACA – al-əlvan
ALACAKLI – kreditor, borc verən
ALAFRANGA – avropasayağı; alafranga müzik – qərb musiqisi; alafranga yemekler – avropa mətbəxi
ALAKA – 1) əlaqə, maraq, mənafe; alaka çekmek – maraq oyatmaq; 2) münasibət, aidiyyət, iştirak
ALAN – 1) sahə, ərazi, meydan; savaş alanı – hərb meydanı; 2) sahə, bölmə; ilim alanında – elm sahəsində
ALARM – həyəcan siqnalı
ALAŞIM – xəlitə, ərinti
ALAY I – 1) izdiham, yığnaq, dəstə, güruh; mitingciler alayı – mitinq iştirakçılarının izdihamı; 2) nümayiş, mərasim; cenaze alayı – matəm mərasimi; 3) alay
ALAY II – zarafat, istehza
ALAYCI – istehza edən, rişxənd edən, masqaraçı
ALBAY – polkovnik
ALÇAKGÖNÜLLÜ – təvazökar, sadə adam, iddiasız
ALÇI – gips
ALÇILAMAK – gips qoymaq
ALDATI – hiylə, saxta
ALDIRMAMAK(-gı) – əhəmiyyət verməmək, fərqinə varmamaq, qulaq ardına vurmaq, fikir verməmək; aldırma! – fikir vermə, özünü üzmə!
ALDIRMAZ – laqeyd, etinasız
ALDIRMAZLIK(-ğı) – laqeydlik, etinasızlıq
ALENİ – açıq, aşkar; aleni mahkeme – açıq məhkəmə
ALFABE – əlifba
ALFABESİZ – savadsız
ALIKO(Y)MAK – 1) saxlamaq; yemeğe alıkoymak – nahara saxlamaq; 2) tutub saxlamaq, qoymamaq, mane olmaq; işinden alıkoymak – işindən ayırmaq
ALINGAN, ALINGAÇ – küsəyən
ALIŞIK – adət etmiş
ALIŞTIRMA – məşq, təlim
ALIŞTIRMAK – öyrətmək, alışdırmaq
ALLAHAISMARLADIK – xudafiz
ALLAK BULLAK: kafam allak bullak oldu – başım hərlənir
ALTYAPI – bazis
AMAÇ(-cı) – 1) məqsəd, niyyət, məram; benil amaçlar – qərəzli məqsədlər; bu amaçla – bu niyyətlə; 2) hədəf, nişan; askerı amaç – hərbi obyekt
AMATÖR – həvəskar; amatör ressam – həvəskar rəssam; amatör fotoğraf – həvəskar fotoqraf
AMBALAJ – qab, tara
AMBALAJ YAPMAK – qablaşdırmaq
AMBERBALIĞI(-nı) – kaşalot
AMBULANS – 1) poliklinika, ambulatoriya; 2) təcili yarım maşını
AMCA – əmi; amca kızı – əmi qızı; amca oğlu – əmi oğlu
AMELE – fəhlə
AMELİ – təcrübi; ameli usul – təcrübi üsul
AMPUL(-lü) – 1) elektrik lampası; 2) ampula
ANAHTAR – açar; şifre anahtarı – şifrəli açar; ingiliz anahtarı – qayka açarı; anahtarını bulmak – çarə qılmaq
ANARŞİ – anarxiya
ANASON – cirə
ANAYASA – konstitusiya, əsas qanun; anayasa türesi – konstitusiya hüquqları; Birleşmiş Milletler Anayasası – Birləşmiş Millətlər təşkilatının əsas qanunu
ANDAÇ(-cı) – yadigar, xatirə
ANGARYA – məcburi iş
ANI – xatirə; anılar – memuar
ANIT(-tı) – abidə, monument
ANITSAL – monumental, möhtəşəm, əzəmətli
ANLAM – məna
ANLAMDAŞ – sinonim, eyni mənalı
ANLAMSIZ – mənasız 
ANSIZIN – gözlənilmədən, birdən-birə, qəflətən
ANTLAŞMA – müqavilə, saziş, pakt, konvensiya; barış antlaşması – sülh müqaviləsi
ANTRENMAN – məşq, təlim; antrenman uçağı – təlim təyyarəsi
ANTRENÖR – məşqçi, təlimçi; baş antrenör – baş məşqçi
APARTMAN – ev
APTAL(-lı) – abdal, səfeh, axmaq
APTES – dəstəmaz; aptes almak – dəstəmaz almaq
ARABULUCU(-ğu) – vasitəçi, münsif; arabuluculuk – vasitəçilik, münsiflik
ARAÇ(-cı) – vasitə, alət
ARALIK(-ğı) – dekabr
ARAMAK – axtarmaq
ARAPSAÇI – qıvrım saçlar
ARAPSAÇINA dönmek – dolaşmaq, dolaşıb qalmaq (işlər və s.)
ARAŞİT(-ti) – araxis, yer fındığı
ARAŞTIRMA – tədqiqat; bilimsel araştırma enstitüsü – elmi tədqiqat institutu
ARIZA – xarab yer, nöqsan, nasazlıq, zədə, qəza; arıza lanıp durmak – dayanmaq, işləməmək; arızaya uğramak – qəzaya uğramaq
ARKADAŞ – yoldaş, dost
ARMA – gerb; devlet arması – dövlət gerbi
ARNAVUT(-du) – alban; arnavut dili – alban dili
ARSA – tikinti üçün ayrılmış torpaq sahəsi
ART(-dı) – 1) kürək; 2) arxa, arxa tərəf, arxa hissə; aralık kapı – arxa qapı; biribiri artından – bir-birinin ardınca
ARTI – üstəgəl; iki artı üç – iki üstəgəl üç
ARTIKYIL – uzun il (365 gün)
ARTIRMA – 1) çoxaltma, artırma; 2) auksion, müzaidə, hərrac; artırma ile satmak – auksiondan satmaq; açık artırma – açıq satış
ARZ ETMEK – 1) bildirmək, ərz etmək, nəzərinə çatdırmaq; 2) doğurmaq, yaratmaq; tehlike arz etmek – təhlükə yaratmaq
ASALAK(-gı) – 1) parazit; asalak bilimi – parazitologiya; 2) tüfeyli, müftəxor
ASALET(-ti) – alicənablıq
ASANSÖR – lift
ASGARI – 1) minimum, ən kiçik; asgarı ücret – minimum əmək haqqı; 2) minimum
ASILSIZ – əsassız, əsaslanmamış
ASİ – qiyamçı, üsyançı
ASİT(-di) – turşu
ASSUBAY – unter zabit
ASTEĞMEN – kiçik leytenant
ASTRAGAN – qaragül dərisi; astragan kalpağı – qaragül papaq
ASTROPİKAL – subtropik; astropikal iklim – subtropik iqlim
AŞAMA – dövr, mərhələ
AŞÇI – aşpaz
AŞI – 1) peyvənd, aşı; 2) aşı, aşı masası, vaksin
AŞIRI – 1) hədsiz, çox, olduqca çox; aşırı yoksulluk – hədsiz yoxsulluq; 2) ifrat, qatı; aşırı sağcı – ifrat sağçı; 3) aşırı, sonra; gün aşırı – gün aşırı; bizden bir ev aşırı oturuyor – bizdən bir ev sonra yaşayır
AŞIRMA – plagiat, ədəbi oğurluq
AŞIRMACI – plagiator, ədəbi oğru
AŞIRMAK – oğurlamaq, çırpışdırmaq
AŞIRTI – israf
ATAMAK – vəzifəyə təyin etmək
ATEŞÇİ – ocaqçı, ocaq qalayan; ateşçi yeri – ocaqxana
ATKI – 1) arxac; 2) örpək, şal, şərf, kaşne; 3) balaca qayış, toqqacıq
ATLIKARINCA – karusel
ATMACA – qırğı
AVANTAJ – xeyir, mənfəət, səmərə, fayda, qazan; maddi ve manevi avantajlar – maddi və mənəvi xeyir
AVİZE – çilçıraq, lüstr
AVLI, AVLU – həyət
AVUKAT(-tı) – vəkil
AYAKLANMA – qiyam üsyan
AYAKLANMAK – üsyan etmək, qiyam etmək
AYAR – 1) vaxt; 2) əyar 3) yoxlayın düzəltmə, nizama salma, tənzim etmə
AYARLAMAK – 1) tənzimləmək; 2) standartlaşdırmaq, kalibrləmək
AYÇA – aypara, hilal
AYÇİÇEĞİ(-ni) – günəbaxan
AYGIT(-tı) – aparat; telefon aygıtı – telefon aparatı; sindirim aygıtı – həzm orqanı; solunum aygıtı – tənəffüs orqanı
AYIKLAMAK – bir-bir seçmək, bir-bir seçib ayırmaq, çeşidləmək
AYIRICILIK(-ğı) – separatizm
AYIRIM – ayrı-seçkilik
AYIRTMAN – ekspert, yaxşı bilən, mütəxəssis
AYIRTMANLIK(-ğı) – ekspertiza
AYKIRI – zidd
AYLAK(-ğı) – tənbəl, avara
AYRAÇ(-cı) – mötərizə
AYRICALIK(-ğı) – müstəsna hüquq, imtiyaz
AYRIM – fərq
AYRINTI – təfsilat, təfərrüat
AZAMI – 1) ən böyük, ən hündür, ən yüksək; 2) maksimum
AZARLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək
AZGELİŞMİŞ – zəif inkişaf etmiş
AZIK(-ğı) – ərzaq ehtiyatı, azuqə
AZIMSAMAK – az hesab etmək, kafi hesab etməmək
AZMAYİŞ – təcrübə sınaq

B

BABA – ata


BACAK(-ğı) – ayaq
BADANA – əhəng
BAĞDAŞMAK – razılığa gəlmək, uyğun gəlmək; bu teklif tüzük ile bağdaşmiyor – bu təklif nizamnaməyə uyğun gəlmir
BAĞIL – nisbi; bağılık – nisbilik
BAĞIMLI – asılı, tabe
BAĞIMLILIK(-ğı) – asılılıq, tabeçilik
BAĞIMSIZ – müstəqil, sərbəst, azad
BAĞIMSIZLIK(-ğı) – müstəqillik, sərbəstlik, istiqlaliyyət; bağımsızlıkına kavuşmak – müstəqilliyə nail olmaq; ekonomik bağımsızlık – iqtisadi müstəqillik
BAĞIŞ – ianə; bağış toplama – ianə toplama
BAĞIŞIK – azad edilmiş (vergidən və s.)
BAĞIŞIKLAMA – immunizasiya
BAĞIŞIKLIK(-ğı) – immunitet
BAHARAT(-tı) – ədviyyat
BAHÇIVAN, BAHÇESİ – bağban
BAHİS – 1) danışıq, söhbət; 2) mövzu, tema; 3) mərc, bəhs
BAKAN – nazir; bakanlar kurulu – Nazirlər Soveti; devlet bakanı – dövlət naziri; baş bakan – baş nazir; diş işleri bakanı – xarici işlər naziri
BAKANLIK(-gı) – nazirlik; adalet bakanlığı – ədliyyə nazirliyi; milli savunma bakanlığı – milli müdafiə nazirliyi; ulaştırma bakanlığı – nəqliyyat və rabitə nazirliyi
BAKIR – mis
BAKLA – paxla
BALTALAMA – təxribat, sabotaj
BAMTELİne basmak – yaralı yerinə toxunmaq
BAND – lent (maqnitofon üçün)
BANDO – orkestr (nəfəsli)
BANMAK – batırmaq, salmaq
BANYO – 1) vanna; 2) vanna otağı; banyo almak – vanna qəbul etmək
BARAJ – 1) sədd; 2) su hövzəsi
BARDAK(-gı) – stəkan
BARINAK(-ğı) – sığınacaq, sığınaq
BARINMAK – 1) daldalanmaq, sığınacaq tapmaq; 2) yola getmək, dil tapmaq
BARIŞ – sülh
BASAMAK(-gı) – pillə
BASIM – çap, çap etmə
BASIMEVİ(-ni) – mətbəə
BASIN – mətbuat, dövri mətbuat
BASINÇ(-cı) – təzyiq
BASİRET(-ti) – bəsirət, fərasət, ağıl
BASKI – 1) təzyiq, sıxıntı; 2) ekonomik baskı – iqtisadi təzyiq; 2) tiraj; 3) nəşr, çap, cap etmə
BASMAKALIP – şablon, standart, basmaqəlib, çeynənmiş; basmakalıp sözler – şablon ifadələr
BASTON – əl ağacı, əsa
BAŞARI – uğur, müvəffəqiyyət
BAŞARILI – uğurlu, müvəffəqiyyətli; başarılılı bir deneme – uğurlu təcrübə
BAŞBAKAN – baş nazir
BAŞDELEGE – daimi nümayəndə (BMT-də)
BAŞKAN – sədr, rəhbər, prezident; başkanlık – sədrlik, rəyasət heyəti
BAŞKENT(-ti) – paytaxt
BAŞKOMUTAN – baş komandan
BAŞVURU – müraciət
BATI – qərb; batı memleketleri – Qərb ölkələri
BATTANİYE – ədyal (yun)
BAVUL(-lu) – çamadan
BAYAĞI – 1) sadə, adi, hər günkü; bayağı gün – adi gün; 2) vulqar, bayağı
BAYAN – xanım
BAYINDIR – abad
BAYLAÇ(-cı) – gömrük rüsumu
BEBE, BEBEK(-ği) – 1) südəmər, körpə; 2) kukla
BEDAVA – pulsuz, havayı
BEDDUA – lənət
BEDEL – dəyər, qiymət; malın bedeli – malın qiyməti
BEKAR – subay
BEKÇİ – gözətçi, keşikçi, qarovulçu
BEKLEME – gözləmə; bekleme odası – gözləmə zalı
BEKLEMEK – 1) gözləmək; biraz bekle işin sonu iyi olacak – bir az gözlə işin axırı yaxşı olacaq; 2) qorumaq, keşiyini çəkmək
BEKTAŞİÜZÜMÜ(-nü) – qarağat
BELGE – sənəd; belge filmi – sənədli film
BELİRLEMEK – təyin etmək, müəyyən etmək
BELİRLİ – müəyyən, aşkar, bəlli; belirli belirsiz – güclə seçilən, nəzərə çarpmayan
BELİRMEK – 1) görünmək, görsənmək; 2) müəyyən olmaq, aydın olmaq
BELİRSİZ – qeyri-müəyyən, naməlum
BELİRTİ – əlamət, nişanə, təzahür
BELİRTMEK – bildirmək, müəyyən etmək
BELİT(-ti) – aksioma
BELKEMİĞİ(-ni) – 1) onurğa sütunu, onurğa; 2) əsas, dayaq
BELLEK(-ği) – yaddaş, hafizə
BEN I – mən
BEN II – xal
BEN III – tələ yemi
BENCİL – xudbin, eqoist
BENCİLİK(-ği) – xudbinlik, eqoistlik
BERE – beret
BERELEMEK – 1) zədələmək, əzmək 2) cırmaqlamaq, sıyırmaq
BERRAK – şəffaf, təmiz
BERZAH – boyun, bərzək
BESBELLİ – 1) tam bəlli, tamamilə aydın; 2) aydındır, bəllidir, məlumdur; besbelli artık gelmiyecek – təmamilə aydındır ki, o daha gəlməyəcək
BESİN – qida, ərzaq
BESTE – musiqi
BETİM – təsvir
BETONARME – dəmir-beton
BEYEFENDİ – cənab, ağa (xitab)
BEYGİR – at, axta at
BEZ – vəzi; kalkan bezi – qalxanvari vəzi
BEZELYE – noxud, göy noxud
BIKMAK – təngə gəlmək, bezikmək, usanmaq; biktim! – cana gəldim!
BİBLO – bəzək-düzək
BİÇERDÖĞER – kombayn
BİLAKİS – əksinə, tərsinə
BİLANÇO – balans; bilanço yapmak – balans tutmaq
BİLDİRİ – məlumat, xəbər, bəyanat, kommunike, birgə rəsmi məlumat, məruzə; bildiri özetleri – məruzənin tezisləri
BİLDİRİK(-ği) – bəyanat, deklarasiya, elan; insan hakları bildiriği – insan hüquqları haqqında deklarasiya
BİLEMEK – itiləmək
BİLEŞİK – mürəkkəb, qarışıq
BİLGE – müdrik
BİLGELİK(-ği) – müdriklik
BİLGİ – bilik, məlumat; bilgiler elde etmek – məlumat əldə etmək
BİLGİLİ – bilikli, məlumatlı, təhsilli
BİLGİN – alim, mütəxəssis; tiyatro bilgini – teatrşünas
BİLGİSİZ – savadsız, cahil
BİLİM – elm
BİLİMSEL – elmi
BİLİNÇ(-ci) – şüur, düşüncə, ağıl, dərrakə
BİLİNÇLİ – şüurlu, düşüncəli, ağıllı, dərrakəli; bilinçli şekilde – bilə-bilə
BİLİRKİŞİ – ekspert, ixtisasçı, mütəxəssis
BİLİRKİŞİLİK(-ği) – ekspertiza
BİLİT(-ti) – afişa, reklam, elan
BİNBAŞI(-yı ) – mayor; deniz binbaşısı – 3-cü dərəcəli kapitan
BİNİCİ – atlı, atsürən
BİNİCİLİK – at çapmaq, minicilik
BİRA – pivə
BİREY – fərd, şəxs, nəfər
BİRİKMEK – toplanmaq, yığılmaq; borç birikti – borc yığıldı
BİRİKTİRMEK – yığmaq, toplamaq; para biriktirmek – pul yığmaq
BİRKAÇ(-cı) – bir neçə, bir qədər, qismən; birkaç kelime ile – bir neçə sözlə
BİRTAKIM – bir qədər, bir az, bir sıra, bir qrup, bəzi
BİSİKLET(-ti) – velosiped
BİSKÜVİ, BİSKÜVİT(-ti) – biskvit, peçenye
BİTEK – münbit
BİTEVİ(ye) – aramsız, ara vermədən, durmadan
BİTEY – flora
BİTPAZARI(-nı) – şeytanbazar, alver meydanı, köhnə şey satılan meydan
BİZZAT – özü, şəxsən, şəxsən özü
BODRUM – zirzəmi
BODUR – alçaqboy
BONBON – konfet
BONCUK(-ğu) – muncuq
BONO – bon, qəbz, talon, adi veksel
BONSERVİS – zəmanət, rəy
BORAZAN – 1) şeypur, truba ;2) şeypurçu, trubaçı
BORDRO – 1) bordero, cədvəl; maaş bordrosu – maaş cədvəli; 2) reyestr, siyahı; senelik bordro – illik hesabat
BORNOZ, BORNUZ – hamam xalatı
BORSA – birja; iş borsası – əmək birjası
BOT(-tu) – kater, qayıq; hücum botu – hücum kateri
BOYLAM – uzunluq
BOYUNBAĞI(-nı) – qalstuk
BOYUT(-tu) – ölçü
BOZDURMAK – 1) pozdurmaq, dağıtdırmaq; 2) pulu xırdalamaq
BOZGUN – məğlubiyyət, darmadağın edilmə, darmadağın etmə
BOZKIR – 1) çöl, düz; 2) açıq boz (at haqda); bozkır antilopu – sayqak
BOZMAK – 1) pozmaq, riayət etməmək; elhapı bozmak – oyunun qaydasını pozmaq, sükutu pozmaq; 2) xırdalamaq (pulu)
BOZUK(-ğu) – 1) xarab, nasaz, yarasız, pis; 2) xırda (pul)
BÖBREK(-ği) – böyrək
BÖĞÜRTLEN – böyürtkən
BÖLGE – 1) rayon, zona, bölgə 2) nahiyə; bel bölgesi – bel nahiyəsi
BÖN – axmaq, ağılsız, sarsaq
BÖREK(-ği) – piroq, pirojok
BRANŞ – sahə, bölmə; spor branşları – idman növləri
BRONŞ – bronx (tibb)
BUÇUK(-ğu) – yarım; dört buçuk – dörd yarım; saat iki buçuk – saat üçün yarısı
BUDALA – axmaq, səfeh, gic; budala yerine koymak – axmaq yerinə qoymaq
BUDUNBİLİM – etnologiya
BUFA – ilanbalıq
BUJİ – şam
BUKLE – zülf, tel
BULAŞIK(-ğı) – 1) yolxucu; bulaşık hastalik –yolxucu xəstəlik; 2) çirkli, bulaşıq; bulaşık makinesi – qabyuyan maşın
BULGU – kəşf, ixtira
BULMACA – krossvord, bilməcə
BULUNMAK – 1) tapılmaq; 2) olmaq, yerləşmək; siz akşamları nerede bulunursunuz? Siz axşamlar harada olunursunuz?
BULUNTU – tapıntı
BULUŞ – kəşf, ixtira
BULUŞMA – görüş
BULUŞMAK – görüşmək
BUNALIM – böhran; riyasada bunalım baş gösterdi – bazarda böhran başladı; para bunalımı – valyuta böhranı
BUNALMAK – təngnəfəs olmaq, tövşümək
BURS – təqaüd
BUZDOLABI(-nı) – soyuducu
BÜNYE – 1) struktura, quruluş; sosyal bünye – ictimai-sosial quruluş; 2) qamət
BÜYÜ – cadu, sehr, tilsim, əfsun; büyücü – cadugər, sehrkar
BÜYÜLEMEK – ovsunlamaq, sehrləmək, məftun etmək
BÜYÜLEYİCİ – məftunedici, ovsunlayıcı
BÜYÜTEÇ(-ci) – böyüdücü

 C

CADDE – prospekt
CAM – şüşə
CAMBAZ – akrobat, canbaz, kəndirbaz
CAMEKAN – vitrin; dükkan camekanı – mağaza vitrini
CAMİ(-ii, -si) – məscid, cümə məscidi
CAMLI – şüşəli;camlı dolap – servant; camlı kapı – şüşəli qapı
CANKURTARAN ARABASI – təcili yarım maşını
CAYMAK – boyun qaçırmaq, imtina etmək; sözündən caydı – sözündən imtina etdi
CEKET(-ti) – jaket, pencək, gödəkcə
CELPNAME – çağırış vərəqəsi
CELSE – iclas; açık celse – açıq iclas
CENGEL – cəngəllik
CERAHAT(-tı) – yara, irin
CETVEL – 1) xətkeş; 2) cədvəl
CEVHER – 1) mədən; bakır cevheri – mis mədəni; 2) cavahirat, daş-qaş
CEZVE – qəhvədan
CIMBIZ – maqqaş, pinset
CIVIK(-ğı) – sulu, sıyıq; cıvık kar – sulu qar
CİLA – lak; tırnak cilası – dırnaq lakı
CİLDİYECİ – dermatoloq
CİMRİ – xəsis; cimrilik – xəsislik
CİRİT(-di) – mızraq, cıda
CİVAR – ətraf, şəhər kənarı, civar
CİVCİV – ətcəbala, quş balası
CİVCİVLİ – səsli-küylü, hay küylü
COP(-pu) – dəyənək, kötək
CUDA – dzyudo (idman növü)
CUMARTESİ(-yi) – şənbə
CUMHURBAŞKANI(-nı) – prezident; cumhurbaşkanı yardımcısı – vitse prezident;
CUMHURİYET(-ti) – respublika
CURNAL – çuğul, danos
CÜCE – cırtdan, liliput (çox kiçik adam); cüce çam – cırtdan şam
CÜPPE – mantiya (hakimin və s. üst geyimi)
CÜRÜM(-rmü) – cinayət; cürüm delili – maddi sübut; cürüm işlemek – cinayət törətmək
CÜZDAN – 1) pulqabı, portmanet; 2) qovluq, papka; 3) vəsiqə, şəhadətnamə, kitabça; askerlik cüzdanı – hərbi vəsiqə; hesap cüzdanı – əmanət kitabçası


Ç

ÇABA – səy, cəhd; çaba harcamak – cəhd göstərmək


ÇABALAMAK – cəhd etmək, çalşmaq, səy etmək; nafile çabalama! – boş yerə səy etmə!
ÇABUK – tez, yeyin, cəld, iti, çevik
ÇAĞANOZ – krab
ÇAĞDAŞ – müasir
ÇAĞIRMAK – 1) çağırmaq, dəvət etmək; düğüne çağırmak – toya çağırmaq; hastaya doktor çağırmak – xəstəyə həkim çağırmaq; 2) oxumaq; türkü çağırmak – mahnı oxumaq
ÇAĞLAR, ÇAĞLAYAN – şəlalə
ÇAĞRI – 1) dəvət; çağrılı – dəvət olunmuş; 2) çağırış, müraciət; çağrıda bulunmak – müraciət etmək
ÇAĞRILIK(-ğı) – dəvətnamə
ÇAKAR – balıq toru
ÇAKI – cib bıçağı, qatlama bıçaq
ÇAKIL – çınqıl, xırda çay daşı
ÇAKIM, ÇAKIN – ildırım
ÇAKMAK – 1) çaxmaq, vurmaq; 2) anlamaq, başa düşmək, sezmək, duymaq; işi çakmak – işi anlamaq; 3) sırımaq, ötürmək; kalp parayı çakmak – saxta pul sırımaq
ÇALAR – zəngli; çalar saat – zəngli saat
ÇALCENE – boşboğaz, çərənçi
ÇALDIRMAK: saatını caldırdı – saatını oğurlatdı
ÇALI – kol, kolluq
ÇALIKUŞU – torağay
ÇALIM: çalım satmak – özünü çəkmək, lovğalanmaq
ÇALIMLAMAK – fənd işlətmək
ÇALIŞMA EMNİYETİ – əmək təhlükəsizliyi texnikası
ÇALIŞMA RANDIMANI – əmək məhsuldarlığı
ÇALIŞMA SÜRESİ – əmək stajı
ÇAM – şam ağacı
ÇAMUR – 1) çirkab; çamura basmak – çirkaba düşmək; 2) palçıq; çamur banyosu – palçıq vannası
ÇAMURLU – çirkli, kirli, çamurlu, palçıqlı; yollar cok çamurlu – yollar çox çirklidir
ÇAMURLUK – krılo (avto)
ÇAN – zəng
ÇANÇİÇEĞİ(-ni) – zəngçiçəyi
ÇAP(-pı) – 1) diametr; 2) kalibr; 3) ölçü, miqyas; dünya çapında – dünya miqyasında
ÇAPA – 1) toxa, kərki, çapacaq, qiyməkeş; 2) lövbər
ÇAPKIN – 1) qadın düşkünü, arvadbaz; 2) dəcəl, nadinc, şuluq
ÇAPUL – çapovul, talan, qarət; çapulcu – talançı, çapavolçu
ÇARPI: üç çarpı iki – üç vurulsun iki
ÇARPIK – əyri; çarpık bacaklı – əyri ayaqlı
ÇARPMAK – 1) toqquşmaq, çarpmaq, çırpmaq, vurmaq, çalmaq; kapıyı çarpmak – qapını çırpmaq; kanat çarpmak – qanad çalmaq; onu guneş çarptı – onu gün vurdu; 2) oğurlamaq, çırpışdırmaq; 3) vurmaq (riyazi anlamda)
ÇARŞAF – mələfə
ÇARŞI – bazar, ticarət cərgələri, pasaj
ÇATAL – 1) çəngəl; 2) haça, ikili
ÇATALLANMAK – ikiləşmək, haçalanmaq; orada yol çatallanıyor – yol orada haçalanır
ÇATI – dam, dam örtüyü, taxtapuş; çatı altı – çardaq
ÇATIŞMA – 1) toqquşma; 2) ziddiyyət, ixtilaf, münaqişə; devletler arasında çatışmalar – dövlətlər arasında ziddiyyət
ÇATIŞMAK – 1) toqquşmaq; 2) zidd olmaq, əksinə getmək
ÇATMAK – 1) üstünə düşmək, ilişmək, hirsini tökmək; 2) kök atmaq, sırımaq
ÇAVUŞ – serjant
ÇAVUŞKUŞU(-nu) – şanapipik, çovuşquşu
ÇAYLAK(-ğı) – çalağan
ÇEKECEK(-ği) – çəkəcək, dabançəkən, dabangeyindirən
ÇEKİCİ – cəlbedici, aldadıcı
ÇEKİDÜZEN – qayda, səliqə, sahman; işlere çekidüzen vermek – işləri qaydaya salmaq
ÇEKİLİR – dözülə bilən, yol verilə bilən; çekilir gibi değil – bu dözülməzdir
ÇEKİLİŞ – tiraj, oyun
ÇEKİLME – 1) istefa; 2) geri çekilme – çəkilmə, geri çəkilmə
ÇEKİLMEZ – dözülməz
ÇEKİM – 1) cazibə; 2) kino çəkiliş
ÇEKİMSER – bitərəf qalan
ÇEKİNGEN – 1) utanaq, çəkingən; 2) sirr verməyən, qapalı, ehtiyatlı
ÇEKMECE – 1) siyirtmə, siyirmə; 2) buxta
ÇELENÇ(-ci) – keçici kubok
ÇELİK(-ği) – polad; çelik kesilmek – polad kimi bərkimək
ÇELİŞKİ – ziddiyyət, təzad
ÇELME – badalaq; çelme atmak – badalaq vurmaq
ÇENĞEL – 1) qarmaqcıq, qarmaq; kapı çenğeli – qapı cəftəsi; 2) paraqraf işarəsi (§)
ÇEŞNİ – dad; çeşnisine bakmak – dadına baxmaq
ÇETE – 1) partizan dəstəsi, silahlı dəstə, çətə; 2) quldur dəstəsi, banda
ÇETECİ – partizan, qiyamçı, çətəçi
ÇETREFİL – dolaşıq, qarışıq, çətin
ÇEVİRİ – tərcümə; çevirici – tərcüməçi
ÇEVİRİM – çəkiliş; çevirim takımı – çəkiliş qrupu
ÇEVİRME – şişdə qızartma; 2) tərcümə; türkçeden çevirme bir eser – türk dilindən tərcümə olunmuş əsər
ÇEYREK(-ği) – çərək, dörddə bir
ÇIĞ – çığ, uçqun; taş çığı – daş uçqunu
ÇIĞABALIĞI – çokə (balıq)
ÇIĞLIK(-gı) – çığırtı, qışqırıq, fəryad
ÇIKAGELMEK – görünmək, zahir olmaq, çıxmaq, peyda olmaq
ÇIKAR – maraq, mənafe; devlet çıkarları – dövlət mənafeləri
ÇIKMAZ – 1) dalan; 2) çıxılmaz vəziyyət
ÇILDIRMAK – ağlını itirmək, dəli olmaq
ÇIRAK(ğı) – kargər, usta şagirdi; marangoz çırakı – xarrat şagirdi
ÇITA – ensiz taxta, tamasa, planka
ÇİFT(-ti) – qoşa, cüt; çift kürek çekme – qoşa avar çəkmə; çift adet – cüt ədəd
ÇİFTÇİ – əkinçi, cütcü
ÇİFTLİK(-ği) – əkin yeri, mülk
ÇİKLET(-ti) – saqqız
ÇİKOLATA – şokolad
ÇİL – qarabağır
ÇİLE I – qəm, əzab; çile çekmek – qəm çəkmək
ÇİLE II – kələf, yumaq
ÇİLEK(ği) – çiyələk
ÇİNGENE – qaraçı
ÇİT(-ti) – çəpər, hasar
ÇİTKUŞU – gicitkən kəpənəyi
ÇİVİ – mismar
ÇİVİLEMEK – 1) mismarlamaq; 2) sancmaq, batırmaq, soxmaq (silahı)
ÇİY – şey, şəbnəm, jalə
ÇİZME – çəkmə; çizme kalıbı – çəkmə qəlibi
ÇOCUK(-ğu) – uşaq, bala, övlad; çocuka ad koymak – körpəyə ad qoymaq; üç çocuku var – onun üç uşağı var
ÇOĞULCULUK – plüralizm
ÇOLUK(-ğu): çoluk çocuk – ailə, arvad-uşaq, oğul-uşaq; çoluk çocuk sahibi – ailə sahibi
ÇÖZME – 1) həll; meseleyi konuşmalar yoluyle çözme – məsələnin danışıqlar yolu ilə həlli; 2) evdə toxunan kətan
ÇÖZMEK – açmaq, çözmək; atları arabadan çözmek – atları arabadan açmaq; 2) aydınlaşdırmaq; 3) həll etmək
ÇÖZÜMLEME – təhlil
ÇUHA – mahud
ÇUHAÇİÇEĞİ(-ni) – primula


D

DADI – dayə


DAĞ BOĞAZI – dərə
DAĞCI – alpinist
DAĞILIM – paylanma, bölüşdürmə; milli gelir dağılımı – milli gəlirin bölünməsi
DAHİLİYECİ – daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssis, terapevt
DAHILİYE KOĞUŞU – daxili xəstəliklər şöbəsi
DAKTİLO – 1) makinaçı; 2) maşında yazma; 3) yazı makinası
DAL – 1) budaq, şax; 2) sahə, bölmə; sanayi dalı – sənaye sahəsi
DALYA – georgin
DALKAVUK(-ğu) – yaltaq
AMAT(-dı) – kürəkən
DAMITIK: damıtık sudistillə olunmuş su
DAMLALIK(-ğı) – pipet, damcıtökən
DAMPERLİ: damperli kamyon – yükünü özüboşaldan maşın
DANİŞMAK – məsləhət almaq, məsləhətləşmək, müzakirə etmək, müşavirə etmək
DANİŞMAN – məsləhətçi, müşavir; cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danişmanı – prezidentin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri
DANIŞTAY – dövlət şurası
DANTEL, DANTELA – krujeva, şəbəkə, tor
DARBE – 1) zərbə (müxtəlif mənalarda); 2) çevriliş
DARGIN – incimiş, küsmüş; kendisine dargınım – incimişəm
DAVACI – iddiaçı, tələbkar, şikayətçi
DAVALI – 1) məhkəmədə olan iş, iddialı; 2) işi məhkəmədə olan; cavabdeh
DAVUL – təbil, böyük baraban
DAYANIŞIK – həmrəy, həmfikir
DAYANIŞMA – yekdillik, həmrəylik
DAZLAK – daz, dazbaş
DEBRAYAJ – qoşqu (avtomobil)
DEFANS – müdafiə; defans hattı – müdafiə xətti
DEFİLE – modaların nümayişi
DEFOL – rədd ol!, çəkil get!, çıx get!
DEĞİNMEK – toxunmaq, dəymək
DEKOVİL – dar raylı dəmiryolu, dar dəmiryolu
DELEGE – nümayəndə
DEMEÇ(-ci) – məlumat, bəyanat, müsahibə; demeçte bulunmak – bəyanat vermək
DEMET(-ti) – dəstə, buket, dərz, naçka; ot demeti – ot dərzi; çiçek demeti – gül dəstəsi; bir demet onluk – bir parça onluq
DEMİN – bu dəqiqə, bu dəm, indicə
DEMİRBAŞ – dövlət əmlakı, inventar fond, inventar; dairenin demirbaşı – idarənin inventarı
DEMODE – dəbdən düşmüş, moddan düşmüş
DENEME – sınaq, yoxlama; deneme pilotu – sınaqçı-təyyarəçi
DENETİM, DENETLEME – nəzarət etmək
DENETLEMEK – nəzarət etmək
DENEY – tərübə; deneysel – təcrübi
DENGE – tarazlıq, müvazinət; dengesini kaybetmek – müvazinətini itirmək
DENİZANASI(-nı) – meduza
DENİZBİLİM – okeanoqrafiya
DEPAR – start
DEPAR YAPMAK – yarışa başlamaq
DEPARTMAN – idarə, müəssisə
DEPO – anbar, çən; silah deposu – silah anbarı; benzin deposu – benzin çəni
DEPREM – zəlzələ, yeraltı təkan; deprem bilimi – seysmologiya
DEREOTU(-nu) – şüyüd (tərəvəz)
DERGİ – jurnal, məcmuə
DERLEMEK – yığmaq, toplamaq
DERLİ TOPLU – səliqəli; derli toplu oda – səliqəli otaq
DERPİŞ(-ı): derpiş etmek – nəzərdə tutmaq, nəzərə almaq
DERSHANE – sinif otağı, auditoriya
DESEN – naxış, ornament (parçada)
DESTEKLEMEK – arxa olmaq, dayaq durmaq
DESTROYER – esmines (eskadra mina gəmisi)
DEVELOPE: develope etmek – aydınlaşdırmaq (foto)
DEVİNİM – hərəkət; devinmek – hərəkət etmək
DEVRİK – çevrilmiş, döndərilmiş
DEVRİMCİ – 1) inqilabçı; 2) inqilabi
DEVRİYE – patrul
DEVŞİRMEK – 1) yığmaq, toplamaq (meyvə və s.);  2) qatlamaq (xalça və s.)
DEYİM – ifadə; başka bir deyimle – başqa sözlə
DEYİRGİ – 1) biçin, yığım; 2) biçin mövsümü, yığım mövsümü
DİŞ – 1) zahiri, xarici görünüşü; 2) xarici; diş pazar – xarici bazar; diş siyaset – xarici siyasət
DİKEY – şaquli
DİLBİLGİSİ – qrammatika
DİLBİLİMCİ – dilçi, dilşünas
DİLEKÇE – ərizə
DİNÇ – sağlam, möhkəm, gümrah, canıbərk, qıvraq
DİNDİRMEK – dayandırmaq, saxlamaq, kəsmək, sakitləşdirmək (hirsi, ağrını və s.) ; ilaç diş ağrısını dindirdi – dərman diş ağrısını kəsdi
DİNGİL – ox
DİNLENME – istirahət
DİPNOT(-tu) – haşiyə, səhifənin aşağısında, xətt altında yazılan mətn, qeyd, izahat
DİRENİŞ – tərslik etmək, inadkarlıq etmək, qarşı durmaq, müqavimət göstərmək
DİNMEK – dayanmaq, dinmək, sakitləşmək, kəsilmək; yağmur dindi – yağış kəsildi; ağrı diniyor – ağrı sakitləşir
DİREKSİYON – sükan; direksiyon başında – sükan arxasında
DİREY – heyvanlar aləmi, fauna
DİYANET(-ti) – dindarlıq, möminlik; diyanet sahibi bir adamdır – mömin bir adamdır
DİZİ: dizi film – çoxseriyalı film
DİZGE – sistem; güneş dizgesi – günəş sistemi
DİZGİN – cilov, yedək
DİZİCİ – yığıcı
DOĞA – təbiət; doğa bilimleri – təbiət elmləri
DOĞAÇ(-cı) – improvizasiya,  ekspromt, hazırlıqsız, bədahətən; – doğaçtan şiir söylemek – bədahətən şer söyləmək
DOĞAL – təbii; doğal ayıklanma – təbii seçmə; doğal gaz – təbii qaz
DOĞAN – şahin
DOĞAY – fauna
DÖGAÜSTÜ – fövqəltəbii, qeyri təbii, xariqüladə
DOĞRAMACI – dülgər
DOĞU – şərq, şərqi; orta doğu – orta şərq; doğu anadolu – şərqi anadolu
DOKU – toxuma (biologiya)
DOKUMA – 1) parça, qumaş; 2) toxuma, toxunma; dokuma sanayii – toxuculuq sənayesi
DOKUMACI – toxucu
DOKUBİLİM(-i) – histologiya
DOKUNAKLI – 1) təsirli, həyəcanlandırıcı; dokunaklı sesle – təsirli səslə; 2) güclü, tünd, çox təsirli; dokunaklı rüzgar – güclü külək; dokunaklı şarap – tünd şərab
DOKUNUM – lamisə, toxunma hissi
DOLANDIRICI – fırıldaqçı
DOLAY – ətraf, ətraf yerlər; Ankara dolaylarında – Ankara ətrafında
DOLAYI – buna görə, bu səbəbdən, bununla əlaqədar
DOLGU – plomb
DOLMAKALEM – avtoqələm
DOLMUŞ – marşrut, taksi
DOMATES – tomat, pomidor
DONANMAK – bəzənmək, bəzədilmək; gelin pek güzel donanmış – gəlin çox gözəl bəzənmişdir
DONATIM – təchizat, ləvazimat, avadanlıq; teknik donatım – texniki avadanlıq
DONATMAK – 1) bəzəmək; 2) təchiz etmək; hazırlamaq
DONUK – tutqun, donuq; donukbir işıltı – tutqun işıq
DORUK(-ğu) – zirvə
DOSA – pilləkən, nərdivan, trap
DÖKME DEMİR – çuqun
DÖMİFİNAL – yarımfinal
DÖMİŞEK – kəmşirin (şərab)
DÖNEM – dövr, müddət, mərhələ; hazırlık dönemi – hazırlıq dövrü
DÖNEMEÇ(-ci) – döngə
DÖRTGEN – dördbucaqlı
DÖVİZ – 1) valyuta; serbest döviz – sərbəst valyuta; döviz rayici – valyuta kursu; 2) deviza, veksel; 3) şüar, çağırış
DURAÇ(-cı) – turac
DURAK(-ğı) – dayanacaq; son durak – son dayanacaq
DURAKLAMA – aravermə, ayaq saxlama; 2) durğunluq; duraklama devri – durğunluq dövrü; 3) sakitlik, atışmanın dayanması; cephede duraklama – cəbhədə sakitlikdir
DURUM – vəziyyət, şərait, hal; buhranlı durum – böhran vəziyyəti; coğrafi durum – coğrafi şərait; hava durumu – hava şəraiti
DURUŞMA – işə baxma, məhkəmə, məhkəmə təhqiqatı
DUYARKAT – emulsiya
DÜĞÜN – toy, toy-düyün
DÜMEN – sükan
DÜRÜŞT(-tü) – sərt, qaba, kobud; dürüşt söz – kobud söz; dürüşt muamele – qaba rəftar
DÜŞ – 1) yuxu, röya, yuxu görmə; düş yormak – yuxu yozmaq; 2) xəyal, təsəvvür
DÜŞEY – şaquli; düşey izdüşüm – şaquli kəsik
DÜŞÜK(-ğü) – 1) kiçik, aşağı (qiymət, temperatur və s.); düşük faiz – kiçik faiz; düşük fiyat – aşağı qiymət; 2) devrilmiş; 3) düşkün
DÜŞÜNÜR – mütəfəkkir
DÜZEN –1) qayda, qanun, nizam, intizam; 2) rejim, quruluş; sosyal düzen – ictimai quruluş; 3) akkord
DÜZEY – səviyyə (müxtəlif mənalarda)
DÜZME – saxta, qəlp
DÜZYAZI – nəsr


E

ECZACI – aptekçi, əczaçı


ECZANE – aptek, əczaxana
EDİNMEK – əldə etmək, sahib olmaq; dost edinmek – dost qazanmaq; meslek edinmek – sənət sahibi olmaq
EFENDİ – 1) ağa, sahib; 2) alicənab, namuslu; efendiden bir adam – alicənab adam; 3) cənab (xitab)
EFKAR – fikir, rəy
EGEMEN – 1) suveren; 2) hökmran, hegemon
EGEMENLİK(-ği) – 1) suverenlik, müstəqillik; milli egemenliği savunmak – milli suverenliyi qorumaq; 2) hökmranlıq, hegemonluq, ağalıq; egemenliği altına almak – öz hökmranlığı altına almaq
EĞE – qabırğa (anatomiya)
EĞİLİM – 1) eniş, maillik; 2) təmayül, meyl
EĞİTİM – tərbiyə, təlim, təhsil; eğitim gormek – təhsil almaq; eğitim sistemi – təhsil sistemi; milli eğitim bakanlığı – milli təhsil nazirliyi
EĞİTMEK – tərbiyə etmək, təhsil vermək
EĞRETİ – 1) düzəltmə, süni qoyma; eğreti diş – qoyma diş; 2) saxta, qəlp, süni (daş-qaş haqda); eğreti taş – süni daş; 3) müvəqqəti; eğreti körpü – müvəqqəti körpü
EHLİYET(-ti) – 1) bacarıq, səriştə; 2) səlahiyyət; şoför ehliyeti – sürücülük hüququ
EK(EKİ) – əlavə, üstəlik; eki sıgorta – əlavə sığorta; ekili – əlavə edilmiş, artırılmış
EKİM – oktyabr
EKİP(-bi, -pi) – 1) komanda, briqada; imdat ekipi – xilas etmə briqadası; 2) truppa; 3) dəstə
EKLEM – oynaq, bənd, buğum
EKMEK(-ği) – çörək
EKMEK FIRINI – çörəkxana
EKSELANS – zati ailələri (xitab)
EKSEN – ox (müxtəlif mənalarda)
EKSİ – minus, mənfi; eksi işareti – çıxma; beş eksi üç – beş çıx üç
EKŞİ – 1) turş; ekşi elma – turş alma; 2) qaşqabaqlı, narazı; ekşi suratlı – narazı sifətlə
EKŞİMEK – 1) turşumaq, qıcqırmaq; hamur ekşidi – xəmir qıcqırdı; 2) qaşqabaqlı olmaq, narazı olmaq
ELBİSE – libas, geyim, paltar; bayram elbisesi – bayram libası; iş elbisesi – iş paltarı
ELÇİLİK(-ği) – səfirlik
ELDİVEN – əlcək; yün eldiven – yun əlcək
ELEBAŞI(-nı, -yı) – başçı, dəstəbaşı; çetenin elebaşısı – quldur dəstəsinin başçısı
ELEĞİMSAĞMA – göy qurşağı
ELEMAN – 1) element, ünsür (müxtəlif mənalarda); 2) kadr, personal; eleman yetiştirmek – kadr yetişdirmək
ELEME – seçmə; eleme komisyon – seçki komissiyası
ELEŞTİRİ – 1) resenziya; 2) tənqid
ELEŞTİRME – tənqid
ELEŞTİRMECİ – tənqidçi
ELYAF – lif; suni elyaf – süni lif
EMARE – 1) nişanə, əlamət; 2) sübut, dəlil; emare ispatı – maddi sübut
EMEKLİ – təqaüdçü, istefaya çıxmış; emekliye çıkmak – təqaüdə çıxmaq, istefaya çıxmaq; emekli aylığı – pensiya
EMEL – arzu, dilək, məqsəd; emeline ermek – məqsədə çatmaq
EMİN – 1) etibarlı; emin kaynaklardan alınan haberler – etibarlı mənbələrdən alınan xəbərlər; 2) arxayın, əmin; ben arkadaşımdan eminim – mən dostumdan arxayınam
EMNİYET – 1) təhlükəsizlik; devlet emniyet organları – dövlət təhlükəsizlik orqanları; 2) inam, etibar; emniyet vermek – inandırmaq, arxayın salmaq
EMPOZE: empoze etmek – zorla boynuna qoymaq
EMPRİME – naxışlı ipək parça
ENAYİ – axmaq, gic
ENDİŞE – narahatlıq, həyəcan, əndişə; endişe duymakhəyəcan keçirmək
ENFİYE – burunotu
ENGİN BİLGİ – erudisiya, hərtərəfli bilik
ENİŞTE – yeznə
ENJEKTÖR – şpris (tibb)
ENKAZ – söküntü, uçuqlar, sınıqlar
ENLEM – en dairəsi; kuzey enlemi – şimal en dairəsi
ENTERESAN – maraqlı, maraq doğuran
EPE – qılınc
EPEY, EPEYCE – olduqca, həddən ziyadə, həddən çox; epey bir adam – vacib adam
ER – 1) kişi; 2) sıravi əsgər
EREK(-ği) – məqsəd
ERDEM – ləyaqət, məziyyət
ERGEÇ – gec-tez, əvvəl-axır, haçansa
ERGİN – 1) yaşa dolmuş, buluğa çatmış; aklı ergin – kamil insan; 2) yetişmiş, dəymiş; ergin yemiş – yetişmiş meyvələr
ERİŞİLMEZ – əlçatmaz, ünyetməz
ERİŞMEK – 1) nail olmaq, müvəffəq olmaq; yüksek bir mevkiye erişmek – yüksək mənsəbə nail olmaq; 2) yetişmək (meyvə və s.); yemişler çabuk erişti – meyvələr tez yetişdi; 3) çatmaq, yetişmək; bahar erişti – bahar gəldi
ERİYİK(-ği) – məhlul
ERMEK – 1) çatmaq, yetişmək, müvəffəq olmaq, nail olmaq, əldə etmək; muradına ermek – muradına çatmaq; 2) yetişmək, dəymək; ekinler ermeden bicilmez – taxıl yetişməsə biçilməz
ESEN – sağlam; esen kalın – sağlıqla qalın
ESENLİK(-ği) – sağlamlıq, səhhət
ESINLENMEK, ESINMEK – ruhlanmaq, ilhamlanmaq
ESNEK(-ği) – elastik, əyilgən; esnek cisimler – elastik cisimlər
ESPRİ – hazır cavab, ağıllı söz, sərrast cavab, incə zarafat
EŞ – 1) tay, oxşar; eşiyok – tayı olmayan; 2) həyat yoldaşı
EŞARP(-bı) – şərf
EŞDEĞER – ekvivalent, bərabər; eşdeğer ağırlık – eyni çəki
EŞİT – eyni, bərabər; eşit haklı – bərabər hüquqlu
EŞİTLİK(-ği) – eynilik, bərabərlik
EŞİTSİZ – qeyri-bərabər
EŞİTSİZLİK(-ği) – bərabərsizlik
EŞKIYA – quldur, soyğunçu
EŞLİK(-ğı) – 1) oxşarlıq, bənzərlik, eynilik; 2) müşayiət; gitara eşliğinde – gitaranın müşayiəti ilə
EŞSİZ – 1) tayı olmayan, çüt olmayan, tək, tənha; 2) misilsiz, tayı bərabəri olmayan, qeyri-adi; eşsiz bir başarı – qeyri-adi müvəffəqiyyət
ETEK, ETEKLİK(-ği) – fəallıq, aktivlik
ETKİ – təsir; etki derecesi – təsir dərəcəsi; etki yapmak – təsir etmək
ETKİLİ – təsirli, effektli
ETKİN – aktiv, fəal
ETKİNLİK(-ği) – fəaliyyət
EVET – bəli
EVETLEMEK – təsdiq etmək, dəm tutmaq
EVRE – mərhələ, faza
EVREN – kainat, kosmos aləmi
EVRENSEL – 1) dünyəvi, beynəlxalq, beynəlmiləl; evrensel savaş – dünya müharibəsi; 2) ümumi, universal; 3) sonsuz, hədsiz, ölçüsüz; evrensel mutluluk – sonsuz xoşbəxtlik
EVRİM – təkamül
EYER – yəhər
EYLEM – hərəkət, fəaliyyət, iş, əməliyyat
EYLÜL – sentyabr
EZELİ – əbədi, həmişəlik
EZGİ I – 1) melodiya, hava; 2) üsul, qayda, tərz
EZGİ II – zülm, təzyiq, əsarət; sömürge ezgisi – müstəmləkə əsarəti
EZME – paştet, püre


F

FALSO – 1) səhv; 2) yanlış


FANİLA – 1) flanel (yun); 2) fufayka, alt köynək; yün fanila – yun fufayka
FARE – siçan, siçovul; fare zeheri – siçan zəhəri
FASLI – mərakeşli
FASULYE – lobya; kuru fasulye – quru lobya
FATURA – faktura, haqq-hesab; fatura bedeli – faktura dəyəri
FAUL(-lü) – kobud oyun, qaydanın pozulması; faul yapmak – oyunun qaydasını pozmaq; faul atışı – cərimə zərbəsi
FAVORİ – 1) bakenbard; 2) favorit
FAZLA – 1) həddən çox, artıqlaması ilə; fazla konuşuyor – o çox danışır; 2) artıq; burada fazladır – o burada artıqdır
FECİ(-ii, -si) – faciəli, fəlakətli, müsibətli, dəhşətli; feci akibet – faciəli aqibət
FELÇ(-ci) – iflic; ekonomik felç – iqtisadi iflic
FENALAŞMAK – pisləşmək, xarabalaşmaq, fənalaşmaq, ağırlaşmaq
FENALIK(-ğı) – pislik, fənalıq
FENNİ – 1) elmi; 2) texniki
FERAGAT(-ti) – imtina etmə; haklarından feragat etmek – hüquqlarından imtina etmək
FERAH – geniş; ferah oda – geniş otaq
FERİBOT(-tu) – sal, bərə; tren feribotu – dəmiryol bərəsi
FERMUAR – zəncirbənd
FESHETMEK – 1) ləğv etmək, pozmaq (müqaviləni və s.); 2) buraxmaq (parlamenti), fəaliyyətini dayandırmaq (cəmiyyətin və s.)
FESİH(-shi) – 1) ləğv, ləğv etmə, pozma, pozulma; nikah fesihi – nigahın pozulması; 2) buraxılma, bağlanma; parlamentonun fesihi – parlamentin buraxılması
FIÇI – boçka, çəllək
FIKRA – 1) felyeton, lətifə; 2) paraqraf, parça (mətndən), bənd, maddə (qanun)
FIRIN – 1) peç, soba; elektrik fırını – elektrik peçi; atom fırını – atom (nüvə) reaktoru; 2) çörəkxana
FIRINCI – çörəkbişirən, şatır, çörəkçi
FIRLATMAK – 1) atmaq, tullamaq, tolazlamaq; bir kenara fırlatmak – kənara tullamaq; 2) buraxmaq; 1) bir roket fırlatmak – raket buraxmaq
FISILDAMAK – pıçıldamaq, pıçıltı ilə danışmaq; kulağına fısıldamak – qulağına pıçıldamaq
FISILAŞMAK – pıçıldaşmaq
FISILTI – pıçıltı; fısıltıyle – pıçıltı ilə
FISKIYE – fəvvarə
FİDE – şitil; fidelik – şitillik
FİİL – 1) hərəkət, iş, əməl; 2) fel
FİİLEN – həqiqətən, əslində, faktiki
FİKSTÜR – təqvim (oyunların təqvimi)
FİLE – 1) saç üçün tor; 2) tor zənbil; 3) tor (futbol qapısının)
FİLİKA – avarlı, qayıq
FİLO – donanma, flot, eskadra, flotiliya, eskadrilya; ticaret filosu – ticarət donanması
FİRAR – fərarilik, dezertirlik
FİRAVUNFARESİ(-ni) – manqusta
FİRKATEYN – freqat (keşikçi hərbi gəmi)
FİRKETE – sancaq (saç üçün)
FİSKE – 1) çırtma, şıqqıltı; fiske ile – şıqqıltı ilə; 2) çimdik; bir fiske tuz – bir çimdik duz
FİŞ – 1) payacıq; 2) yarlık, nişan; 3) jeton, talon; 4) kontakt, ştepsel; dişi fiş – rozetka, ştepsel yuvası; erkek fiş – ştepsel çəngəli
FİYAT(-tı) – qiymət, dəyər, məzənnə; fiyat biçmek – qiymət qoymaq
FİYAT LİSTESİ – preyskurant
FLÖRE – rapira (məşq qılıncı)
FLÜT(-tü) – fleyta; flüt çalmak – fleyta çalmaq
FOK(-ku) – suiti
FON – 1) fon; 2) fond; para fonu – pul fondu
FONT(-tu) – çuqun
FOR – hücumçu; forlar – hücumçular
FORMALİTE: gümrük formaliteleri – gömrük müamilələri
FORVET(-ti) – 1) hücum; forvet hattı – hücum xətti; 2) hücumçu
FREN – əyləc, tormoz
FRENGİ – sifilis
FRENKÜZÜMÜ(-nü) – qırmızı qarağat; siyah frenküzümü – qara qarağat
FRENLEMEK – tormozlamaq, əyləmək, ləngitmək; işi frenlemek – işi ləngitmək
FRİGORİFİK(-ği): frigorifik gemi – refrijerator
FRİJİDER – soyuducu qurğu, refrijerator
FRİKİK(-ki) – sərbəst (zərbə)
FUAR – yarmarka; İzmir fuar – İzmir yarmarkası
FÜME – hisə verilmiş, hisdə qurudulmuş, füme balık – hisə verilmiş balıq
FÜZE – raket, reaktiv mərmi


G

GAGA – dimdik; gagasına yem vermek – dimdiyindən yem vermək


GAİLE – qayğı, əziyyət, çətinlik; ev gailesi – ev qayğıları
GALAKSİ – qalaktika
GALİBA – ehtimal ki, güman ki, yəqin ki; galiba yağmur yağacak – yəqin ki yağış yağacaq
GAR – vağzal
GARDENPARTİ – qəbul (bağda, təmiz havada)
GAYBUBET(-ti) – iştirak etmək
GAYET(-ti) – çox, olduqca çox; gayet elverişli şartlar – olduqca əlverişli şərtlər
GAYRET(-ti) – cəhd, səy; gayreti batıla – mənasız cəhdlər
GAYRİREŞİT(-di) – həddi buluğa çatmamış
GAYRİSAFI – 1) ümumi; gayrisafı gelir – ümumi gəlir; 2) brutto (malın tara ilə birlikdə çəkisi)
GAYRİSIHHİ – səhiyyə tələblərinə uyğun olmayan, natəmiz, çirkli
GAZOZ – qazlı su (butulkalarda)
GAZYAĞI(-nı) – neft, ağ neft; gazyağı ocağı – pilətə, maşınka
GEBE – hamilə
GECELİK(-ği) – gecə köynəyi
GEÇİCİ – 1) müvəqqəti; geçici hükümet – müvəqqəti hökumət; 2) yoluxucu, keçici
GEÇİM – 1) yaşayış üçün vəsait, güzəran, dolanışıq; 2) həyat, varlıq
GEÇİT PARMAKLIĞI – şlaqbaum
GELENEK(-ği) – ənənə; geleneke göre – ənənəyə görə
GELENEKSEL – ənənəvi; geleneksel düzen – ənənəvi qayda
GELİNCİK(-ği) – 1) lalə; 2) gəlincik
GELİŞME – artım, inkişaf; gelişme seviyesi – inkişaf səviyyəsi
GELİŞMİŞ – inkişaf etmiş
GELİŞTİRMEK – inkişaf etdirmək, mükəmməlləşdirmək, təkmilləşdirmək; etraflıca geliştirmek – hərtərəfli inkişaf etdirmək
GENEL – 1) ümumi; genel eğitim – ümumi təhsil; 2) əsas, baş; genel kurmay – baş qərargah
GENELLİKLE – ümumiyyətlə
GENSORU – sorğu (parlamentdə)
GERDANLIK(-ğı) – boyunbağı, həmail
GEREÇ(-ci) – 1) material; ateşe dayanıklı gereç – odadavamlı material; yapı gereçleri – inşaat materialları; 2) ləvazimat, vəsait; okul gereçleri – məktəb ləvazimatı
GEREKÇE – əsas, dəlil, sübut
GEREKMEK – lazım olmaq, gərək olmaq
GEREKSİNMEK – ehtiyac duymaq
GERİCİ – irticaçı, mürtəce
GERİCİLİK(-ği) – irtica, mürtəcelik
GERİLLA – partizan hərəkatı, partizan müharibəsi
GERİLLACI – partizan
GERİNMEK – gərnəşmək
GEVEZE – çərənçi, boşboğaz, naqqal, gəvəzə
GEVŞEK(-ği) – 1) zəif, boş, lax; gevşek dügüm – zəif bənd; 2) iradəsiz, mütərəddid, zəif; gevşek adam – iradəsiz adam; 3) üzgün, süst, halsız
GEVŞEME – zəifləmə, boşalma; distiplinin gevşemesi – intizamın zəiflədilməsi
GEYİK(-ği) – maral, xallı maral
GEZEGEN – planet
GEZEGENLERARASI – planetlərarası
GİBİ – kimi; aslan gibi – aslan kimi
GİDER – xərc, məxaric, məsrəf; bütçenin gider kısmı – büdcənin məxarici
GİDERMEK – 1) aradan qaldırmaq, yox etmək, kənar etmək; 2) təmizləmək
GİŞE – siyirtmə pəncərə, kassa
GİYSİ – libas, paltar
GÖÇEBE – köçəri
GÖÇMEN – köçkün, qaçqın, mühacir, emiqrant; göçmen kuşlar – köçəri quşlar
GÖGÜS(-ğsü) – 1) döş, döş qəfəsi, sinə; 2) üst deka (musiqi)
GÖKBİLİMİ(-ni) – astronomiya
GÖMLEK(-ği) – 1) köynək; iç gömlek – alt köynəyi; 2) örtük, üzlük
GÖRENEK(-ği) – adət, vərdiş; görenekle – vərdişlə
GÖREV – 1) vəzifə, xidməti borc, iş; 2) rol, funksiya; ne ile görevlidir – onun rolu nədir?
GÖEVDEN ALMAK – vəzifədən çıxartmaq, işdən qovmaq
GÖREVLİ OLMAK – vəzifə sahibi olmaq
GÖRGÜ – təcrübə, həyat təcrübəsi, səriştə
GÖRGÜLÜ – təcrübəli, səriştəli
GÖRGÜSÜZ – təcrübəsiz, səriştəsiz
GÖSTERGE – əqrəb, göstərici
GÖSTERİ – 1) baxış, nümayiş; 2) proyeksiya (ekrana şəkillər salma)
GÖSTERİMCI – kinomexanik
GÖZDE – istəkli, əziz, sevimli; gözde plaklar – sevimli vallar; mevsimin gözde rengi – mövsümün dəbdə olan rəngi
GÖZETLEMEK – izləmək, güdmək
GÖZLEM – müşahidə; bilimsel gözlemler – elmi müşahidələr; yabancı gözlemler – xarici müşahidələr
GÖZLEMCİ – müşahidəçi
GÖZLEMEVİ(-ni) – rəsədxana
GÖZÜKMEK – görsənmək, görünmək
GÖZÜPEK – cəsur, qorxmaz
GREKOROMEN – klassik güləş
GREV – tətil; greve girmek – tətilə başlamaq
GREVCİ – tətilçi, tətil edən
GRİ – boz; koyu gri – tünd boz
GUGUK(-ğu) – ququ quşu
GÜCENDİRMEK – incitmək, xətrə dəymək, küsdürmək, acıqlandırmaq, hirsləndirmək, əsəbiləşdirmək
GÜCENMEK – incimək, küsmək, acıqlanmaq, hirslənmək
GÜÇ(-cü) – çətin, ağır; güç bir duruma düşmek – çətin vəziyyətə düşmək
GÜÇLEŞMEK – çətinləşmək, mürəkkəbləşmək, ağırlaşmaq, dolaşığa düşmək
GÜÇLÜK(-ğü) – çətinlik, əzab, əziyyət; güçlük cekmek – çətinlik çəkmək; binbir güçlükle – min bir əziyyətlə
GÜDERİ – zamşa, sığın dərisi, maral dərisi; güderi eldiven – zamşa əlcək
GÜDÜMLÜ – idarə oluna bilən, istiqamətlənə bilən; güdümlü ekonomi – planlı iqtisadiyyat; güdümlü füze – idarə olunan raket
GÜL – qızılgül
GÜNCEL – aktual
GÜNDEM – gündəlik; gündeme almak – gündəliyə daxil etmək
GÜREŞ – güləş; güreş meydanı – güləş meydanı
GÜTMEK – 1) sürmək, sürüb aparmaq, otarmaq; bu çoban hayvanları iyi guduyor – bu çoban heyvanları yaxşı otarır; 2) güdmək; başka bir gaye gütmek – başqa məqsəd güdmək
GÜVEN – 1) etimad; güvene layık olmak – etimada layiq olmaq; 2) əmin, arxayın; güvenle bakmak – arxayınlıqla baxmaq
GÜVENCE – zəmanət
GÜVENİLİR – etibarlı, mötəbər; bir güvenilir müttefik – etibarlı müttəfiq
GÜVENLİK(-ği) – 1) təhlükəsizlik; güvenlik garantisi – təhlükəsizlik zəmanəti
GÜVENSİZ – mütərəddid, etibarsız, qətiyyətsiz, inamsız
GÜVENSİZLİK(-ği) – inamsızlıq, etimadsızlıq; güvensizlik oyu – etimadsızlıq rəyi
GÜVERTE – göyərtə
GÜVEY, GÜVEYİ – 1) adaxlı, nişanlı; 2) kürəkən
GÜZ – payı; güz guneşi – payız günəşi
GÜZERGAH – yol, trassa
GÜZLÜK – payızlıq; güzlük ekim – payız əkini
GÜZÜN – payızda


H

HABBE: habbe yi kubbe yapmak – milçəkdən fil düzəltmək


HABİS: habis tümör – bədxassəli şiş
HAD – kəskin, çətin; had apandisti – kəskin apendisit
HAF – yarımmüdafiəçi
HAFİF – 1) yüngül; hafif bir bavul – yüngül çamadan; hafif bir baş ağrısı – yüngül baş ağrısı; 2) yüngülxasiyyət, ciddi olmayan, dəmdəməki
HAFİF HARAKET – düşünülməmiş hərəkət
HAFİF SİKLET – yüngül çəki
HAFTAYM – taym (idman)
HAİZ – malik olan, sahib olan; böyle büyük bir kudreti haizdir – belə böyük bir qüdrət sahibidir
HAKETMEK – layiq olmaq, qazanmaq; cezayi haketti – o cəzaya layiqdir
HAKEM – arbitr, münsif
HALA – bibi
HALAT – kanat, buraz, tros
HALEN I – hal hazırda, indi, bu an, hələ ki
HALEN II: halen ve kalen – sözdə və əməldə
HALKOYU(-nu) – referendum, ictimai rəy
HAMMADDE – xammal
HAMUR – 1) xəmir; 2) kütlə (taxta, kağız və s.)
HANEDAN – sülalə
HANTAL – 1) biçimsiz, kobud, yöndəmsiz; 2) ağır, ləng
HARCAMA – xərc, çıxar, məxaric, məsarif
HARCIALEM – 1) ucuz, əlverişli; 2) adi, bayağı, çeynənmiş, şablon
HAREKAT(-tı) – əməliyyat (hərbi)
HARİCİYECİ – xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı
HARP(-pı), HARPA – arfa
HASAR – zərər, ziyan, itki; hasara uğramak – ziyana düşmək
HASAT(-dı) – biçin, yığım
HASIM(-smı) – rəqib, düşmən
HAŞLAMA – sudabişmiş, qaynadılmış, pörtülmüş, buğda bişirilmiş
HAŞLAMAK – qaynatmaq, pörtmək; yumurta haşlamak – yumurta qaynatmaq
HAVADİS – yenilik, təzə xəbərlər, sensasiya; havadis konusu – sensasiya mövzusu
HAVALANMAK – 1) havasını dəyişmək; 2) uçmaq, havaya qalxmaq; 3) yellənmək, dalğalanmaq
HAVALE – 1) tapşırma, həvalə etmə; 2) göndərmə, yollama (pul); posta havalesi – poçtla göndərmə
HAVAN – 1) həvəngdəstə; 2) minomyot
HAVLU – dəsmal, məhrəba, xovlu
HAVRA – sinaqoq (yəhudi məbədi)
HAVUÇ(-cu) – kök (botanika)
HAVYAR – kürü, ikra; siyah havyar – qara kürü
HAYAL KIRIKLIĞI – ümidi kəsilmə, ümidi boşa çıxma, xəyalı puç olma
HAYDUT(-du) – quldur, soyğunçu; deniz haydutu – dəniz qulduru, pirat
HAYDUTLUK(-ğu) – quldurluq, soyğunçuluq
HAZIRLOP(-pu) – 1) qaynadılmış yumurta; 2) yüngülcə, asanca, zəhmətsiz, əziyyətsiz
HAZİRAN – iyun
HELA – tualet, ayaqyolu
HELEZON – 1) spiral; 2) ilbiz, balıqqulağı, mərcan qulu; 3) qulaq seyvanı
HELİKOPTER – vertolyot
HEP – 1) hamı, bütün, hər şey; hepiniz – siz hamınız; hepsini biliyor o – hər şeyi bilir; 2) həmişə; sen hep geç kalırsın! – sən həmişə gecikirsən
HEZİMET – məğlubiyyət
HIRÇIN – 1) tez özündən çıxan, tündməcaz, tündxasiyyət, əsəbi, davakar, cəncəl; 2) coşan (dəniz)
HIRS – 1) tamahkarlıq, acgözlük, hərislik; fazla kar hırsı – varlanmaq hərisliyi; 2) hirs, acıq
HIRSIZ – oğru
HISIM(-smı) – qohum, qohum-əqrəba
HISIMLIK(-ğı) – qohumluq; hısımlık bağı – qohumluq əlaqəsi
HIZ – sürət; gelişme hızı – inkişaf sürəti; fırtına hızını aldı – fırtına yavaşıdı; 2) güc; hız vermek – gücləndirmək
HIZGÖSTERGESİ – spidometr
HIZLANMAK – sürət götürmək, sürətlənmək, sürət artırmaq; rüzgar hızlanmaklandı – külək gücləndi
HIZLI – 1) sürətli, cəld; 2) güclü, möhkəm, bərk; hızlı konuşmak – bərkdən danışmaq
HİPERMETROP(-pu) – uzaqgörən
HISSE SENEDİ – aksiya; hısse senedi sermayesi – aksiyaya qoyulmuş kapital
HİSSEDAR – payçı, ortaq, şərik, kompanyon, auksioner, səhmdar
HİSSEDARAN MECLİSİ – səhmdarlar məclisi, auksionerlər məclisi
HİZA – səviyyə; hizaya getirmek – tarazlaşdırmaq
HİZMET(-ti) – xidmət, qulluq; yurda hizmet – vətənə xidmət
HİZMETÇİ – xidmətçi, xadimə
HOCA – 1) müəllim, mürəbbi, tərbiyəçi; 2) xoca
HOKKA: mürekkep hokkası – mürəkkəb qabı; şeker hokkası – qənd qabı
HORAPLÖR – səsucaldan, reproduktor
HOSTES – stüardessa, bort baxıcısı
HOŞNUT – razı, məmnun, xeşnud
HOŞNUTLULUK(-ğu) – razılıq, məmnunluq, xoşnudluq
HOŞNUTSUZLUK(-ğu) – narazılıq; hoşnutsuzluk yaratmak – narazılıq yaratmaq
HUBABAT(-tı) – dənli bitkilər, taxıl bitkiləri
HUMMA – qızdırma, titrəmə-qızdırma
HUNHARCA – vəhşicəsinə, vəhşiliklə
HUSUS – iş, məsələ, hadisə, vəziyyət; bu hususta ne düşünüyorsunuz? – siz bu məsələ barədə nə düşünürsünüz?
HUY – xasiyyət, xarakter
HUZUR – 1) sakitlik, rahatlıq; 2) iştirak; huzur unuzda – sizin iştirakınızla
HUZURSUZLUK(-ğu) – narahatlıq, həyəcan
HÜMAYUN – sultan; sarayı hümayun – sultan sarayı
HÜR(-rrü) – azad, müstəqil
HÜSNÜKABUL(-lü) – mehriban qəbul, səmimi görüş
HÜRRİYET(-ti) –  azadlıq; gerçek hürriyet – əsl azadlıq; basın hürriyeti – mətbuat azadlığı
HÜVİYET(-ti) – 1) şəxsiyyət; 2) şəxsi vərəqə, pasport


I

IHLAMUR – çökə, çökə ağacı


ILICA – mineral bulaq
IRMAK(-ğı) – çay
IRZ – namus; ırına geçmek – namusuna toxunmaq
ISIRIK(-ği) – dişlək yeri
ISIRGAN – 1) gicitkən; 2) dişləyən, qapağan heyvan
ISIRMAK – dişləmək
ISKARTA – brak edilmiş
ISKAT(-tı) – devirmə, yıxma, ləğv etmə, məhrum etmə
ISKONTO – 1) güzəşt; 2) diskont (veksellərin uçotu)
ISLIK(-ğı) – fit
ISMARLAMA – 1) sifariş, tapşırıq; 2) sifarişli, buyurtma; ısmarlama ayakkabı – ayaqqabı sifarişi
ISMARLAMAK – 1) sifariş etmək; akşam yemeği ısmarlamak istiyorum – şam yeməyi sifariş etmək istəyirəm; 2) tapşırmaq, həvalə etmək, ismarlamaq
ISSIZ – kimsə yaşamayan, məskun olmayan, adamsız, ölgün
ISTAKOZ – omar (zoologiya)
ISTOK(-ku) – 1) ehtiyat mal; 2) qalıb xarab olmuş, brak eilmiş
IŞILDAK(-ğı) – projektor
IŞIN  – şüa; ışın hastalığı – şüa xəstəliyi
IŞINIM – şüalanma, radiasiya
IZGARA – 1) raşper; 2) raşperdə qızardılmış (ət, balıq)


İ

İADE – qaytarma; iade etmek – qaytarmaq


İBRAZ – təqdim etmə, göstərmə
İBRE – əqrəb (cihazlarda, saatda və s.)
İCAP(-bı) – lüzum, hacət, zərurət, tələbat
İÇGÜDÜ – 1) instinkt; 2) intuisiya, duyğu, duyma qabiliyyəti
İÇERLEMEK – hirslənmək, acıqlanmaq (büruzə vermədən)
İÇİŞLERİ(-ni) – daxili işlər; içişlerine karışma – daxili işlərinə qarışma
İÇLİ – 1) həssas, ürəyi yuxa; 2) qüssəli, kədərli, qəmgin
İÇTEN – səmimi, ürəkdən, qəlbdən
İÇTENLİK(-ği) – səmimiyyət, istiqanlılıq, mehribanlıq
İÇYÜZ – mahiyyət, məğz; meselenin içyüzünü meydana çıkarmak – məsələnin mahiyyətini açmaq
İDARELİ – qənaətcil, ehtiyatlı, sərhesab
İFRİT: ifrit kesilmek – azğınlaşmaq, özündən çıxmaq
İGFAL: igfal etmek – aldatmaq, yoldan çıxartmaq, tovlamaq
İHANET(-ti) – xəyanət
İHBAR – 1) xəbərdarlıq, bildiriş, avizo; 2) xəbər
İHBARNAME – 1) bildiriş vərəqəsi, avizo, çağırış vərəqəsi; 2) raport, yazılı məlumat
İHLAL(-li) – pozma, pozulma; ihlal etmek – qanunu pozmaq
İHMAL – ehtiyatsızlıq, diqqətsizlik, səhlənkarlıq, başı soyuqluq
İHTAR – xəbərdarlıq, xatırlatma
İHTİMAM – qayğı; ihtimamla bakmak – qayğı ilə əhatə etmək
İHTİMAMKAR – qayğıkeş, diqqətli
İHTİVA: ihtiva etmek – əhatə etmək, bürümək
İHYA: ihya etmek – canlandırmaq, diriltmək
İKAMET: ikamet etmek – yaşamaq
İKAZ – xəbərdarlıq; ikaz işareti – xəbərdarlıq siqnalı
İKMAL(-li) – 1) tamamlama, başa çatdırma; 2) təchiz etmə, təmin etmə
İKNA(-ai) – inam, əminlik, arxayınlıq; ikna etmek – əmin etmək
İKRAM – 1) qonaqlıq; 2) güzəşt
İKRAMİYE – 1) pul mükafatı; 2) uduş; ikramiyeli istikraz – uduşlu istiqraz
İL – il (Türkiyə inzibati ərazi vahidi); vilayət
İLAÇ(-cı) – 1) dava, dərman, çarə, əlac; 2) kimyəvi preparat, insektisid
İLAÇLAMAK – kimyəvi emal etmək, dezinfeksiya etmək, dərmanlamaq, mumiyalamaq
İLÇE – ilçə (Türkiyədə inzibati ərazi vahidi); qəza
İLERİCİ – mütərəqqi, qabaqcıl, tərəqqipərvər
İLGİ – 1) əlaqə, münasibət; bununla hiç ilgisi yok – bununla heç bir əlaqəsi yoxdur; 2) maraq, hər şeyi bilmək həvəsi
İLGİLENDİRMEK – 1) aid olmaq, dəxli olmaq; 2) maraq oyatmaq, həvəs oyatmaq
İLGİLENMEK – maraqlanmaq
İLGİLİ – 1) bağlı, aid olan, əlaqədar; 2) marağı olan, maraqlanan
İLGİNÇ – maraqlı; ilginç bir kitap – maraqlı kitab
İLHAK(-kı) – 1) birləşdirmə; 2) ilhaq, qəsb etmə, zəbt etmə
İLİKLEMEK – düymələmək
İLİŞKİ – münasibət, əlaqə; uluslararası ilişkiler – beynəlxalq əlaqələr
İLKE – əsas, prinsip; temel ilkeler – əsas müddəalar
İLKÖNCE – ən əvvəl, öncə
İLTİCA – sığınacaq
İMA – işarə, eyham; ince ima – incə eyham; üstü kapalı ima – üstü örtülü işarə; ima etmek – eyham vurmaq, işarə etmək
İMALAT(-tı) – 1) istehsal; imalat fiyatı – maya dəyəri; 2) məmulat
İMAR – abadlıq, abadanlıq
İMDAT FRENİ – 1) ehtiyac, əyləc; 2) həyəcan siqnalı
İMHA – məhv etmə
İMRENDİRMEK – qibtə oyatmaq
İMRENMEK – qibtə etmək
İN – yuva; ayı ini – ayı yuvası
İNANCA – zəmanət
İNANÇ(-cı) – inam, etibar
İNCELEMEK – öyrənmək, tədqiq etmək, araşdırmaq
İNÇ – düym
İNDİFA(-aı) – püskürmə (vulkan)
İNDİRİM – ucuzlaşdırma, güzəşt; indirim tarife – güzəştli tarif
İNFİLAK(-kı) – partlayış
İNİŞ TAKIMI – şassi
İNME – 1) enmə, azalma; 2) iflic, apopleksiya; kendisine inme indi – onu iflic vurdu; işi indi – işi azaldı
İNSANÜSTÜ – fövqəlbəşəri, insan qüvvəsi xaricində olan
İNTİKAL(-li) – keçid; intikal devresi – keçid mərhələsi
İPTAL(-li) – ləğv, ləğv etmə
İRİYARI – iri, yekə, böyük ölçülü
İRKİLMEK – diksinmək, qorxmaq, səksənmək
İRTİBAT(-tı) – əlaqə, ünsiyyət rabitə; irtibatla irtibata geçmek – əlaqə yaratmaq
İSABET(-ti) –1) hədəfə dəymə, nişanı vurma; 2) dəqiq, düzgün (söz, hərəkət); sözündə isabet var – siz düz deyirsiniz
İSABETLİ – dəqiq, düzgün, uğurlu, münasib; isabetli karar – düzgün qərar
İSFENDAN – ağcaqayın
İSKAMBİL – oyun kartı, qumar kağızı
İSKARPİN – tufli; ökçeli iskarpinler – dabanlı tufli; rugan iskarpin – laklı tufli
İSKELE – 1) körpü (gəmilərin yan alması üçün); 2) trap, pilləkən, nərdivan
İSKEMLE – kətil, taburet, stul
İSKONTO – 1) güzəşt; iskonto yapmak – güzəşt etmək; 2) diskont; ikinci iskonto – yenidən uçota almaq
İSTAVRİT(-di, -ti) – stavrida
İSTEKA – kiy, bilyard ağacı
İSTEP(-pı) – çöl, düz, bozqır
İSTİKRAR – möhkəm, davamlı
İSTİKRARSIZ – mütərəddid, qərarsız, dayanıqsız
İSTİNDAM – məşğulluq
İSTİRİDYE – istridyə; inci istiridye – mirvari molyusku
İSTİŞARE – müşavirə
İSTİVA HATTI – ekvator xətti
İŞBİRLİĞİ(-ni) – əməkdaşlıq; iktisadi işbirliği – iqtisadi əməkdaşlıq
İŞKEMBE – içalat, bağırsaq
İŞLEK – izdihamlı, gur; işlek cadde – izdihamlı prospekt
İŞLEM – əməliyyat, proses; banka işlemleri – bank əməliyyatları
İŞTE – bax gör, budur; işte bu kadar – bax elə bu qədər
İTFAİYE – yanğınsöndürən dəstə
İTFAİYECİ – yanğınsöndürən
İTİBARİ – şərti, nominal; itibari kiymet – nominal dəyər
İTİDAL(-li) – 1) sakitlik; 2) mötədillik, təmkin, toxtaqlıq
İTİMATNAME – vəkalətnamə, zəmanət məktubu, etimadnamə
İTMEK – itələmək; arabayı arkadan itmek – maşını arxadan itələmək
İYİ – 1) yaxşı, əla; 2) sağlam, gümrah
İYİLEŞMEK – 1) yaxşılaşmaq; 2) sağalmaq; hasta biraz iyileşti – xəstə bir az yaxşılaşdı
İYİLİK(-ği) – 1) rifah, yaxşı vəziyyət, yaxşı xüsusiyyət; 2) yaxşılıq, xeyirxahlıq
İYİMSER – nikbin, optimist
İYİMSERLİK(-ği) – nikbinlik, optimizm
İZCİ – ləpirçi, iztanıyan, kəşfiyyatçı
İZLENİM – təəssürat
İZLENİMCİLİK(-ği) – impressionizm
İZMARİT(-ti, -di) – papiros qırıntısı, papiros kötüyü


J

JAMBON – bud, qaxac edilmiş bud, vetçina


JARTİYER – sarıma
JET(-ti): jet uçağı – reaktiv təyyarə
JİLET(-ti) – zərərsiz ülgüc, xətərsiz ülgüc


K

KABA – kobud, qaba


KABLO – kabel
KAÇ(-ğı) – neçə, nə qədər; kaça – neçəyə; saat kaçata – saat neçədə; kaç kişi – neçə nəfər; ona kaç defa söyledim – ona neçə dəfə dedim
KAÇAMAK(-ğı) – bəhanə
KAÇAMAKLI – 1) qeyri-müəyyən, ikimənalı, qeyri-səmimi; 2) gizli, gizlicə; bir kaçamaklı işi yapmak – işi gizlicə görmək
KAÇAR – neçə-neçə, nə qədər; – kaçar ruble aldılar? – hərəsi nə qədər aldı?
KAÇIK(-ğı) – anormal, ağıldan kəm
KAÇINCI – neçənci, hansı; kaçıncı katta – neçənci mərtəbədə
KAÇINILMAZ – labüd, qaçılmaz
KAÇINMAK – qaçınmaq, yayınmaq, çəkinmək
KADİFE – məxmər
KADRAN – 1) siferblat, şkala (ölçü cihazlarında); 2) telefon diski
KADRO – kadr, şəxsi heyət, ştat
KAFA – 1) baş, kəllə; 2) ağıl, dərrakə
KAFALI – ağıllı, dərrakəli
KAFATASI(-nı) – kəllə, kəllə sümüyü
KAFİLE – 1) qrun, dəstə (turistlərin, ziyarətçilərin və s.); 2) partiya; kitapların ilk kafilesi – kitabların ilk partiyası
KAĞIT(-dı) – 1) kağız; kağıt para – kağız pul; 2) oyun kartı, qumar kağızı
KAHROLMAK – qəhr olmaq, devrilmək
KAHVALTI(-yı) – səhər yeməyi
KAİDE – 1) qayda; ahlak kaideleri – əxlaq qaydaları; 2) özül, əsas, pyedestal
KAKINÇ(-cı) – məzəmmət
KAKMA – zərb olunmuş, naxışla işlənmiş, oyulmuş, həkk edilmiş; kakma gümüş tepsi – naxışla işlənmiş gümüş podnos
KALABALIK(-ğı) – 1) izdiham, güruh; 2) qələbəlik, tünlük, basabas
KALÇA – omba, bud
KALDIRIM – 1) döşəmə, döşənmiş yol; 2) səki
KALECİ – qapıçı (idman)
KALFA – usta köməkçisi, şagird
KALIT(-tı) – irs
KALITÇI – vərəsə, varis
KALITIM – 1) varislik; 2) irsiyyət
KALITSAL – irs
KALİFYE – ixtisaslaşdırılmış, ixtisaslı, təcrübəli
KALİTE – keyfiyyət, növ
KALİTESİZ – keyfiyyətsiz
KALKINDIRMAK – inkişaf etdirmək, qaldırmaq
KALKINMA – qalxma, yüksəlmə, inkişaf
KALKINMAK – qalxmaq, yüksəlmək, inkişaf etmək
KALORİFER – mərkəzi isitmə sistemi
KAMARA – 1) kayut; 2) palata (parlamentdə); Lordlar kamarası – Lordlar palatası
KAMAROT(-tu) – 1) stüard; 2) nömrəyə xidmət edən işçi (mehmanxanada)
KAMBİYO – mübadilə, dəyişmə (valyuta); kambiyo muameleleri – valyuta əməliyyatları
KAMBUR – donqar, qozbel
KAMERİYE – köşk, çardaq
KAMP – düşərgə (müxtəlif mənalarda); askeri kamp – hərbi düşərgə; turizm kampı – turist düşərgəsi, çən
KAMPANA – zəng
KAMU – 1) bütün, tamam, hamı; 2) cəmiyyət; dünya kamuoyu – dünya ictimai rəyi
KAMUOYU(-nu) – ictimai rəy
KAMYON – yük maşını
KAMYONET(-ti) – pikap, kiçik yük maşını
KANAPE – divan, kanape, taxt
KANCA – qarmaq, çəngəl
KANDAŞ – qanbir, atabir ana ayrı (övlad)
KANDIRMAK – 1) tovlamaq, aldatmaq, şirnikdirmək; 2) inandırmaq, qane etmək, yola gətirmək
KANGAL – kələf, yumaq
KANI – fikir, əqidə; kanımca – mənim fikrimcə; buna kanıyım – mən buna əminəm
KANIKSAMAK – 1) vərdiş etmək, alışmaq; 2) təngə gətirmək, usandırmaq, çiyrəndirmək; ete kanıksamak – ətdən çiyrənmək
KANIT(-tı) – dəlil, sübut, arqument
KANMAK – inanmaq
KANSER – xərçəng (tibb)
KANTAR: kantara çekmek – götür qoy etmək, ölçüb-biçmək
KANTİN – bufet, yeməkxana (zavodda və s.)
KAPAMA – buğda bişirilmiş ət
KAPAN – tələ; kapana düşmek – tələyə düşmək
KAPARO – beh; kaparo vermek – beh vermək
KAPASİTE – tutum, güc, qabiliyyət; imalat kapasitesi – istehsal gücü
KAPATMAK – 1) örtmək, bağlamaq 2) bağlamaq (hesabı)
KAPLAMA – üz, örtük
KAPLAMAK – 1) örtmək, bürümək; 2) üzləmək, üz çəkmək; 3) dövrəyə almaq, mühasirəyə almaq
KAPLAN – pələng
KAPLICA – örtülü qaynar mədən bulağı, kurort
KAPLUMBAĞA – tısbağa
KAPSAMAK – əhatə etmək, bürümək; plan bütün endüstri branslarını kapısyor – plan sənayenin bütün sahələrini əhatə edir
KAPURTA – kapot (avtomobildə)
KAPUSKA – pörtülmüş kələmlə ətdən hazırlanmış yemək
KAPUT(-tu) – şinel
KAR – gəlir, qazanc, mənfəət, xeyir, fayda; kar gətirmek – gəlir gətirmək; kar hırsı – varlanmaq hərisliyi
KARA – quru, torpaq; kara kuvvetleri – quru qoşunları; karaya ayak basmak – sahilə (quruya) çıxmaq
KARABET(-ti) – qohumluq; karabet derecesi – qohumluq dərəcəsi
KARABUĞDAY – qarabaşaq
KARAKOL – 1) polis məntəqəsi; 2) gözətçi, patrul
KARAYOLU(-nu) – şose yolu, şose
KARBON KAĞIDI – kopirka (surət çıxaran kağız)
KARDELEN – xəccəgülü, novruzgülü, qargülü
KARE – kvadrat
KARELİ – damalı, dama-dama
KARI – 1) arvad, həyat yoldaşı; 2) qadın
KARINCA – qarışqa
KARİDES – krevet
KARMA – 1) qarışıq (komissiya və s.); 2) yığma; karma futbol takımı – yığma futbol komandası
KARMAŞIK – çətin, mürəkkəb; karmaşık bir sorun – çətin məsələ
KARNABAHAR, KARNABIT(-ti) – gül kələm
KARNE – 1) gündəlik (məktəbli); 2) kitabça (talonların və s.); ekmek karnesi – çörək kartoçkası
KAROSERİ(i) – kuzov (avtomobil və s.)
KART(tı) – köhnə, çox yetişmiş, qart; (tərəvəz və s.)
KARYOLA – çarpayı
KAS – əzələ, müskul; kas ağrısı – əzələ ağrısı
KASIM – noyabr
KASKET(-ti) – kepka, furajka
KASTETMEK – 1) nəzərdə tutmaq, fikrində olmaq, düşünmək; 2) qəsd etmək
KAŞKOL – kaşne, şərf
KAT(-tı) – 1) mərtəbə; alt kat – aşağı mərtəbə; 2) qat; 3) dəst; 4) dəfə
KATEDRAL(-li) – kafedral kilsə, yepiskop kilsəsi
KATLİAM – soyqırımı
KAVAK(-ği) – qovaq ağacı
KAVANOZ – banka (şüşə)
KAVGA – mübahisə, dava-dalaş
KAVRAM – anlayış, təsəvvür
KAYAK(-ğı) – xizək; kayak sporu – xizək yarışı
KAYAKÇI – xizəkçi, xizək sürən
KAYBETMEK – 1) itirmək (müxtəlif mənalarda); gözden kaybetmek – gözdən itirmək; 2) uduzmaq
KAYINVALİDE – qaynana
KAYINTAVUĞU – tetra quşu
KAYIN – fıstıq
KAYIP(-ybı) – 1) itki; acı bir kayıp – ağır itki; can kayıpı – insan tələfatı; 2) itmiş, itkin düşmüş
KAYIRMAK – himayə etmək, havadarlıq etmək
KAYIT(-ydı) – 1) qeyd, yazı; 2) şərt
KAYMAK – 1) sürüşmək; ayağım kaydı – ayağım sürüşdü; 2) sürünmək; 3) meyl etmək, keçmək; düşmanların tarafına kaymak – düşmənlərin tərəfinə keçmək
KAZICI – həkkak, oyucu, oymaçı
KAZIK(-gı) – paya
KEÇİYEMİŞİ – qaragilə mərcanı
KEDİ – pişik
KEL – keçəl, daz
KELEBEK(-ği) – 1) kəpənək; 2) batterfley (üzmə növü)
KELEPÇE – əl qandalı
KEMİK(-ği) – sümük; kemike işlemek – sümüyünədək işləmək
KENDİ – özü; kendim – özüm; kendi kitabı – onun öz kitabı
KENDİLİĞİNDEN – öz-özünə, özbaşına, öz arzusuyla; kendiliğinden anlaşılır – öz-özünə aydındır
KENETLENME – birləşmə (kosmik gəmilərin)
KEPÇE – 1) parç, tayqulp, çömçə; 2) əl toru (uçan cücüləri və balıq tutmaq üçün)
KEPTAL(-li) – kintal, sentner
KERESTE – 1) taxta-şalban; 2) pinəçi ləvazimatı; 3) heyvərə, öküz, qanmaz, yonulmamış (söyüş)
KEREVİDES, KEREVİT – xərçəng
KERMEN – qala
KESAFET(-ti) – sıxlıq; nüfus kesafeti – əhalinin sıxlığı
KESİF – qatı; kesif sis – qatı duman
KESİM – rayon, zona, qurşaq
KESİN – 1) qəti, kəskin; kesin tedbirler – qatı tədbirlər; 2) dəqiq, müəyyən; kesin bilgiler – dəqiq məlumatlar
KESİNLİK(-ği) – 1) qətiyyətlilik; 2) dəqiqlik, müəyyənlik
KESTANE – şabalıd; kestane saç – şabalıdı saç
KEZ – dəfə; bir kez daha sor – bir də soruş
KEZA, KEZALIK – həm, həmçinin, həm də
KİÇ(-çi) – gəminin dal tərəfi
KİL – tük, yun; ölmesine kil kalıyordu – onun həyatı tükdən asılı idi
KILAVUZ – 1) bələdçi, gid; 2) losman; 3) turistlər üçün soraq kitabçası
KILIÇBALIĞI(-nı) – qılınc balığı
KILIF – çexol
KILIK(-ğı) – 1) xarici görünüş, görkəm; 2) libas, geyim; kılıkını değiştirmek – libasını dəyişdirmək
KIR I – çal, boz
KIR II – çöl, düz
KIR BEKÇİSİ – tarla gözətçisi
KIR ÇİCEĞİ – tarla çiçəyi
KIR LOKANTASI – şəhərkənarı restoran
KIR NÜFUSU – kənd əhli
KİRGİNLİK(-ğı) – inciklik, küsü, dilxorluq
KIRITMAK – əzilib-büzülmək, qır vermək, naz etmək
KIRLANGİÇ(-ci) – qaranquş
KIRMALI – büzməli, qırçınlı; kırmalı etek – büzməli ətək
KIRTASİYE – yazı ləvazimatı, dəftərxana ləvazimatı
KISIK – xırıltılı, batıq
KISITLAMAK – məhdudlaşdırmaq
KIŞKIRTI – təhrikçilik, qızışdırıcılıq
KIŞLA – kazarma; kışlaya yerleştirmek – kazarmalara yerləşdirmək
KIVAM – konsistensiya, qatılıq
KIVANÇ(-cı) – iftixar, fəxr
KIVANMAK – fəxr etmək
KIVIRMA – qıvrımsaç, buruqsaç
KIVRANMAK – 1) qovrulmaq, qıvrılmaq, qıc olmaq; 2) əzab çəkmək, əziyyət çəkmək
KIYAS – müqayisə, tutuşdurmaq; kıyasla – nisbətən
KIYASİYA – amansızcasına, rəhmsizcəsinə, insafsızcasına
KIYASLAMAK(ile) – tutuşdurmaq, müqayisə etmək
KIYI – sahil
KIZAMIK(-ğı) – qızılca (tibbi)
KIZAMIÇIK – məxmərək (tibbi)
KIZGIN – 1) hirsli, qeyzli, acıqlı; 2) qızmış, bərk qızdırılmış; kızgın yağ – ərinmiş yağ
KIZGINLIK – acıq, hirs, qəzəb
KIZILAY: kızılay kurumu – Qırmızı Aypara Cəmiyyəti
KIZILCIK(-ğı) – zoğal
KIZKARDEŞ – bacı
KIZMAK – 1) qızmaq, közərmək; 2) qəzəblənmək, hirslənmək, acıqlanmaq
KİBİR(-bri) – qürur, təşəxxüs, təkəbbür, kibr
KİBİRSİZ – təvazökar, sadə
KİLO VERMEK – arıqlamaq
KİMLİK(-ği) – şəxsiyyət; kimlik belgesi – şəxsi vəsiqə
KİRAZ – gilas
KİRLOZ – pinti, natəmiz
KİŞİ – adam, nəfər, şəxs; üç kişi icin – üç nəfər üçün
KİŞİLİK(-gı) – nəfərlik; iki kişilik kamara – iki nəfərlik kayuta
KLİMA CİHAZI – kondisioner
KOCA I – ər, həyat yoldaşı
KOCA II – 1) nəhəng, böyük, iri; koca memleket – böyük ölkə; 2) qoca
KOCASIZ – ərsiz qadın, ərə getməmiş
KOF – boş; kof ceviz – içi boş qoz; kof kafalı – başıboş
KOFLUK – boşluq
KOĞUŞ – palata (xəstəxana); kamera (həbsxana)
KOKARCA – skuns (zoologiya)
KOKLAMA(A) – iybilmə; koklama siniri – iybilmə siniri
KOKMUŞ – iyimiş (ət, balıq və s.)
KOKU – 1) iy, qoxu; 2) ətir
KOKULU – ətirli, rayihəli
KOLA – 1) kraxmal, nişasta;) çiriş, yapışqan
KOLALAMAK – nişastalamaq, kraxmallamaq
KOLALI – nişastalı, nişastalanmış, kraxmallanmış; kolalı yaka – kraxmallı yaxa
KOLAY – asan, yüngül; kolay bir iş – asan iş
KOLAYLIK(-ğı) – asanlıq; kolaylıkla – asanlıqla
KOLİ – bağlama (poçt), banderol; değerli koli – qiymətli bağlama
KOLLAMAK – 1) gözləmək; fırsat kollamak – fürsət gözləmək; 2) qayğısına qalmaq, qeydinə qalmaq
KOLONYA – odekolon
KOLORDU(-nu) – korpus (hərbi)
KOLTUK(-ğu) – 1) qoltuq, qoltuqaltı çuxur; 2) kreslo, qoltuqlu kürsü
KOMODİN – tumba, dolabça
KOMPARTIMAN – kupe; radyo kompartımanı – radio-rubka
KOMPLO – suiq-qəsd; bir komplo kurmak – sui-qəsd təşkil etmək
KOMPLOCU – sui-qəsdçi
KOMPOSTO – 1) kompot; 2) kompost (üzvi gübrə)
KOMPRİME – həb
KOMUT(-tu) – komanda, əmr
KOMUTAN – komandir
KONAK(-ğı) – 1) imarət, ev; 2) qonaq evi; konaklamak – gecələmək; 3) ordugah
KONFEKSİYON – don, tikili paltar
KONFOR – komfort, rahatlıq
KONFORLU – komfortlu, rahat; konforlu bir hayat sürmek – firavan həyat sürmək
KONKURHİPİK(-ği) – cıdır yarışı
KONSEY – şura; Dünya Barış Konseyi – Dünya Sülh Şurası
KONTRPLAK(-kı) – faner
KONU – mövzu, süjet; bir tablonun konusu – rəsmin mövzusu
KONUK(-ğu) – qonaq
KONUŞMA – 1) danışıq, söhbət; konuşma dili – danışıq dili; 2) məruzə
KONUŞMACI – natiq, çıxış edən, mühazirəçi
KONUŞMAK – 1) danışmaq, söhbət etmək; 2) müzakirə etmək
KONUT(-tu) – məskən, mənzil, ev
KOPÇA – qarmaqcıq; dişi kopça – ilgək; erkek kopça – qarmaqcıq
KORDELE – lent (ipək)
KORDİPLOMATİK(-ği) – diplomatik korpus
KORDON – 1) qaytan, bağ, şnur; 2) saat zənciri; 3) haşiyə, köbə; 4) kordon, mühasirəyə alma
KORKULUK(-ğu) – 1) hasar, məhəccər, sürahi; 2) müqəvva, qorxuluq; bostan korkuluku – bostan müqəvvası
KORNER – korner, küncdən zərbə
KORO – xor
KORO ŞEFİ – xormeyster
KORSAN – pirat, dəniz qulduru
KOŞMAK – 1) yüyürmək, qaçmaq; 2) qoşmaq; atları arabaya koşmak – atları arabaya qoşmaq
KOŞU – qaçma üzrə yarış, qaçış; koşu yolu – qaçış yolu; at koşusu – cıdır
KOŞUL – şərt; ekonomik koşullar – iqtisadi şərtlər
KOŞUT – paralel
KOTA – norma, hədd, hissə, faiz, ölçü
KOVA – vedrə; bir kova su – bir vedrə su
KOVALAMA – təqib, izləmə
KOVALAMAK – təqib etmək, izləmək
KOVAN – 1) arı pətəyi; 2) giliz
KOVUK(-ğu) – oyuq, koğuş
KOY – buxta, kiçik körfəz
KOYU – 1) qatı; koyu bal – qatı bal; 2) tünd; koyu yeşil – tünd yaşıl; koyu çay – tünd çay; 3) əsil, həqiqi, qatı; koyu devrimci – əsil inqilabçı
KOYULMAK – başlamaq, girişmək; işe koyulmak – işə başlamaq
KOZALAK(-ğı) – qoza; çam kozalakı – şam qozası
KÖLELEŞTİRMEK – kölələşdirmək, qul etmək, əsarət, əsarət altına almaq
KÖRELMEK – 1) sönmək; 2) qurumaq (bulaq); 3) həyat qabiliyyətini itirmək
KÖRLEŞMEK – kütləşmək, korşalmaq; bıçak körleşti – bıçaq kütləşdi
KÖSELE – gön, dəri; kösele çanta – dəri çanta
KÖSTEK(-ği) – 1) buxov, cidar; köstek olmak – buxov olmaq; 2) zəncir; saat köstepi – saat zənciri
KÖŞE – künc, tin; köşe başında – küçənin tinində
KÖŞK(-kü) – villa, yay sarayı
KÖTÜ – axmaq, pis; kötü niyet – pis niyyət; kötü kadın – yüngül əxlaqlı qadın
KÖTÜLEŞMEK – pisləşmək, ağırlaşmaq, xarablaşmaq; hasta kötüleşmiş – xəstənin vəziyyəti ağırlaşmışdır
KÖTÜLÜK(-ğü) – pislik
KÖTÜMSER – bədbin, pessimist
KÖTÜMSERLİK(-ği) – bədbinlik, pessimizm
KÖY – kənd; köy okulu – kənd məktəbi
KÖYDEŞ – həmkəndli
KÖYLÜ – kəndli
KRAMP(-pı) – qıc, cəng
KRAVAT(-tı) – qalstuk
KREDİ – 1) kredit; 2) nüfuz, avtoritet
KREŞ – körpələr evi, yasli
KRİZ – böhran, krizis
KRUVAZER – ikibortlu (pencək və s.)
KRUVAZÖR – kreyser
KULAÇ(-cı) – sajın
KULLANILMIŞ – nimdaş, geyilmiş, işlənmiş, köhnə; kullanılmış elbise – nişdaş geyim
KULLANIŞLI – rahat, münasib, əlverişli; kullanışlı bir ev – rahat ev
KULLANIŞSIZ – narahat, əlverişsiz, münasib olmayan
KULLANMAK – 1) istifadə etmək, işlətmək; güç kullanmak – güc işlətmək; 2) idarə etmək (maşını); arabanı kullanmak kullanırmısın? – maşını sürərsənmi?
KULUKÇKA – qırt toyuq, kült toyuq
KULÜBE – daxma, koma, dəyə, budka; bahçıvan kulübesi – bağbanın daxması; bekçi kulübesi – gözətçi butkası
KULVAR – cığır (stadionda, hovuzda)
KUMAŞ – parça, qumaş, arşınmalı
KUNDAKÇI – təhrikçi, qızışdırıcı
KUNDURA – ayaqqabı, başmaq
KUPA – kubok (idman)
KUR I – məzənnə; borsa kuru – birja məzənnəsi
KUR II –  eşqbazlıq, mazaqlaşma
KURA – püşk; kura çekmek – püşk çəkmək
KURAL(lı) – qayda-qanun, nizam, norma
KURAM – nəzəriyyə; bilimsel kuramlar – elmi nəzəriyyələr
KURAMSAL – nəzəri
KURDELA – lent; kurdela kesmek – lenti kəsmək (təntənəli açılış zamanı)
KURİYE – diplomatik kuryer
KURMAY – ştab, qərargah; harp kurmayı – sahə qərargahı
KURNAZ – hiyləgər
KURNAZLIK(-ğı) – hiyləgərlik
KURON – 1) koronka; 2) krona (pul vahidi)
KURŞUN – 1) qurğuşun; kurşun eritme ocağı – qurğuşun əritmə peçi; 2) güllə
KURŞUNKALEM – karandaş
KURŞUNLAMAK – plomblamaq, gülləyə basmaq, atəşə tutmaq
KURTARICI – xilasedici, xilaskar
KURTMASALI(-nı): kurtmasalı okumak – uydurmaq, nağıl söyləmək
KURUL – 1) şura, sovet; bakanlar kurulu – nazirlər soveti; 2) komissiya; seçim kurulu – seçki komissiyası
KURUM – liqa, təşkilat, cəmiyyət; hayır kurumu – xeyriyyə cəmiyyəti; öğretim kurumu – tədris müəssisəsi
KUŞAK(-ğı) – 1) qurşaq (müxtəlif mənalarda); 2) nəsil; genç kuşak – gənc nəsil
KUŞKİRAZI(-nı) – meşə gilası
KUŞKU – həyəcan, təlaş, təşviş, qorxu; kuşkuyla – narahatlıqla; kuşkuya düşmek – qorxuya düşmək
KUTLAMAK – 1) təbrik etmək; bayramınızı kutlarım – bayramınızı təbrik edirəm; 2) bayram etmək, qeyd etmək
KUTLU – xoşbəxt, sevincli, şən; kutlu gün – xoşbəxt gün
KUTSAL – müqəddəs
KUTUR(-tru) – diametr
KUVAFÜR – darama, daranma, saç darama forması
KUYRUKLU PİYANO – royal
KUYTU – xəlvət, gizli, tənha
KUYUMCU – zərgər
KUZGUNKILICI – qarğasoğanı
KÜFÜR(-frü) – söyüş
KÜLAH – 1) papaq; 2) torba
KÜLFETLİ – çətin, ağır
KÜLOT(-tu) – 1) qalife, brici; 2) triko (qadın üçün)
KÜLTÜRFİZİK(-ği) – bədən tərbiyəsi
KÜMES – toyuq hini, quş damı, quşxana
KÜPE – sırğa
KÜR – müalicə; kür şehri – kurort şəhəri
KÜRDAN – diş qurdalayan
KÜREKÇİ – avarçı
KÜSTAH – kobud, qaba, ədəbsiz
KÜSTAHÇA – ədəbsizcəsinə, kobudcasına, qaba tərzdə
KÜSUR – 1) artıq, əlavə; buna yüz küsur lira harcadım – buna yüz lirədən artıq xərclədim; 2) pay, hissə; by paranın küsurundan vaz geçtim – pulların mənə düşən payından imtina etdim


L

LACİVERT – tünd göy, lacivərd


LAF – 1) söz, söhbət, danışıq; 2) laf, boş danışıq, boşboğazlıq, cəfəngiyat
LAHANA – bostan kələmi
LAHİT(-hti) – sərdabə, məqbərə
LAHZA, LAHZE – an, ləhzə
LAİK – dünyəviləşdirilmiş, dünyəvi
LAPA – 1) sıyıq; 2) təpitmə, məlhəm
LASTİK(-ği) – 1) rezin, kauçuk; 2) lastik, rezin pozan; 3) şin
LAUBALİ – ədəbsiz, nəzakətsiz, hörmət gözləməyən, təklifsiz
LAVABO – əl-üz yuyan
LENF(A) – limfa
LEVREK(-ği) – xanı balığı
LEYLAK(-ğı) – yasəmən
LİKEN – 1) dəmrov; 2) şibyə
LİNYİT(-ti) – liqnit (boz daş kömür)
LİSAN – dil; lisan bilen – xarici dilləri bilən
LİSANS – 1) ali təhsil haqqında diplom; 2) lisenziya; ihracat lisansı – ixracat lisenziyası
LİSE – lisey, orta ixtisas məktəbi
LİSTE – siyahı, cədvəl; fiyat listesi – preyskurant; yemek listesi – menyu
LOBUT(-tu) – gürz (idman)
LODOS – cənub küləyi
LOKANTA – restoran, yeməkxana
LOMBOZ – illüminator
LOP: lop yumurta – qaynanmamış yumurta
LOTA – nalim
LUTR – 1) susamuru; 2) susamuru xəzi; 3) susamuru dərisindən hazırlanmış


M

MABET(-di) – məbəd, ibadətxana, səcdəgah


MACERA – 1) macəra; 2) avantüra, fırıldaq; maceracı – fırıldaqçı
MACUN – 1) pasta; diş macunu – diş pastası; 2) zamazka, sürtgü; kayak macunu – xizək sürtgüsü
MADALYA – medal
MADEN – 1) metal; maden alaşımı – metal ərintisi; maden kap – metal qab; 2) filiz, mineral, külçə
MAHCUP(-bu) – utancaq, abırlı, həyalı; mahcup etmek – utandırmaq
MAHFİL – 1) iclas yeri, klub; 2) cəmiyyət, dairə; hükümet mahfilleri – rəsmi dairələr
MAHREK(-ki) – orbit (astronomiya)
MAHSUS – 1) xas, məxsus; 2) xüsusi olaraq, məxsusən; 3) qəsdən, bilə-bilə, bilərəkdən
MAKARNA – makaron
MAKAS – 1) qayçı; bahçıvan makası – bağ qayçısı; 2) kəlbətin, qısqac, maşa
MAKASTAR – biçici
MAKBUZ – 1) alınmış, götürülmüş, qəbul edilmiş; yüz lira makbuzum olmuştur – mən yüz lirə aldım; 2) qəbz
MAKTU – müəyyən, qəti, son; maktu fiyat – son qiymət
MAKUL – 1) aydın, başa düşülən, ağıla batan, məntiqə uyğun; 2) fərasətli, bacarıqlı, işgüzar
MALUL(-lü) – əlil, şikəst
MALZEME – material, ləvazimat; fotoğraf malzemesi – fotoləvazimat; inşaat malzemesi – inşaat materialı
MAMUL(-lü) – məmulat, mal, məhsul
MAMUR – abad
MANAV – meyvə-tərəvəz satan, göyərti satan, səbzəvatçı; manav dükkanı – meyvə-tərəvəz dükanı
MANDA I – kəl
MANDA II – mandat
MANŞET(-di) böyük sərlövhə, başlıq
MANŞON – mufta (qadınlar üçün)
MANTAR – 1) göbələk; 2) probka, mantar; mantar agacı – mantar ağacı
MARANGOZ – xarrat
MARATON – marafon qaçışı
MARİFET(-ti) – ustalıq, çeviklik, bacarıq, məharət
MARŞANDİZ – yük qatarı
MARTI – qağayı
MARUL – kahı
MASAL – nağıl, əfsanə
MAŞRAPA – krujka, parç, tayqulp
MATİNE – səhər tamaşası, səhər seansı
MAVUNA – barja
MAYDANOZ – cəfəri (botanika)
MAYIN – mina (hərbi)
MAYIS – may
MAYO – 1) çimərlik kostyumu, ülgücü tumanı; 2) triko, mayka
MAZERET(-ti) – üzr, üzrlü səbəb; mazeret beyan etmek – üzr ismətəm; sağlık mazereti – xəstəlik haqqında arayış, bülleten
MAZHAR: mazhar olmak – nail olmaq
MAZİ – keçmiş, ötmüş; mazide – keçmişdə
MAZUR – 1) bağışlanılmış, günahından keçilmiş; 2) üzrlü, məzur, bağışlana bilən; mazur görmek – üzrlü hesab etmək
MEBUS – deputat, vəkil
MELEZ I – 1) metis, mələz, mulat; 2) hibrid
MELEZ II – şam ağacı
MEMURİYET(-ti) – xidməti tapşırıq, ezamiyyət
MENDİL – cib dəsmalı
MENEKŞE – 1) bənövşə; 2) bənövşəyi
MENSUP: basın mensupları – mətbuat nümayəndələri
MERCEK(-ği) – linza (fizika)
MERAK ETMEK – 1) maraqlanmaq; 2) narahat olmaq, həyəcan keçirmək
MERCİ(-ii) – instansiya, pillə, mərhələ
MERHABA – salam, salaməleyküm, xoş gördük
MERSİNBALIĞI(-nı) – nərə, nərə balığı
MESAİ – zəhmət, əmək, iş; mesai birliği – əməkdaşlıq; mesai arkadaşı – iş yoldaşı
MESAJ(-ji) – müraciətnamə, məktub; tebrik mesajı – təbrik məktubu
MESLEK(-ki) – sənət, peşə; meslek hastalıkları – peşə xəstəlikləri
MEŞALE – məşəl, işıq, nur; hayat meşalesi – həyat məşəli
MEŞE – 1) palıd ağacı; meşe ormanı – palıd meşəsi; 2) palıddan hazırlanmış
MEŞRU – haqlı, düz, qanuni; meşru haklar – qanuni hüquqlar
METABOLİZMA – maddələr mübadiləsi
MEVDUAT(-tı) – kapital qoyuluşu, əmanət, təminat pulları, depozit; mevduat sahibi – əmanət sahibi
MEVKİ(-ii) – 1) dərəcə, sinif; birinci mevki kamara – birinci dərəcəli kayut; 2) mövqe, yer
MEVKUF – həbs olunmuş, tutulmuş
MEVZİ(-ii) – döyüş meydanı
MEZE – çərəz, məzə
MIKNATIS – 1) maqnit; 2) maqneto
MINTAKA – 1) rayon, zona; 2) zona, qurşaq
MISIR – qarğıdalı
MİĞFER – dəbilqə, şlem, taskulah, dəmir papaq
MİLİS – 1) yığma qoşun; 2) milis
MİNDER – 1) idman döşəyi; 2) nimdar, döşəkçə
MİNİBÜS – mikroavtobus
MİNİK – kiçicik, bambalaca
MİNK – su samuru
MİSAFİR – qonaq, müsafir; misafir salonu – qonaq otağı
MİSAFİRPERVER – qonaqpərvər, qonaqsevər
MİSAK(-kı) – xartiya, pakt
MİTOLOJİ – mifologiya
MİYOP – yaxından görən, uzağı görməyən
MİZAH – yumor, məzhəkə
MİZAHÇI – yumorist, məzhəkəçi
MOBİLYA – mebel; mobilya fabrikası – mebel fabriki
MOLA – tənəffüs, fasilə, dinclik, əylənmə, dayanma, nəfəsini dərmə
MOR – bənövşəyi
MORARMAK – göyərmək; soguktan morarmak – soyuqdan göyərmək
MORINA – treska (zoologiya)
MOTORBOT(-tu) – motorlu qayıq
MUAMELE – 1) rəftar, münasibət; 2) əməliyyat; 3) qanuniləşdirmə, rəsmiləşdirmə
MUAZZAM – qüvvətli, güclü, əhəmiyyətli, mühüm; muazzam silahlı kuvvetler – güclü silahlı qüvvələr
MUHABİR – müxbir, reportyor; foto muhabiri – fotomüxbir
MUHAFIZ – keşikçi
MUHAKKAK – 1) etibarlı, mötəbər, səhih, dəqiq; 2) hökmən, şübhəsiz, mütləq, yəqin
MUHTEMEL – mümkün olan, ola bilən, ehtimal edilən; kuvvetle muhtemel – çox ehtimal edilən
MUHTEVİYAT(-ti) – məzmun, mahiyyət
MUHTIRA – 1) qeyd, yaddaş; 2) yaddaş dəftərcəsi; 3) memorandum
MUKABELE – 1) cavab; 2) əvəzini vermə, əvəzini çıxartma, ödəmə; 3) qarşıqoyma, müqayisə etmə, tutuşdurma
MUKAVVA – karton
MUM – şam
MURABAHA – sələmçilik, müamiləçilik
MUSLUK(-ğu) – kran; su musluku – su kranı
MUTABAKAT(-ti) –1) razılıq, uyğunluq, müvafiqlik, mütabiqlik; maksada mutabakat – məqsədə uyğunluq; 2) eynilik, bərabərlik (riyaziyyat)
MUTABIK – razı; mutabık kalmak – razı qalmaq
MUTLU – məsud, xoşbəxt, bəxtəvər
MUVAFAKAT(-ti) – icazə, razılıq; muvafakat etmek – razı olmaq, icazə vermək
MUVAZENE, MUVAZENET(-ti) – 1) müvazinət, tarazlıq, dayanıqlılıq; 2) balans; ödeme muvazenesi – ödəmə balansı
MUZ – banan
MÜCADELE – 1) mübarizə; mücadelede bulunmak – mübarizə aparmaq; 2) qovğa, dava
MÜCEVHER – daş-qaş, cəvahirat
MÜDAHALE – müdaxilə; müdahaleden masun – toxunulmaz
MÜFREZE – dəstə (hərbi); ihraç müfrezesi – desant dəstəsi
MÜFRİT –  qatı, sərt, ekstremist
MÜHİMSEMEK – mühüm hesab etmək, əhəmiyyət vermək, vacib saymaq
MÜKELLEF – 1) təmtəraqlı, dəbdəbəli; 2) mükəlləfiyyətli, borclu
MÜNEVVER – 1) işıqlı, aydın; 2) ziyalı, oxunmuş, mədəni, aydın fikirli, elmli, bilikli; münevver bir adam – ziyalı adam
MÜNFERİT(-di) – ayrı, xüsusi. tək; münferit emir – xüsusi əmr
MÜPHEM – aydın olmayan, dumanlı, qeyri-müəyyən
MÜSABIK – yarış iştirakçısı
MÜSAİT – 1) əlverişli, münasib, yararlı; 2) mümkün olan, yol verilən
MÜSAVAT(-tı) – bərabərlik
MÜSAVİ – 1) bərabər, eyni; müsavi olmak – bərabər olmaq; 2) bərabərlik işarəsi (riyaziyyat)
MÜSHİL – işlətmə dərmanı
MÜSTACEL – təxirəsalınmaz, təcili
MÜSTAHZAR – hazır dərman
MÜSTAKBEL – gələcək, qarşıda gözlənilən
MÜSTEŞAR – müşavir, məsləhətçi, məşvərətçi; elçilik müsteşarı – səfirliyin müşaviri
MÜŞTEŞRİK(-ki) – şərqşünas
MÜSVEDDE – 1) qaralama; 2) parodiya
MÜTAREKE – barışıq, sülh; mütareke etmek – sülh bağlamaq; mütareke teklifi – barışıq təklifi
MÜTECAVİZ – 1) təcavüzkar; 2) həddini aşan
MÜTEHARRİK MERDİVEN – eskalator
MÜTEVAZİ – təvazökar, sadə
MÜZMİN – xronik, uzunsürən, çox davam edən, kök salmış; müzmin hastalık – xronik xəstəlik


N

NAFİLE – nahaq, boş, əbəs, mənasız


NAKIL(-kli) – 1) nağıl etmə, nəql etmə; 2) danışma, aparma, ötürmə, vermə; 3) köçürmə (tibb); 4) tərcümə
NALIN – taxta səndəl (hamam üçün)
NAMLU – 1) lülə (silahda); 2) tiyə (qılıncın və s.)
NASIL – necə; bu nasıl bir adam? – bu necə adamdır? nasıl geldiniz? – necə gəldiniz?
NASIR – qabar, döyənək
NAVLUN – 1) fraxt; mesafe navlunu – uzaq məsafə fraxtı; 2) gəmidə getmə haqqı
NAZİ – nasist

NEBAT(-tı) – bitki, nəbatat; nebat bahçesi – nəbatat bağı; nebat mahşeri – sıx meşəlik, cəngəllik
NEHIR(-hri) – çay; nehır kolu – çayın qolu
NERE – hara; nereniz ağrıyor? – haranız ağrıyır?; nere bulundunuz? – harada oldunuz?
NEREDE – harada
NERELİ – haralı; siz nerelisiniz – siz haralısınız
NET – aydın, təmiz, dürüst, dəqiq; ayda net beş yüz lira – ayda beş yüz lirə qalır
NEZLE – zökəm, tumov
NİCELİK(-ği) – kəmiyyət, miqdar; nicelik zarfı – kəmiyyət zərfi
NİHAİ – son, qəti
NİSAN – aprel
NİTEKİM – həmçinin, həm də
NİTEL – keyfiyyət; nitel analiz – keyfiyyət analizi
NİTELEMEK – xarakterizə etmək, səciyyələndirmək
NİTELİK(-ği) – keyfiyyət, səciyyə, xassə, xüsusiyyət
NOEL – milad (bayramı)
NOT(-tu) – 1) qeyd, işarə; 2) qiymət, bal, dərəcə; iyi not – yaxşı qiymət; tam not – ən yüksək bal
NOTER – notarius
NÖBET(-ti) – 1) növbə; 2) keşik, qarovul (hərbi), növbətçilik; 3) tutma (xəstəliyin)
NUTUK(-tku) – nitq, çıxış
NÜFUS – 1) əhali, xalq; nüfusun artması – əhali artımı; 2) adam, sakin; burada beş nüfus var – burada beş adam var
NÜKLEER – nüvə; nükleer denemeler – nüvə sınaqları


O

OCAK – yanvar


ODA – 1) otaq; 2) nömrə (mehmanxanada); 3) palata
ODAK(-ğı) – fokus (fizika); odak uzaklığı – fokus məsafəsi
OFİS – ofis, idarə, müəssisə, şöbə, departament; ticaret ofisi – ticarət idarəsi
OJE – lak (dırnaq üçün)
OKUL – məktəb, təhsil ocağı; özel okul – xüsusi məktəb
OKULÖNCESİ – məktəbəqədər; okulöncesi eğitim – məktəbəqədər tərbiyə
OKUNAKLI – aydın, səlist (xətt)
OKUR – oxucu
OKURYAZAR – savadlı
OKYANUS – okean; okyanus bilgisi – okeanoqrafiya
OLACAK(-gı) – əlverişli, yararlı, münasib; olacak bir fiyat söyle – münasib bir qiymət de
OLAĞAN – adi, adət edilmiş
OLAĞANÜSTÜ – qeydi-adi, fövqəladə
OLANAK(-ği) – imkan
OLANAKLI – mümkün
OLANAKSIZ – mümkün olmayan
OLANCA – bütün; olanca gücüyle – var gücüylə
OLASILIK(-ğı) – ehtimal
OLAY – hadisə, əhvalat
OLGUN – 1) yetişmiş, dəymiş (meyvə və s.); 2) yetkin, kamil (insan); 3) təkmilləşmiş, təcrübəli
OLMUŞ – yetişmiş, dəymiş; bu karpuz fazla olmuş – bu qarpız çox yetişib
OLTA – tilov
OLUK(-ğu) – növ, novalça
OLUMLU – müsbət; olumlu karşılamak – müsbət qarşılamaq
OLUMSUZ – inkar, mənfi; olumsuz cevap – mənfi cavabı; olumsuz cümle – inkar cümləsi
OLUŞMAK – yaranmaq, əmələ gəlmək, törəmək, düzəlmək
OLUŞTURMAK – təşkil etmək, yaratmaq, düzəltmək, tərtib etmək
OMUR – onurğa; omur kemiği – onurğa sümüyü
OMUZ – çiyin
OMUZLUK(-ğu) – paqon, epolet
ONAMAK – bəyənmək təqdir etmək, təsdiq etmək
ONARIM – təmir
ONARMAK – təmir etmək, düzəltmək
ONAYLAMAK – təsdiq etmək
ONUR – 1) mənlik, qürur; onuruna yedirememek – mənliyinə sığışdıra bilməmək; 2) ləyaqət, heysiyyət; 3) şərəf; onur üyesi – fəxri üzv
OPERATÖR – 1) cərrah; 2) operator; telsiz operatörü – radiooperator, radist
ORAN – nisbət, faiz; doğum oranı – doğum faizi; oranla – nisbətən
ORG(-gu) – orqan (musiqi)
ORTAM – mühit, şərait; bu ortamda calışılmaz – bu şəraitdə işləmək olmaz
ORTODOKS – pravoslav; ortodoks kilisesi – pravoslav kilsəsi
OTOPSI – yarma (tibbi), yarılma (meyiti)
OTORİTE – avtoritet
OTURUM – 1) iclas; 2) daimi yaşayış yeri
OVA – düzənlik, düzəngah
OY – 1) rəy, fikir, mülahizə; 2) səs, səs vermə hüququ; oy birliği ile – bir səslə
OYALAMAK – 1) fikrini dağıtmaq, başını qarışdırmaq; 2) başını tovlamaq, aldatmaq, kələk gəlmək
OYLAMA – səs vermə; açık oylama – açıq səsvermə; gizli oylama – gizli səsvermə


Ö

ÖBEK(-ği) – qrup, dəstə, yığın


ÖÇ(ÖCÜ) – intiqam, qisas; öç alma – intiqam alma
ÖDEM – şiş (tibbi)
ÖDENEK(-ği) – ayrılmış məbləğ, təxsisat
ÖDEV – borc, vəzifə; ödevini yapmak – borcunu yerinə yetirmək
ÖDLEK(-ği) – qorxaq
ÖDÜL – mükafat, priz
ÖDÜNÇ(-cü) – borc (pul); ödünç almak – borc almaq
ÖFKE – acıq, hirs, qəzəb; ofkeden – acığından; öfke ile – hirslə
ÖFKECİ – hirsli, acıqlı, qəzəbli
ÖFKELENMEK – acıqlanmaq, hirslənmək, qəzəblənmək
ÖĞLE – günorta; öğle paydosu – nahar fasiləsi
ÖĞRENCİ – şagird, tələbə
ÖĞRENİM – təhsil, öyrənmə, təlim
ÖĞRETİCİ – 1) tədris; öğretici filmi – tədris filmi; 2) ibrətamiz, faydalı
ÖĞRETİM – dərs, tədris, təhsil
ÖĞRETMEN – müəllim
ÖKALİPTÜS – evkalipt
ÖKÇE – daban
ÖKSÜZ – yetim
ÖNAYAK: önayak olmak – təşəbbüs göstərmək, başçılıq etmək
ÖNCE – əvvəl, qabaq, hər şeydən, əvvəl
ÖNCEDEN – əvvəlki, qabaqkı
ÖNCEL – sələf
ÖNCELİK – 1) birincilik, qabaqcıllıq; 2) beh, təminat
ÖNCÜ – avanqard
ÖNDER – lider, rəhbər, başçı
ÖNEM – məna, əhəmiyyət
ÖNEMLİ – əhəmiyyətli, mühüm, vacib, qiymətli; önemli bir rol oynamak – mühüm rol oynamaq
ÖNERGE – təklif
ÖNERMEK – təklif etmək
ÖNGÖREN – uzaqgörən, tədbirli
ÖNGÖRMEK – nəzərə almaq, qabaqcadan fikirdə tutmaq
ÖNGÖRÜ – ehtiyatlılıq, tədbirlilik, uzaqgörənlilik
ÖNGÖRÜLÜ – ehtiyatlı, tədbirli, uzaqgörən
ÖNLEMEK – qarşısını almaq, mane olmaq; dünya harbini önlemek – dünya müharibəsinin qarşısı almaq
ÖNSEZİ – ürəyə damma, qabaqcadan hiss etmə, duyma
ÖRGÜT(-tü) – təşkilat
ÖRGÜTÇÜ – təşkilatçı
ÖRGÜTLEMEK – təşkil etmək
ÖRNEĞİN – məsələn, misal üçün
ÖTE – 1) o biri tərəf, o tərəf; dağın ötesi – dağın o tərəfi; 2) yerdə qalan, qalan hissə
ÖTEBERİ – xırda-para, cürbəcür; öteberi almağa çıktım – xırda-para almağa çıxdım
ÖTEKİ(-ni) – o, o biri; öteki dünya – o dünya
ÖTÜCÜ – cəh-cəh vuran, oxuyan quşlar
ÖVGÜ – 1) tərif, mədh; 2) mədhiyyə, mədhnamə
ÖVMEK – mədh etmək, tərifləmək
ÖVÜCÜ – mədhedici, tərifləyici
ÖYKÜ – hekayə, novella; hayat öyküsü – tərcümeyi-hal
ÖZDEKÇİLİK(-ği) – materializm
ÖZEL – şəxsi, xüsusi, özünün; özel araba – şəxsi maşın; derginin özel sayısı – jurnalın xüsusi nömrəsi
ÖZELLİK(-ği) – xüsusiyyət, özünə məxsusluq
ÖZEN – 1) səy, cəhd, çalışqanlılıq; 2) səliqə, diqqət
ÖZENSİZ – səthi, ötəri, başdansovma, səliqəsiz
ÖZERKLİK, ÖZERKLİLİK(-ği) – muxtariyyət
ÖZET(-ti) qısa, məzmun, rezyume, xülasə, nəticə; haberlerden özet – xəbərlərdən xülasə; özetini çıxarmak – nəticə çıxarmaq
ÖZETLEMEK – xülasə çıxarmaq, nəticə çıxarmaq, yekunlaşdırmaq
ÖZGÜ – 1) xas olan, xarakterik, səciyyəvi; 2) ayrılmış, nəzərdə tutulmuş, məxsus; bu bahçe çocuklara özgüdü – bu bağça uşaqlara məxsusdur
ÖZGÜN – orijinal, xüsusi
ÖZGÜR – sərbəst, azad, müstəqil
ÖZGÜRLÜK(-ğü) – azadlıq, müstəqillik, istiqlaliyyət; özgürlüke kavuşmak – azadlığa çıxmaq
ÖZLEM – həsrət, qüssə, xiffət
ÖZVERİ – fədakarlıq, candan keçmə

P

PAÇA – balaq (şalvarda)


PAKETLEMEK – qablaşdırmaq, yığıb bağlamaq
PALAMUT(-du) – palıd qozası
PALET – 1) tırtıl; paletli traktör – tırtıllı traktor; 2) palitra
PALYAÇO – kloun, məzhəkəçi, təlxək
PANAYIR – yarmarka
PANCAR – çuğundur, pazı; şeker pancarı – şəkər çuğunduru
PANCUR – jalyuzi (nazik taxtadan, metaldan düzəldilən pəncərə, pərdə və s.)
PANKART(-tı) – plakat, transparant
PANSIMAN – sarğı (tibbi)
PAPAĞAN – tutuquşu
PAPATYA – çobanyastığı
PAPAZ – 1) keşiş; 2) korol (kart kağızlarında tuzdan sonra ən böyük kart)
PARA – 1) pul; para bozmak – pul xırdalamaq; 2) parça, tikə, hissə, bir tikə, bir parça, dilim
PARADİ – qalereya (teatr)
PARANTEZ – mötərizə
PARASIZ – pulsuz, havayı
PARDÖSÜ – nazik palto
PARFÜM – ətir
PARS – bəbir
PASKALYA – pasxa
PASTA – pirojna, peçenye
PASTA(H)ANE – qənnadı mağazası, şirniyyat mağazası
PATATES – kartof
PATEN – 1) konki; 2) rolik, ayaq diyircəyi
PATIRTI – səs-küy, hay-küy
PATİKA – cığır
PATİNAJ – konkidə gəzmə
PATİNAJCI – konki sürən
PATLICAN – badımcan
PATRON – sahib, ağa
PAYDOS – 1) tənəffüs, fasilə; yemek paydosu – nahar fasiləsi; 2) bəsdir!, yetər!, bitdi!, kifayətdir!
PAYLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək
PAYTAK(-ği) – 1) piyada (şahmatda); 2) əyriayaq
PEÇETE – salfet, əlsilən
PEK – olduqca, çox
PEKALA – 1) gözəl, yaraşıqlı, qəşəng; 2) çox gözəl, əcəb, yaxşı
PEKİ – çox yaxşı, çox gözəl, yaxşı, olsun
PEKİŞMEK – bərkimək, möhkəmlənmək
PEKİŞTİRMEK – bərkitmək, möhkəmləndirmək
PEKSİMET(-ti) – suxarı, qalet
PELTE – jele, marmelad
PEMBE – çəhrayı
PERKİ – xanı balığı
PERŞEMBE – cümə axşamı
PERTAVSIZ – böyüdücü şüşə, lupa, zərrəbin
PERUKA – parik, qoyma saç, süni saç
PERVANE – 1) pərvanə; 2) propeller, pər; 3) nazimçarx, yay; saat pervanesi – saat yayı
PEŞİN – 1) əvvəldən, qabaqcadan, əvvəlcə; peşin cevap – hazır cavab; 2) nağd; peşin para ile satış – nağd pulla satış
PEŞKİR – salfet, əl dəsmalı
PEŞTAMAL – önlük, döşlük, qənşərlik
PETROL(-lü) – benzin, neft
PEYKE – taxta skamya
PİRASA – kəvər
PIRLANTA – brilyant; pırlanta küpe – brilyant sırğa
PİDE – kökə
PİL – batareya, qalvanik element; elektrik pili – elektrik batareyası
PİLAV – plov
PİLİÇ(-ci) – cücə
PİNEKLEMEK – mürgüləmək, mürgü döymək
PİPO – tənbəki çubuğu, müştük; pipo içmek – tənbəki çubuğu çəkmək
PİRİNÇ(-ci) – düyü, çəltik
PİRZOLA – döyülmüş ət, kotlet
PİSKOPES – yepiskop
PİST(-ti) – qaçış zolağı (idman); iniş pisti – enmə zolağı (aviasiya); 2) meydança; dans pisti – rəqs meydançası
PİŞKİN – 1) bişmiş; 2) yetişmiş, yetkin; 3) ədəbsiz, nəzakətsiz; 4) təcrübəli, dünyagörmüş; pişkin bir tavırla – dünyagörmüş adam kimi
PİTORESK(-ki) – mənzərəli, səfalı; pitoresk bir köy – mənzərəli kənd
PİYANGO – lotereya; piyango bileti – lotereya bileti
PİYASA – 1) bazar; piyasa ekonomisi – bazar iqtisadiyyatı; 2) bazar qiyməti
PLAK(-ğı) – 1) val, qramafon valı; 2) fotoplastinka
PLAKA – nömrə nişanı (maşının)
POLİÇE – 1) veksel; poliçe farkı – veksel məzənnəsi; 2) polis (sığorta vəsiqəsi)
POMPA – nasos
POMPALAMAK – nasosla doldurmaq
PORSELEN – farfor, çini; porselen fincan – çini fincan
PORTMANTO – paltarasan
POST(-tu) – dəri, gön; ayı postu – ayı dərisi
POSTA – 1) poçta; 2) qrup, komanda; 3) reys; otobus oraya günde üç posta yapar – avtobus ora gündə üç reys edir; 4) növbə; gece postası – gecə növbəsi
PRİM – 1) sığorta haqqı; 2) mükafat, priz; prim vermek – mükafat vermək
PRİZ – ştepsel, rozetka (elektrik)
PROJE – layihə
PROPAGANDA – təbliğat
PUL – 1) marka; posta pulu – poçt markası; 2) axça, pul (balıqda)
PULCU – 1) marka satan; 2) marka kolleksioneri; filatelist
PULLUK(-ğu) – kotan
PUNTO – şrift
PURO – siqar
PUSULA I – kompas, bussol
PUSULAII – 1) sərəncam kağızı, əmrnamə, order, çağırış vərəqəsi; 2) bülleten (seçki)
PUTREL – tir (dəmir)
PUVAN – xal (idman); puvan hesabı yle yenmek – xal hesabı ilə udmaq
PÜNEZ – knopka, pünez (dəftərxana)
PÜRÜZ – 1) əyri-üyrü, kələ-kötür; 2) çatışmamazlıq, qüsur; 3) maneə, çətinlik
PÜRÜZSÜZ – 1) hamar, düz; 2) qüsursuz, nöqsansız; 3) sadə, asan
PÜSKÜRTEÇ(-ci), PÜSKÜREN – pulverizator, püskürdücü, tozlandırıcı
PÜSKÜRTMEK – geriyə oturtmaq (hərbi), dəf etmək; düşmanı geriye püskürtmek – düşməni geriyə oturtmaq; 2) çiləmək, püskürtmək, tozlandırmaq


R

RAFADAN: rafadan yumurta – ilıq bişmiş yumurta


RAFİNERİ – neftayırma zavodu
RAĞMEN – baxmayaraq, əksinə olaraq; bütün ricalamarıma rağmen – bütün xahişlərimə baxmayaraq
RAKI – rakı, araq
RAKIM – dəniz səviyyəsindən hündürlük
RAMPA – eniş
RANDEVU – görüş; randevu vermek – görüş təyin etmək
RANDIMAN – 1) məhsuldarlıq, səmərəlik; çalışma randımanı – əməyin səmərəliyi; 2) faydalı iş əmsalı
RANDIMANLI – məhsuldar, səmərəli
RAPOR – 1) məruzə, hesabat, raport; 2) məlumat ; hava raporu – hava haqqında məlumat; 3) arayış, xəstəlik vərəqəsi
RAPTİYE – sancaq, qısqac; raptiye ignesi – dəftərxana sancağı
RASGELE – 1) təsadüfi; 2) necə gəldi, təsadüfən, bəxtəbəxt
RAY – rels; raydan çıkmak – relsdən çıxmaq; rayına girmek – yoluna düşmək (işlər)
REÇEL – mürəbbə
REÇETE – resept; reçete yazmamak – fikir verməmək
REFAKAT(-tı) – 1) müşayiət (hərbi) 2) akkompanement; müşayiət; piano refakat ile – pianonun müşayiəti ilə; 3) mühafizə dəstəsi, svita, məiyyət (böyük bir şəxsin müşayiətçiləri); refakat etmek – müşayiət etmək
REHBER – 1) bələdçi, gid; 2) soraq kitabçası
REHİN(-hni) – girov; rehin bırakmak – girov qoymaq
REİS(RESİ) – rəhbər, başçı, rəis, sədr; aile reisi – ailə başçısı; mahkeme reisi – məhkəmənin sədri
REKOLTA, REKOLTE – məhsul, kənd təsərrüfatı məhsulları
REKUN – yenot (zoologiya)
REN, RENGEYİĞİ – şimal maralı
RESEPSİON – 1) qəbul; 2) qeyd şöbəsi; resepsion şefi – növbətçi adminstrator
RESEPTÖR – 1) radioqəbuledici, qəbuledici aparat; 2) telefon dəstəyi
RESİTAL(-li) – konsert, solo konserti
RESTORE, RESTORASYON – bərpa
REVELATOR – aydınlaşdırıcı preparat (foto); revelator banyosu yapmak – şəkli aydınlaşdırmaq
REVİR – tibb məntəqəsi, lazaret
RIHTIM – sahil, dənizkənarı, çay qırağı
RİCAL(-li): devlet ricali – dövlət xadimləri; ricali siyasi – siyasi xadimlər
RİCAT(-tı) – geri çəkilmə (hərbi)
RİMEL – kirpik üçün tuş
RİNGA – siyənək (zoologiya)
ROTA – yol, səmt, istiqamət; rotasından çıkmak – yolundan çıxmaq
ROZET(-ti) – döş nişanı
RÖMORK(-ku) – qoşqu (nəqliyyat vasitəsi)
RUGAN – 1) lak, parıltı; 2) lak çəkilmiş, laklı; rugan iskarpin – laklı tufli
RUHSAT TEZKERESİ – vəqisə
RUJ – pomada (dodaq üçün kosmetik yağ)
RULMAN – podşipnik; bilyalı rulman – diyircəkli podşipnik
RÜZGAR – külək; rüzgar çıktı – külək qalxdı
RÜZGARLI – küləkli


S

SABAHLIK(-ğı) – qadın xalatı


SABAN – kotan; kara saban – xış, cüt
SAÇMA – 1) axmaq, səfeh; 2) boş söz, mənasız fikir, cəfəngiyat
SAÇMALAMAK – boş-boş danışmaq, mənasız danışmaq
SAFHA – faza, mərhələ, dövr, etap; hazırlık safhası – hazırlıq mərhələsi
SAFİ – təmiz, saf, xalis; safi kar – təmiz gəlir
SAĞANAK(-ğı) – şiddətli yağış, sel, tufan
SAĞDUYU(-nu) – sağlam fikir, sağlam düşüncə
SAĞIR – kar; sağır edici – qulaq batırıcı
SAĞLAMAK – 1) təmin etmək, təchiz etmək; 2) nail olmaq, müvəffəq olmaq; başarı sağlamak – müvəffəqiyyətə nail olmaq
SAĞLIK MEMURU – feldşer
SAHANDA YUMURTA – qayğanaq
SAKAT(-tı) – 1) zədəli, qüsurlu, xarab; 2) şikəst, əlil
SAKATLAMAK – 1) şikəst etmək, eybəcər hala salmaq; 2) zədələmək, xarab etmək, korlamaq
SAKATLIK(-ğı) – 1) şikəstlik, əlillik; sakatlık emekli aylığı – əlilliyə görə pensiya; 2) nöqsan, zədə, qüsur
SAKIN – ehtiyatlı ol, gözlə, bax
SAKINMAK – qorunmaq, yayınmaq, özünü gözləmək; soğuktan sakınmak – soyuqdan özünü gözləmək
SAKLANMAK – 1) gizlənmək, daldalanmaq; 2) qorunmaq, saxlanmaq
SAKLI – 1) saxlanılmış, qorunmuş; 2) gizlədilmiş, gizli, gizlin; saklı mevzi – gizli mövqe
SALAM – səlyami (bərk kolbasa növü)
SALAMURA – 1) duzlu su, şoraba suyu; 2) şoraba; duza qoyulmuş; balık salamurası – duzlu balıq
SALÇA – 1) sous, xörək şirəsi; 2) tomat pastası
SALDIRGAN – təcavüzkar
SALDIRI – hücum, basqın, təcavüz; saldırıya uğramak – hücuma məruz qalmaq
SALDIRMAK – cummaq, hücum etmək, təcavüz etmək
SALGIN – 1) epidemiya; 2) hücum, axın, basqın; çekirge salğını – çəyirtkə basqını
SALI – çərşənbə axşamı
SALIK: salık vermek – məsləhət görmək, tövsiyə etmək
SALIVERMEK – azadlığa buraxmaq, azad etmək
SALINCAK(-ğı) – yelləncək
SALLAMAK – bulamaq, yelləmək; başını sallamak – başını bulamaq
SALLANTI – 1) yellənmə, yırğalanma, silkələnmə, titrəyiş; 2) etinasızlıq, laqeydlik, saymazlıq, diqqətsizlik
SALT(-tı) – təkcə, yalnız; bu iş salt kendisini ilgilendirmez – bu iş təkcə ona aid deyil
SALTÇILIK(-ğı) – mütləqiyyət
SALVO – yaylım atəşi, salyut
SANATORYUM – vərəm sanatoriyası
SANCAK(-ğı) – bayraq
SANDAL – qayıq
SANDALYE – 1) stul, kürsü, oturacaq; koltuklu sandalye – qoltuqlu kürsü; 2) vəzifə, stol; sandalye kavgası – vəzifə davası
SANIK(-ğı) – müttəhim, müqəssir; öldürmekten sanık – adam öldürməkdə müqəssir sayılan
SANSAR – daş dələsi
SANTRFOR – mərkəz hücumçusu
SANTRHAF – mərkəz yarımmüdafiəçisi
SANTRAL(-lı) – 1) mərkəzi stansiya; elektrik santralı – elektrik stansiyası; 2) kommutator
SAPMAK – 1) çevirmək, döndərmək; sokağa sapmak – küçəyə döndərmək; 2) əl çəkmək, uzaqlaşmaq; amacından sapmak – məqsədindən uzaqlaşmaq, yoludan çıxmaq
SAPTAMAK – 1) bərkitmək, möhkəmlətmək, bənd etmək; 2) müəyyən etmək, təyin etmək; bu olayın sorumlularının saptanmasını istedi – bu hadisənin günahkarlarının müəyyən olunmasını tələb etdi
SARFİYAT(-ti) – xərc, məsrəf, məsarif; sarfiyat ve varidat – məxaric və mədaxil
SARKMAK – sallanmaq
SARNIÇ(-cı) – 1) nohur, hovuz; 2) sistern
SARP(-pı) – 1) sıldırım, yalçın, dik; sarp bir dağ – sıldırım dağ; 2) çətin, ağır
SATICI TEZĞAHI – piştaxta
SATRANÇ(-cı) – şahmat; satranç tahtası – şahmat taxtası
SATRANÇCI – şahmatçı
SATRANÇLI – dama-dama, xana-xana, göz-göz
SAVCI – prokuror; baş savcı – baş prokuror
SAVMAK – qovmaq, qovub çıxartmaq
SAVRUK – nizamsız, qeyri-mütəşəkkil, intizamsız
SAVUNMA – müdafiə; savunma hattı – müdafiə xətti; milli savunma – mili müdafiə
SAVUNMAK –müdafiə etmək, qorumaq
SAYDAM – şəffaf; cam saydamdır – şüşə şəffafdır
SAYGI – hörmət, ehtiram
SAYGISIZ – hörmətsiz, ehtiramsız, sayğısız
SAYILI – 1) sayılmış, sayılı; 2) nadir, qeyri-adi
SAYIN – hörmətli, möhtərəm; sayın beyim – möhtərəm cənab
SEBATSIZ – qətiyyətsiz, hərdəmxəyal, mütərəddid
SEÇİM – 1) ayırma, seçmə, seleksiya; 2) seçki; seçim çevresi – seçki dairəsi
SEÇMEN – seçici
SEDİR – sədr ağacı (botanika)
SEDYE – xərək (sanitar)
SEFAHAT, SEFAHET(-ti) – əxlaqsızlıq, pozğunluq
SEHPA – 1) ştativ (foto); 2) molbert; 3) dar ağacı
SEK – tünd (spirtli içkilər)
SEMİZ – kökəldilmiş (heyvan, quş)
SENDİKA – həmkarlar ittifaqı
SENE – il; senelerce – illərlə; sene başı – yeni il
SENELİK(-ği) – illik, birillik; senelik gelir – illik gəlir
SERİ(-i) I – cəld, çevik, tez, sürətlə; makinede seri yazmak – makinada sürətlə yazmaq
SERİ II – seriya, seriyalı; seri imalat – seriyalı istehsal
SERÜVEN – macəra, sərgüzəşt
SERVİS – xidmət, qulluq, servis; casus arama servisi – əks kəşfiyyat xidməti
SESBİLİM – fonetika
SEVKETMEK – 1) göndərmək, yola salmaq, yollamaq; tekaüde sevketmek – təqaüdə yola salmaq; 2) istiqamətləndirmək (hərbi), yönəltmək; 3) toplanmaq, cəmləmək, yığmaq (qoşunu); 4) vadar etmək, sövq etmək, təhrik etmək
SEYİR(-yri) – gediş, inkişaf; hadiselerin seyiri – hadisələrin gedişi
SEYİRCİ – tamaşaçı; beyaz perde seyircisi – kinotamaşaçısı
SEYYARE – planet, səyyarə
SEZGİ – duyma, hiss etmə, intuisiya
SICAK(ğı) – 1) isti; qaynar; sıcak yemek – isti yemək; 2) istilik; 3) hərarətli, coşqun, qızğın; sıcak istek – coşqun həvəs
SICAKLIK(-ğı) – istilik, hərarət, temperatur
SIĞ(-ğı) – dayaz; sığ nehir – dayaz çay
SİĞİRTMAÇ(-cı) – çoban (iri buynuzlu heyvanları otaran)
SİHHİ – 1) sanitar, gigiyenik; 2) cana faydalı, cana xeyirli
SIKI – 1) sıx, dar, ensiz; yaka sıkıdır – yaxası ensizdir; 2) qəti, kəsin, ciddi; sıkı tedbirler – ciddi tədbirlər
SIKILGAN – utancaq, həyalı, abırlı; sıkılgan bir eda ile – utancaq bir tərzdə
SİKİYÖNETİM – hərbi vəziyyət; şehirde sikiyönetim ilan edildi – şəhərdə hərbi vəziyyət elan olundu
SIKLET(-ti) – çəki, ağırlıq; sıklet merkezi – ağırlıq mərkəzi; atom sıkleti –atom çəkisi
SINAV – imtahan, sınaq; bitirme sınavı – buraxılış imtahanı; giriş sınavları – qəbul imtahanları
SINIR – sərhəd, hüdud, hədd; sınır direği – sərhəd dirəyi; sınır eri – sərhədçi; tahammülün sınırına gelmişlerdi – onların hövsələsi son həddə çatıb
SINIRLAMAK – 1) məhdudlaşdırmaq, sərhəd qoymaq, hədd qoymaq; 2) çərçivəyə salmaq, haşiyə çəkmək
SINIRLI – məhdud, sərhəddi olan, məhdud edilmiş
SIRIK(-ğı) – şüvül, uzun ağac
SIRT(-tı) – arxa, kürək
SITMA – malyariya (tibbi), qızdırma, isitmə
SİLECEK(-ği) – qətfə
SİLO – anbar; buğday silosu – buğda anbarı, elevator
SİMGE – simvol, nişan
SİMİT(-di) – 1) bublik; 2) avtomobilin sükan çarxı
SİNDİRİM – həzm, həzm prosesi; sindirim aygıtı – həzm orqanı
SİNEK(-ği) – 1) milçək; 2) tref, xaç (xallı qumar kağızları)
SİNİRBİLİM – nevrologiya
SİNİRLİ – əsəbi
SİNLİK(-ği) – qəbristan
SİNMEK – 1) gizlənmək, sinmək; 2) canına hopmaq, canına çəkmək
SİNSİ – xain, xəyanətkar, namərd
SİNYAL – işarə, siqnal; sinyal vermek – siqnal vermək, işarə etmək
SİTE – şəhərcik; basın sitesi – mətbuat mərkəzi; öğrenci sitesi – tələbə şəhərciyi
SİVA – mala, suvaq
SİVİL – mülki, sivil; sivil elbise – mülki geyim
SİVİLCE – sızanaq
SİVRİSİNEK(-ği) – hünü, mığmığa
SİYAH – qara; siyah ekmek –qara çörək
SKOR – hesab (idman); skor 3:2 lehimizedir – hesab 3:2 bizim xeyrimizədir
SLOGAN – şüar; Ya özgürlük ya ölüm – Ya azadlıq ya ölüm şüarı
SOKAK(-ğı) – küçə; sokak başı – küçənin başı
SOLUK(-ğu) – nəfəs; rahat bir soluk almak – rahat nəfəs almaq
SOLUNMAK – nəfəs almaq, tənəffüs etmək
SOMURTKAN – qaşqabaq, qaraqabaq, tutqun
SOMUT(-tu) – konkret, müəyyən, dəqiq; somut sayı – müəyyən ədəd
SONBAHAR – payız
SONDAJ – 1) qazıma; sondajcı – qazmaçı; 2) zondaj (tibbi)
SONUÇ(-cu) – nəticə; sonuç çıkarmak – nəticə çıxarmaq
SONUÇLAMAK – tamamlamaq, qurtarmaq, bitirmək; bu işi iki güne kadar sonuçlıyabiliriz – bu işi iki günə qurtara bilərik
SORGU HAKİMİ – müstəntiq
SORU – 1) sual; soru cümlesi – sual cümləsi; 2) sorğu; sözlü soru – şifahi sorğu
SORUM – məsuliyyət, cavabdehlik; bu işin sorumunu üzerime alırım – bu işin məsuliyyətini üzərimə götürürəm
SORUMLU – məsul, cavabdeh; sorumlular – məsul şəxslər; sorumlu tutulmakcavabdeh olmaq
SORUN – məsələ, problem
SORUŞTURMA – istintaq
SOYUT(-tu) – mücərrəd, abstrakt; soyut isim – mücərrəd isim
SÖĞÜŞ – soyutma (buğda bişirilib soyudulmuş ət)
SÖMÜRGE – müstəmləkə
SÖMÜRGECİ – müstəmləkəçi; sömürgeci devletler – müstəmləkəçi dövlətlər
SÖMÜRGECİLİK(-ği) – müstəmləkələşdirmə, müstəmləkəçilik
SÖMÜRÜ – istismar
SÖMÜRÜCÜ – istismarçı
SÖYLEV – nitq; söylev vermek – nitq söyləmək
SÖZLEŞME – saziş, müqavilə, kontrakt, bağlaşma, razılaşma
SÖZLU – şifahi; sözlu sınav – şifahi imtahan
SPİKER – diktor, spiker; spor spikeri – idman şərhçisi
SPOR – idman; spor haberleri – idman xəbərləri; sporcu – idmançı
STAJİYER – təcrübə keçən, praktikant; stajiyer öğretmen – təcrübəçi müəllim
STİLO – avtoqələm
SUBAY – zabit; subay okulu – zabit məktəbi
SUÇ(-çu) – 1) günah, suç; suçtan geçmek – günahından keçmək; 2) cinayət
SUÇLU – 1) təqsirkar, günahkar; 2) cani, cinayətkar; harp suçluları – hərbi canilər
SUÇSUZ – günahsız, təqsirsiz
SUDAN – mənasız, əhəmiyyətsiz, dəyərsiz, boş; sudan bir bahane – mənasız bəhanə
SUİİSTİMAL(-li) – suiistifadə; emniyeti suiistimal – inamdan sui istifadə
SUNMAK – vermək, təqdim etmək; bildirmək; derin saygılarımı sunarım – sizə dərin ehtiramımı bildirirəm
SUR – qala dirvarları; Topkapı surları – Tonqapı divarları
SUSKUN – dinməz, azdanışan, sakit
SUSTALI – qatlama bıçaq
SUTYEN – büsthalter
SUVARE – axşam seansı, axşam tamaşası
SÜLÜK(-ğü) – zəli (zoologiya)
SÜMKÜRMEK – burnunu silmək
SÜRAHİ – qrafin
SÜRDÜRMEK – davam etmək, davam etdirmək; savaşı sürdürmek – mübarizəni davam etdirmək
SÜRE – müddət, vaxt, dövr; askerlik süresi – hərbi xidmət müddəti; bir hafta süresince – bir həftə ərzində
SÜREÇ(-ci) – proses; üretim süreçi – istehsal prosesi
SÜREĞEN – xroniki
SÜRELİ: süreli yayınlar – dövri nəşriyyat
SÜRMENAJ – hədsiz gərginlik, hədsiz yorğunluq
SÜRÜM – satış; sürüm pazarı – satış bazarı
SÜS – bəzək; süs eşyası – bəzək-düzək, bijuteriya
SÜSLEMEK – bəzəmək, yaraşıq vermək


Ş

ŞAKA – zarafat; şaka bir yana – zarafat bir yana


ŞAKACI – zarafatçı, məzəli
ŞAKAK(-ğı) – gicgah; şakak kemiği – gicgah sümüyü
ŞAKAYIK(-kı, -ğı) – pion (bəzək bitkisi)
ŞAMAR – sillə, şapalaq, qapaz; şamar oğlanı – qapazaltı
ŞAMPU(V)AN – şampun
ŞANSSIZLIK(-ğı) – uğursuzluq, bəxtsizlik; şanssızlıka uğradım – bəxtim gətirmədi
ŞARKI – mahnı
ŞARKICI – müğənni
ŞARKİYATCI – şərqşünas
ŞAŞI – çəp, çaş; şaşı gözlü – çəp gözlü
ŞAYAN: şayan dikkate – diqqətəlayiq
ŞEMA – sxemi; muhabere hattı şeması – rabitə xətlərinin sxemi
ŞEMSİYE – çətir, zontik
ŞERİT(-di) – 1) lent; filim şeriti – kinolent; 2) zolaq
ŞIK(-kkı) I – çıxış yolu, alternativ
ŞIK II – qəşəng, zərif, incə; şık bir elbise – gözəl geyim
ŞIMARIK – ərköyün, sözə baxmayan
ŞIMARTMAK – əzizləmək, ərköyün böyütmək
ŞİLEP(-bi) – yük gəmisi
ŞİLİN – şillinq
ŞİLTE – kiçik (pambıq), döşək, döşəkçə, içiltə; eyer şiltesi – yəhər döşəkcəsi; ot şilte – küləş döşək
ŞİMDİ – indi
ŞİMDİLİK – hələlik
ŞİMENDİFER – dəmiryolu; dag şimendiferi – funikulyor
ŞİŞMAN – kök, gonbul
ŞÖLEN – ziyafət
ŞÖMİNE – buxarı, kamin
ŞÖYLE – beləliklə, bax belə, bu qayda ilə; şöyleki – beləki
ŞU(-nu) – o
ŞURA – ora
ŞUBAT(-tı) fevral
ŞURUP(-bu) – 1) sirop, meyvə şirəsi; 2) mikstura; kuvvet şurupu – qüvvət eleksiri
ŞÜKRAN – minnətdarlıq, təşəkkür; şükranını ifade etmek – minnətdarlığını bildirmək
ŞÜT(-tü) – zərbə; kafa şütü – kəllə ilə zərbə (idman)


T

TAAHHÜT(-dü) – təəhhüd, öhdəçilik; taahhüt senedi – öhdəçilik sənədi


TAAHHÜTLÜ: taahhütlü mektup – sifarişli məktub
TAARRUZ – hücum, basqın; taarruza duçar olmak – hücuma məruz qalmaq
TABAK(-ğı) – boşqab, nimçə, nəlbəki; çay tabakı – çay nəlbəkisi
TABAN – 1) daban, pəncə; 2) əsas, özül, bünövrə; 3) oturacaq (riyaziyyat)
TABİİYET(-ti) – 1) tabelik, asılılıq; 2) təbəəlik, vətəndaşlıq
TABİR – ifadə; tabiri caizse – əgər belə ifadə etmək mümkünsə
TABLA – 1) taxta tabaq, xırdavatçı qutusu; 2) külqabı
TABUR – batalyon
TABURE – kətil, taburet
TAÇ(-cı) – 1) tac; 2) aut (idman)
TAHAMMÜL – səbr, dözüm, hövsələ; tahammüla kabil değil – dözülməzdir; tahammül edemedin – dözə bilmədim
TAHDİT(-di) – məhdudiyyət
TAHLİYE – 1) azad etmə (həbsdən və s.); 2) təxliyə, köçürülmə (müharibə zamanı əhalinin sənaye müəssisələrinin və s.); 3) boşaltma (yükü, sərnişini); tahliye limanı – yükboşaltma limanı
TAHMİL – yükləmə; tahmil ambarı – yükləmə anbarı; tahmil kabiliyeti – yükgötürmə qabiliyyəti
TAHMİN – fərziyyə, güman, təxmin, ehtimal
TAHRİP(-bi): tahrip etmek – məhz etmək, dağıtmaq
TAHVİL – istiqraz vərəqəsi
TAKAS(-ssı) – qarşılıqlı hesablaşma
TAKAT(-tı) – güc (motorun və s.)
TAKIM – 1) qrup, komanda, dəstə; çalğı takımı – çalğıçılar dəstəsi; 2) dəst, serviz, qarnitur; 3) taqım, vzvod (hərbi)
TAKIMADA(lar) – arxipelaq
TAKIM YILDIZ – bürc
TAKINMAK – əyninə keçirmək, əyninə taxmaq
TAKSALI – markasız məktub
TAKSİM – 1) bölmə, ayırma; 2) bölmə (riyaziyyat), təqsim
TAKSİT(-ti): taksitle satış – kreditlə satış
TAKVİYE – güclənmə, qüvvətlənmə, gücləndirmə, qüvvətləndirmə
TAMTAKIR – boşboş
TANIK(-ğı) – 1) şahid; tanık getirmek – şahid tutmaq; 2) nişanə, əlamət, dəlil
TANIDIK(-ğı) – tanış
TANIMLAMAK – təyin etmək, müəyyən etmək, təsvir etmək, tanımaq
TANSİYON – 1) gərginlik; siyasi tansiyon – siyasi gərginlik; 2) qan təzyiqi; düşük tansiyon – alçaq qan təzyiqi
TAPINAK(-ğı) – pir, mədəd, ibadətgah
TARAFSIZ – bitərəf
TARIM – kənd təsərrüfatı; tarım makineleri – kənd təsərrüfatı maşınları
TARLA KUŞU – torağay
TARTI – 1) çəki, ağırlıq; tartıya göre – çəkiyə görə; 2) tərəzi; 3) Tərəzi bürcü
TARTIŞMA – müzakirə, disput, mübahisə
TARTIŞMAK – mübahisə etmək, müzakirə etmək
TARTMAK – 1) çəkmək, ölçmək; 2) ölçüb-biçmək, ətraflı düşünmək; sözlerini tartmak – sözlərini ölçüb-biçmək
TASA – dərd, kədər, qayğı
TASAR – layihə, plan
TASARI – layihə (sənədin); kanun tasarısı – qanun layihəsi; tasarı geometri – tərsimi həndəsə
TASARLAMAK – layihələşdirmək, planlaşdırmaq
TASARRUF – qənaətkarlıq, qənaətcillik
TASFİYE – təmizləmə
TASFİYEHANE – neftayırma zavodu
TASLAK(-ğı) – eskiz, cizgi, maket
TASVİP(-bi) – bəyənmə, təqdir etmə
TAŞIT(-tı) – nəqliyyat, nəqliyyat vasitələri; taşıt uçağı – sərnişin təyyarəsi; uzay taşıtları – kosmik gəmilər
TAŞRA – əyalət
TATARSI, TATARIMSI – tam bişməmiş, alaçiy
TATMİN: tatmin etmek – təmin etmək, qane etmək
TATMİNKAR – qənaətbəxş
TATSIZ – 1) dadsız; 2) pis, xoşagəlməz; tatsız bir haber – pis xəbər
TAVIR(-vrı) – hal, vəziyyət, tövr, tərz; tavırını bozmamak – halını pozmamaq
TAVİZ – güzəşt; taviz vermek – güzəşt etmək
TAVLA – nərd
TAYYÖR – qadın kostyumu
TAZMİN – zərərin ödənilməsi, kompensasiya
TEATİ – mübadilə; fikir teatsi – fikir mübadiləsi
TEDAVI – müalicə; tedavı görmek – tibbi yardım almaq; tedavı ve dinlenme evi – sanatoriya
TEDİRGİN: tedirgin etmek – narahat etmək
TEFECİ – sələmçi, müamiləçi
TEFSİR – izah, şərh
TEĞMEN – leytenant
TEHDİT(-di) – təhdid, qorxu, hədə; tehdit etmek – hədə qorxu gəlmək, qorxutmaq
TEKEL – inhisar, monopoliya
TELAFİ: telafi etmek – yerini doldurmaq, əvəzini vermək; telafisi imkansız – əvəz edilməz
TELAKKİ: telakki etmek – hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək
TELEFERİK(-ği) – kanat yolu
TELİF HAKKI – 1) müəlliflik hüququ; 2) qonorar
TELSİZ – 1) radio; telsiz telgraf – radioteleqraf; 2) radioqrama
TELSİZCİ – radist
TEMDİT: temdit etmek – vaxtını uzatmaq, müddətini artırmaq, prolonqasiya etmək (müqavilənin, vekselin və s. vaxtını uzatmaq)
TEMMUZ – iyul
TEMRİN – təmrin, məşq
TENCERE – qazan
TENTÜRDİYOT(-tu) – yod, yod tinkturası
TENZİLAT(-tı) – güzəşt; tenzilatlı satış – ucuzlaşdırılmış satış
TEPKİ – reaksiya; tepkili – reaktiv; tepkili uçak – reaktiv təyyarə
TEPMEK – 1) rədd etmək, imtina etmək; 2) şıllaq atmaq, təpik atmaq
TEPSİ – məcməyi; tepsi kurmak – süfrə açmaq
TERCİH – üstünlük; tercih etmek – üstün tutmaq
TEREOTU(-nu) – şüyüd
TERİM – termin
TERMİNAL(-lı) – sonuncu stansiya
TERTİBAT(-tı) – 1) ölçü; tertibat almak – ölçü götürmək; 2) qurğu, alət, mexanizm
TESBİT(-ti) – möhkəmlətmə, qurma, bərkitmə
TESTERE – mişar
TESTERELEMEK – mişarlamaq
TESVİYE – 1) hamarlama, düzəltmə; 2) nizama salma, qaydaya salma, həll etmə, yoluna qoyma
TESVİYECİ – çilingər, cilalayıcı fəhlə
TEŞHIR – 1) sərgiyə qoyma, nümayiş etdirmə, göstərmə; 2) rüsvay etmə, biabır etmə
TEŞHIS – 1) tanıma, ayırdetmə, müəyyən etmə; 2) diaqnoz (tibbi)
TEŞVİK(-ki) – 1) həvəsləndirmə, şirnikləndirmə, təşviq etmə; 2) təhrik etmə, sövq etmə
TEVDİ: tevdi etmek – təqdim etmək, vermək
TEVKİF – həbs, tutma; tevkif müzekkeresi – həbs haqqında order
TEYİT(-di) – təsdiq
TEYP(-bi) – maqnitofon
TEYZE – xala; teyze kızı – xalaqızı
TEZ I – 1) dissertasiya; tezi müdafaa etmek – dissertasiya müdafiə etmək; 2) fikir, müddəa, tezis; tezlere dayanmak – müddəalara əsaslanmaq
TEZ II – tez, cəld
TEZKERE – sənəd, arayış, vəsiqə; av tezkeresi – ovçuluq vəsiqəsi; hasta tezkeresi – xəstəlik kağızı, bülleten
TIKNAZ – dolğun və alçaq boylu
TIMARHANE – dəlixana
TIPKI – tamamilə oxşar, eyni
TIRPAN – dəryaz, kərənti
TIRAŞ TAKİMİ – üz qırxan alət
TİKSİNÇ(-ci) – iyrənc, çirkin
TİPİ – boran, tufan, çovğun
TİRBUŞON – probkaaçan, ştopor
TİTREKKAVAK(-ğı) – ağcaqovaq
TİTİZ – 1) vasvası, xırdaçı, öcəşkən; 2) tələbkar, prinsipial, ciddi
TOKAT(-dı) – sillə, şapalaq
TOMRUK(-ğu) – tir, şalban
TOPLAM – cəm, nəticə, yekun
TOPLULUK(-ğu) – 1) birlik, cəmiyyət, assosiasiya; 2) kollektiv, qrup
TOPLUM – cəmiyyət; toplumsal – ictimai
TORUN – nəvə
TOY – dovdaq (zoologiya)
TÖREN – təntənə, şadlıq, şənlik, mərasim; açılış töreni – açılış mərasimi; düğün töreni – toy şənliyi; tören yapmak – şadlıq etmək
TÖRENLİ – təntənəli, təmtəraqlı, dəbdəbəli
TRAFİK(-ği) – yol hərəkəti
TRAMPET(-ti) – baraban, təbil; trampet çalmak – təbil çalmaq
TREN – qatar
TRENÇKOT(-tu) – plaş, yağmurluq
TROMPET(-ti) – truba (musiqi aləti), kərənay
TUGAY – briqada
TUĞLA – kərpic; tuğla harmanı – kərpic zavodu
TUHAF – 1) qəribə, təəccüblü; tuhaf hikayeler – məzəli əhvalatlar; 2) gülməli, məzəli
TUHAFİYE – 1) qalantereya; 2) xırdavat dükanı
TULUM – 1) kombinizon; 2) tuluq; 3) tübik
TULUMBA – nasos; yangın tulumbası – yanğın nasosu
TURBA – torf
TURFANDA – novbar (meyvə, tərəvəz)
TURİSTİK ÜS – turist bazası
TURNUVA – turnir; satranç turnuvası – şahmat turniri
TURTA – tort
TURUNCU – narıncı
TURUNÇGİLLER – sitrus bitkiləri
TUŞ –1) klaviş; 2) tuşe (idman)
TUTAM – 1) dəstə, çəngə, tutam; 2) bir çimdik; bir tutam tuz – bir çimdik duz
TUTANAK(-ği) – 1) protokol; 2) akt
TUTAR – 1) cəm, yekun, nəticə; 2) epilepsiya (tibb)
TUTKAL – yapışqan
TUTUCU – 1) konservator; 2) konservativ
TUTUM – 1) qənaət, qənaətcillik; 2) rəftar, davranış; bu adamın tutumunu beğenmiyorum – bu adamın davranışını bəyənmirəm
TUTUŞMAK – 1) alışmaq, yanmaq, alovlanmaq; 2) qoşulmaq, qarışmaq, girişmək; tartışmaya tutuşmak – münaqişəyə qoşulmaq
TUVAL – yağlı boyalarla çəkilmiş şəkil
TUZAK(-ğı) – tələ
TÜKETİCİ – 1) istehlakçı; 2) alıcı, müştəri
TÜKETİM – işlətmə, istifadə, istehlak; özel tüketim – şəxsi istifadə
TÜKÜRÜK(-ğü) – tüpürcək
TÜMEN – diviziya; tümen komutanı – diviziya komandiri
TÜMÖR – şiş (tibb)
TÜP(-bü) – 1) kolba, şüşə; 2) tübik, ampula
TÜR – növ, çeşid
TÜRKÜ – xalq mahnısı; türkü cağırmak – mahnı oxumaq
TÜRLÜ – 1) növ, çeşid; 2) müxtəlif, cürbəcür, növbənöv; türlü düşünceler – müxtəlif fikirlər; türlü yemekler – cürbəcür yeməklər
TÜY – tük, lələk, pərqu; tüy atmak – tük tökmək
TÜZEL: tüzel kişi – hüquqi şəxs
TÜZÜK(-ğü) – nizamnamə, əsasnamə


U

UÇAK(-ğı) – təyyarə; yolcu uçakı – sərnişin təyyarəsi


UFAK – balaca, xırda, kiçik; ufak ev – balaca ev; ufak kardeşim – kiçik qardaşım; ufak para – xırda pul
UĞRAŞMAK – 1) məşğul olmaq, çox işləmək; 2) əleyhinə olmaq; bu adam benimle ne diye uğraşıp durur? – bu adam nəyə görə mənim əleyhimə olur?
UĞURLAMAK – ötürmək, yola salmaq
ULAŞIM – rabitə, əlaqə, kommunikasiya, kontakt; iki şehir arasında ulaşım kesildi – iki şəhər arasında əlaqə kəsildi
ULAŞMAK – 1) çatmaq, yetişmək, gəlmək; mektup yerine ulaştı – məktub yerinə çatdı; 2) nail olmaq, müvəffəq olmaq; 3) kifayət etmək, çatmaq; bu ip karşı tarafa ulaşmıyor – bu ip o biri tərəfə çatmır
ULAŞTIRMA – çatdırma, daşıma
ULAŞTIRMAK – çatdırmaq, vermək, yetirmək; zafere ulaştırmak – qələbəyə çatdırmaq
ULUS – millət, ulus
ULUSAL – milli; ulusal bayram – milli bayram; ulusal giysiler – milli geyimlər
ULUSLARARASI – beynəlxalq, beynəlmiləl; uluslararası ilişkiler – beynəlxalq əlaqələr
UNVAN – 1) titul, rütbə, ad; dünya şampiyonu unvanı – dünya çempionu adı; 2) ünvan
US – şüur, dərrakə, ağıl
USLU – 1) ağıllı, kamallı; 2) dinc, sakit, üzüyola
USTURA – ülgüc
UŞAK(-ğı) – qulluqçu, xidmətçi, nökər; uşak tutmak – nökər tutmaq
UTANÇ(-cı) – xəcalət, həya; utanç duydu – xəcalət çəkdi
UYARI – xəbərdar etmək, yada salma
UYARINCA – uyğun olaraq, müvafiq olaraq
UYARMAK – xəbərdar etmək, diqqətini cəlb etmək
UYDU – peyk; yapma uydu – süni peyk
UYGAR – mədəni, sivilizasiyalı
UYGARLIK(-ğı) – mədəniyyət, sivilizasiya; batı uygarlığı – qərb mədəniyyəti
UYGULAMAK – 1) tətbiq etmək, həyata keçirmək; 2) uzaqlaşdırmaq, uyğunlaşdırmaq
UYRUK(-ğu) – vətəndaş
UYRUKLUK(-ğu) – vətəndaşlıq
UYSAL – itaətkar, üzüyola
UYUKLAMAK – mürgüləmək
UYUM – uyğunluq, harmoniya
UYUŞKAN – yumşaqxasiyyət, sözəbaxan
UYUŞTURUCU – narkotik
UYUTMAK – 1) yuxuya vermək, yatızdırmaq; 2) azaltmaq, sakitləşdirmək (ağrını dərdi və s.)
UZAKDOĞU – Uzaq şərq
UZAY – kosmos; uzay araştırmaları – kosmik tədqiqatlar
UZGÖRÜR – uzaqgörən
UZMAN – mütəxəssis; tarım uzmanı – aqronom


Ü

ÜCRET(-ti) – əmək haqqı, məvacib; asgarı ücret – ən aşağı məvacib


ÜCRETLİ – maaşlı, məvacibli; yüksek ücretli – yüksək maaşlı
ÜÇBOYUTLU – üç ölçülü
ÜÇGEN – 1) üçbucaq; 2) üçbucaqlı
ÜLKÜ – ideal
ÜLSER – yara, xora; mide ülseri – mədə xorası
ÜN – şan, şöhrət; ün almak – şöhrət qazanmaq
ÜNLÜ – məşhur, tanınmış, görkəmli; ünlü bir sinir doktoru – görkəmli nevropatoloq
ÜREM – 1) artım, çoxalma; 2) faiz; düz ürem – adi faiz
ÜRETİCİ – istehsalçı, istehsal edən
ÜRETİM – 1) məhsul, hasilat, hazır məmulat; tarım üretimi – kənd təsərrüfatı məhsulu; 2) istehsal, istehsal etmə, hasil etmə; üretim araçları – istehsal vasitələri
ÜRETMEK – istehsal etmək, hazırlamaq, hasil etmək
ÜRÜN – məhsul, hasilat; ürün fazlası – məhsul bolluğu
ÜS(üssü) – baza; hava üssü – aviabaza
ÜSLENMEK – yerləşmək, bazaları yerləşdirmək
ÜSTEĞMEN – baş leytenant
ÜŞENMEK – tənbəllik etmək
ÜŞÜŞMEK – yürüşüb toplaşmaq, axışıb gəlmək
ÜVEZ – üvəz, quş armudu
ÜYE – 1) üzv (cəmiyyətin, partiyanın, dərnəyin və s.); aile üyeleri – ailə üzvləri; 2) üzv (anatomiya), əza
ÜYELİK(-ği) – üzvlük; ortak pazar üyeliği – ümumi bazar üzvülüyü


V

VAKA – vaqiə, hadisə; sıtma vakaları – qızılca ilə xəstələnmə halları


VALİZ – sakvoyaj, kiçik çamadan, yol çantası
VANTUZ: vantuz çekmek – banka qoymaq
VAPUR – paroxod
VARDİYA – növbə, iş növbəsi; vardiya subayı – növbətçi zabit
VARIŞ – 1) gəlmə, gəlib çıxma, çatma, finiş; varış hattı – finiş xətti; 2) fəhm, fərasət
VARIŞLI – fərasətli, fəhmli
VARMAK – 1) gəlib çıxmaq, varid olmaq, çatmaq, yetişmək; iş buna kadar varmadı – iş o yerə çatmadı
VARSAYIM – fərziyyə, güman
VARSAYMAK – güman etmək, zənn etmək, fərz etmək
VARYOS – gürz, ağır çəkic
VATMAN – vaqonsürən
VAZİSTAS – nəfəslik
VECİBE – 1) öhdəçilik; 2) vəzifə, borc
VEKALET(-ti) – ixtiyar, səlahiyyət, vəkalət, hüquq
VEKİL – 1) nümayəndə, vəkil, müvəkkil; millet vekili – deputat; 2) müavin; komutan vekili – komandirin müavini
VERECEK(-ği) – borc; verecekli – borclu
VERESİYE – kreditlə, nisyə
VEREV(ine) – çəp, çəpinə
VERİM – məhsuldarlıq
VERİMLİ – məhsuldar, bərəkətli, münbit; verimli bir tarla – məhsuldar tarla
VERNİ, VERNİK(-ği) – lak çəkmə, laklama
VERNİKLEME – lak çəkmə, laklama
VESAYET(-ti) – 1) qəyyumluq, himayə; idari vesayet – dövlət himayəsi; 2) vəsiyyət
VESİLE – 1) bəhanə; 2) fürsət
VESTİYER – qarderob, soyunma yeri
VEZNE – 1) kassa, xəzinə; 2) tərəzi, qapan
VİNÇ(-ci) – qaldırıcı kran, bucurqad; elektrik vinçi – elektrik kranı
VİRAJ – viraj, döngə; keskin viraj – sərt döngə
VİTES – sürət, tezlik; ağır vites – kiçik sürət; vitesi değiştirmek – sürəti dəyişmək
VİYOLON – skripka
VİYOLONİST(-ti) – skripkaçı, skripka çalan
VİZON – 1) su samuru; 2) su samuru xəzi
VURDUMDUYMAZ – laqeyd, hissiz, etinasız
VURKUNCU – möhtəkir, alverçi


Y

YABAN – 1) yad, özgə; 2) yabanı, cır (bitkilər)


YABANGÜLÜ(-nü) – itburnu çiçəyi
YADSİMAK – inkar etmək, danmaq
YAFTA – etiket, yarlık
YAĞMURLUK(-ğu) – plaş, yağmurluq, bürüncək
YAHNİ – yəhni (qızardılmış soğanla hazırlanmış ət yeməyi)
YAKACAK(-ğı) – yanacaq
YAKINMAK – şikayətlənmək, gileylənmək
YAKIT(-tı) – yanacaq; akar yakıt – duru yanacaq
YAKLAŞIK – təxmini; yaklaşık olarak – təxmini olaraq
YAKLAŞMAK – yaxınlaşmaq
YAKMAK – yandırmaq, alışdırmaq; ocağı yakmak – ocağı yandırmaq
YALDIZ – 1) qızıl suyu, zər; 2) zahiri bəzək
YALI – 1) çimərlik, sahil; 2) yay evi, villa (dənizin, çayın sahilində)
YALPA – yırğalanma, valaylama; gemi yalpa vuruyordu – gəmi yırğalanırdı
YAMUK(-ğu) – trapesiya; dik yamuk – düzbucaqlı trapesiya
YAN SOKAK – döngə
YANARDAĞ(-ğı) – yanardağ, vulkan
YANGI – iltihab; boğaz yangısı – boğaz iltihabı
YANKESİCİ – oğru, cibgir
YANKI – əks-səda, reaksiya
YAPI – 1) bina, tikili, qurğu; istihsal yapıları – istehsal binaları; 2) tikinti, inşaat, qurma; yapı işleri – tikinti işləri; 3) quruluş, struktur; dilin yapısı – dilin quruluşu
YAPICI – 1) quran, yaradan, inşaatçı; 2) əməli, konstruktiv; yapıcı teklif – əməli təklif
YAPILIŞ – quruluş, konstruksiya
YAPIM – qurma, yaratma, istehsal; yapma boyaların yapımı – süni boyaların istehsalı
YAPIT(-tı) – iş, əsər
YAPMA – 1) yaratma, tikmə, qurma; 2) təmir etmə, düzəltmə; 3) hazırlama; 4) süni, saxta, qəlp
YAPMACIKSIZ – təbii
YAPMAK – 1) etmək, yaratmaq, tikmək, qurmaq, düzəltmək, hazırlamaq; bir seyahat yapmak – səyahət etmək; 2) səbəb olmaq, doğurmaq
YARBAY – podpolkovnik
YARGI – mülahizə, mühakimə, fikir, rəy
YARGIÇ(-cı) – hakim; askeri adliye yargıçı – hərbi hakim
YARGILAMAK – mühakimə etmək
YARIİLETKENLER – yarımkeçiricilər
YARIÇAP(-pı) – radius
YARIMCA – parabaş, miqren
YARIN – sabahkı gün, sabah; yarından tezi yok – sabahdan tez olmayacaq
YASA – qanun; yasalı – qanuni
YASAK(-ğı) – 1) qadağa, yasaq; yasak koymak – qadağa qoymaq; 2) qadağan edilmiş, yasaq olunmuş
YASALAŞMAK – qanuniləşmək, qüvvəyə minmək
YAŞANTI – həyat; kişisel yaşantı – şəxsi həyat
YAŞARLIK(-ğı) – həyat qabiliyyəti
YAT(-tı) – yaxta
YATAK: yatak çarşafı – mələfə
YATAY – üfüqi
YATILI: yatılı okul – internat məktəb, pansion
YATIRIM – kapital qoyuluşu, investisiya
YAVRU – uşaq, uşaqcığaz, bala; kedi yavrusu – pişik balası; yavru çıkarmak – cücə çıxartmaq
YAYA – 1) piyada (adam); yaya geçidi – piyadalar üçün keçid; 2) piyada, ayaqla; yaya gitmek – piyada getmək
YAYGARA – qışqırıq
YAYIM – 1) nəşr; 2) ötürmə, yayma, translyasiya
YAYIN – 1) veriliş; 2) nəşr, nəşr etmə
YAYINLAMAK – 1) nəşr etmək; 2) translyasiya etmək, vermək
YAZ – yay
YAZAR – yazıçı, müəllif; dram yazarı – dramaturq
YEDEK(-ği) – ehtiyat; yedek anahtar – ehtiyat açar
YEĞEN – qardaş oğlu, bacı oğlu, qardaş qızı, bacı qızı
YELEK(-ği) – jilet; cancurtaran yeleki – xilasedici jilet
YELKOVAN – dəqiqə əqrəbi (saatda)
YELPAZE – yelpik
YELTENİŞ – təşəbbüs
YELTENMEK – cəhd etmək, səy etmək, çalışmaq
YEMİN – and; yemini basmak – and içmək
YEMİŞ – meyvə, bar-bəhər, mer-meyvə; yemiş tabağı – meyvə qabı
YENGEÇ(-ci) – 1) yengəc (zoologiya); 2) xərçəng bürcü (astronomiya)
YENİLGİ – məğlubiyyət; yenilgiye uğramak – məğlubiyyətə uğramaq
YENİLMEK – məğlub olmaq, uduzmaq
YENİR, YENİLİR – yeməli
YENMEK – 1) məğlub etmək, qalib gəlmək, udmaq; 2) aradan qaldırmaq, qabağını almaq, öhdəsindən gəlmək; güçlükleri ve mahrumiyetleri yenmek – çətinlikləri və məhrumiyyətləri aradan qaldırmaq
YERMEK – töhmət etmək, məzəmmət etmək, danlamaq
YERMELİ – alçaldıcı, hörmətdən salan; yermeli fıkra – felyeton
YERUCU – qütb
YERYUVARLAĞI(-nı) – Yer kürəsi
YETENEK(-ği) – qabiliyyət
YETERLİK(-ği) – 1) bacarıq, səriştə, qabiliyyət; 2) səlahiyyət
YETİNMEK – kifayətlənmək, qane olmaq; bununla yetinmiyerek – bununla kifayətlənməyərək
YETİŞMEN – stajer
YETKİ – ixtiyar, səlahiyyət, hüquq; yetkisini kullanmak – öz səlahiyyətindən istifadə etmək
YETKİLİ – səlahiyyətli, hüquqlu; yetkili bir şahıs – səlahiyyətli şəxs
YIKAMAK – yumaq
YILDIRMAK – qorxutmaq, hədələmək
YILMAK – qorxmaq, çəkinmək
YIPRANMAK – 1) köhnəlmək, dağılmaq; 2) taqətdən düşmək, əldən düşmək
YOĞUN – sıx, qatı
YOĞUNLUK(-ğu) – sıxlıq; nüfus yoğunluku – əhalinin sıxlığı
YORUM – icmal, şərh, izah; yorumdan kaçınmak – şərh eləməkdən boyun qaçırmaq
YORUMCU – şərhçi, icmalçı; radyo yorumcusu – radio şərhçisi
YORUMLAMAK – kommentari vermək, izah etmək, şərh etmək
YÖNETEM – üsul, metod
YÖNETİM – idarə, rəhbərlik, başçılıq; planlı yönetim – planlı idarə
YÖNETMEK – idarə etmək, rəhbərlik etmək
YÖNETMELİK(-ği) – təlimat, göstəriş
YÖNETMEN – 1) rəhbər, başçı, direktor; 2) quruluşçu, tərtibatçı
YÖRE – eniş, yamac, ətraf, şəhər kənarı, civar
YÖRESEL – yerli; yöresel saatle – yeri vaxtla
YÖRÜNGE – orbit
YUFKA – 1) yuxa; yufka acmak – yuxa yaymaq; 2) nazik, zərif, yuxa; yufka yürekli – ürəyiyuxa
YUNUSBALIĞI(-nı) – delfin
YÜKÜM – vəzifə, borc
YÜRÜRLÜK(-gü) – qüvvədə olmaq (qanun və s.); kanun yürürlükte – qanun qüvvədədir
YÜZBAŞI(-yı) – kapitan, rotmistr
YÜZDE – faiz; yüzde kırk – qırx faiz
YÜZEY – səth; yüzey gerilimi – səthi gərilmə
YÜZEYSEL – səthi; yüzeysel muamele – səthi münasibət
YÜZÖLÇÜMÜ(-nü), YÜZÖLÇE – sahə; ülkenin yüzölçümü nedir? – ölkənin sahəsi nə qədərdir?


Z

ZAM(mmı) – artım, əlavə; kıdem zamı – uzun müddətə işlədiyinə görə maaşa edilən əlavə; fiyatlara zam kondu – qiymətləş bahalaşdı


ZAMİR – əvəzlik (qrammatika)
ZAMK(-kı) – yapışqan
ZATÜRREE – sətəlcəm (tibb)
ZAYİAT(-tı) – itkilər, tələfat; zayiat vermek – itkilər vermək
ZEKİ – ağıllı, şüurlu, zəkalı
ZERDEVA – dələ
ZIMPARA sumbata; zımpara bezi – sumbata bəzi
ZIPLAMAK – hoppanmaq, tullanmaq
ZIVANA: zıvanadan çıkmak – hövsələdən çıxmaq, özündən çıxarmaq
ZİFİRİ: zifiri karanlık – zülmət
ZİFOS – palçıq, çirkab; zifos atmak – biabır etmək, şər atmaq
ZİL – 1) zəng; zile basmak – zəng çalmaq; 2) sinc; zili çalmak – sinc çalmaq
ZİRAAT(-ti) – əkinçilik, kənd təsərrüfatı
ZORBA – zülm edən, əziyyət verən
ZORBALIK(-ğı) – zülm, əziyyət
ZORLUK(-ğu) – çətinlik; bu işin zorluğu var – bu işin çətinliyi var
ZORUNLU – məcburi, zəruri; zorunlu kılmak – məcbur etmək
ZORUNLUK(-ğu) – məcburiyyət, zərurət
ZÜPPE – şıq geyinən, modabaz


Yüklə 294 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin