Lyublyana fənn Şəhərlərin idarə olunması

Şəhər mühi̇ti̇ni̇n səs-küylə çi̇rklənməsi.
1995, 1996 və 2001-ci illərdə səs-küyün bir neçə ölçülməsi (Špes et al, 1995, Špes et al, 1997, Špes et al 2000), eləcə də sakinlərin rəyi səs-küyün mövcud yaşayış mühitində kritik ekoloji problem olduğunu göstərir. Trafik əsas səs-küy mənbəyidir və ətraf mühitə müxtəlif səs təzyiqlərinə səbəb olur. Mənbədən uzaqlaşdıqca səs-küy sürətlə azalır; mənbə ilə müşahidə nöqtəsi arasında fiziki maneələrin (məsələn, binalar) olması da vacibdir.
Səs-küy səviyyələrinin ölçülməsi və ya kompüter modelləri müəyyən səs-küyün ətrafa və ya onun təsirinə məruz qalan insanlara faktiki olaraq nə dərəcədə narahat olduğunu tam şəkildə çatdıra bilməz, çünki səs-küyün qəbulu yüksək subyektiv komponentə malikdir.
Şəhərdə nəqliyyat sıxlığı.
Səs-küy çirklənməsinin bütün mənbələrindən nəqliyyat şəhər yerlərində səs-küyün ən böyük hissəsini (60%-ə qədər) təşkil edir və son illərdə bu, həm də havanın çirklənməsinin əsas və artan mənbəyi olmuşdur. Onun intensiv böyüməsinə nəzarət etmək getdikcə çətinləşir.
1996-cı ildə Lyublyanada hər 2,46 nəfərə bir avtomobil, cəmi 10,875 nəqliyyat vasitəsi qeydə alınıb. 2000-ci ilə qədər bu rəqəm ümumilikdə 12%, şəhər mərkəzində isə 23% artmışdır. Lyublyanada 840 ha yol infrastrukturu üçün istifadə edilmişdir ki, bunun da 98%-i yollar və parkinq üçün nəzərdə tutulmuşdur. İşçilərin 65%-i gündəlik gediş-gəlişi üçün motorlu nəqliyyatdan (avtobus və ya avtomobil) istifadə edir (1970-ci ildəki 45%-ə nisbətdə), 31%-i isə piyada və ya velosipedlə (MOP, 1998). Hər gün Lyublyana şəhər bölgəsinin ən azı 35.000 sakini işə maşınla gedir və nəticədə hər gün 25.000 avtomobil şəhərətrafı ərazilərdən şəhərə gedir (Gabrovec et al., 2000). İctimai nəqliyyatın pis təşkili və istifadəsi səbəbindən şəhərin özü getdikcə daha çox tıxac yaradır.
Lyublyana sakinlərinin ekoloji problemlərə münasibəti.
İnsanlar eyni zamanda mənfi məkan və ətraf mühit təsirlərinə səbəb olur və onlardan əziyyət çəkirlər. Onlara uyğunlaşır və ya müxtəlif yollarla cavab verirlər. Ətraf mühitin qavranılması əsasında çoxsaylı amillərdən asılı olan və öz növbəsində əksər hallarda ətraf mühitdə yeni dəyişikliklərə səbəb olan reaksiyalar baş verir və qərarlar qəbul edilir. Lyublyana sakinlərinin yaşadıqları mühitə münasibəti 15 yaşdan yuxarı 598 vətəndaşı əhatə edən xüsusi sorğu vasitəsilə müəyyən edilmişdir (Špes et al, 2000). Nəticələr göstərir ki, respondentlərin yarısı yaşadıqları mühitdən razıdır. Cavabların respondentin yaşı ilə müqayisəsi göstərir ki, gənclər (15 – 31 yaş) ətraf mühitə daha çox tənqidi yanaşırlar; onlar da inanırlar
Son 10 il ərzində yaşayış mühitinin keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasına nail olunmadığını və əksinə, Lyublyanada ətraf mühitin çirklənməsinin hətta artdığını. Digər tərəfdən, yaşlı insanlar ətraf mühitin çirklənməsinin son 10 ildə xeyli azaldığını görür və dərk edirlər.