M a ʼ r u z a -1 kirish. Izolyatsiyaning umumiy hossalari. Yuqori kuchlanish sinov usullari va baholash kriteriyalari

 
5. Yukori kuchlanish sinov usullari va baholash kriteriyalari. 
Yuqori kuchlanish bilan izolyatsiyani sinovdan oʻtkazish elektr qurilmalarni 
izolyatsiyasidagi dastlabki sinov natijalarida elektr maydon kuchlanganlik darajasi 
yetishmaganligi natijasida aniqlanmagan nuqsonlarni aniqlash uchun oʻtkaziladi. 
Yuqori kuchlanish bilan sinovlarni oʻtkazish asosiy sinov xisoblanib uning 
natijalariga qarab elektr qurilmani ekspluatatsiya paytida normal ishlashi yoki 
ishlamasligi xaqida xulosa qilinishi mumkin. 

---

Izolyatsiyada jamlangan qoʻpol nuqsonlar bor boʻladigan boʻlsa, oʻrnatilgan 
sinov kuchlanishini darajasi izolyatsiyani teshib oʻtish kuchlanishiga toʻg’ri keladi 
va yuqori kuchlanish bilan sinovlarni oʻtkazishda ushbu nuqsonlar aniqlanadi. 
Yuqori kuchlanish bilan sinov vaqtida beriladigan kuchlanish zavoda 
oʻtkazilgan sinov kuchlanishini (0,75-0,9) U
isp
tashkil etishi kerak. Sinov 
kuchlanishining (0,75-0,9) U
isp
boʻlishiga
sabab izolyatsiyani normal ishchi xolatiga 
ta’sir etmaydigan kichik nuqsonlarni xavfli darajaga keltirmaslik ya’ni sinov 
davrida kelib chiqmay ekspluatatsiya jarayonida kelib chiqishi mumkin. 
Qurilmalarni sozlash (naladka) sharoitlarida sinovlarni oʻtkazishda 50 Gts li 
sanoat kuchlanishidan foydalaniladi. Sinov oʻtkazilayotgan elektr qurilmani asosiy 
izolyatsiyasiga- 1 minut, oʻramlararo izolyatsiyasiga- 5 minut davomida kuchlanish 
beriladi. Kuchlanish berish vaqtini chegaralanganligi bu izolyatsiyani tez yaroqsiz 
xolga kelishini va eskirishini oldini olish maqsadlariga qaratilgan. 
Oʻramlararo sinov vaqtini davomiyligini koʻpligiga sabab oʻramlararo 
izolyatsiyani asosiy izolyatsiyaga nisbatan musaxkamligi yuqoriligidadir.
Izolyatsiyani sanoat chastotali oʻzgaruvchan tok yuqori kuchlanish bilan sinov 
ishlari quyidagi chizma asosida oʻkaziladi: 
A-avtomat oʻchirgich, RK-boshqaruv kolonkasi, TI-sinov transformatori,
A-ampermetr past kuchlanish tomondagi tok kuchini oʻlchash uchun, 
U
1
, U
2
-volmetrlar, mA-milliampermetr sinov oʻtkazilayotgan izolyatsiyada 
oʻtuvchan tokni qiymatini oʻlchash uchun, Kn- mA ni oʻta yuklamadan 
himoyalovchi shuntlovchi knopka, R
1
- sinov oʻtkazilayotgan izolyatsiya teshilgan 
vaqtda sinov transformatorida tok qiymatini chegaralash uchun oʻrnatilgan 
qarshilik, R
2
- razryadnik teshilgan vaqtda sinalayotgan izolyatsiyaga ta’sir etuvchi 
kommutatsion oʻta kuchlanishlarni chegaralash uchun oʻrnatilgan qarshilik, R-
razryadnik, O-sinalayotgan choʻlg’om, K-sinalayotgan qurilmaning qobig’i.
Sinov transformatorining kerakli quvvati quyidagi formula asosida aniqlanadi:
S
isp
=ω CU
2
isp
.
10
-9
kVA bu yerda, 
C- sinalayotgan izolyatsiyaning sig’imi – (pFar) 
U
isp
- sinov kuchlanishi –(kV) 
ω -sinov kuchlanishining burchak chastotasi- (Gts) (ω=2π ƒ)