M a g I s t r a t u r a m ə r k ə z I Əlyazma hüququnda Şükürov Mübariz Yaqub oğlu «Bİznes infrastrukturunun iNKİŞafinin təŞKİlati İQTİsadi mexaniZMİ»
Yüklə 1,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR
Dissertasiya işində biznes infrastrukturunun inkişafının təşkilati-iqtisadi mexanizminin hərtərəfli tədqiqi əsasında aşağıdakı nəticələrə gəlmək olar: Biznes sisteminə işgüzar münasibətlərin subyektləri, biznes infrastrukturu, idarəetmə sistemi, kontragentlərin öyrənilməsi (marketinq), fəaliyyətin qiymətləndirilməsi (pullar) daxildir və özünün daxili inkişaf impulslarına malikdir. İnfrastruktur - bu istənilən bütöv iqtisadi sistemin məcburi komponentidir. Biznesin infrastrukturunun əsas elementləri aşağıdakılardır: istehsal infrastrukturu, bazar infrastrukturu, maliyyə infrastrukturu və informasiya infrastrukturu. İnfrastruktur - istənilən bütöv iqtisadi sistemin məcburi komponentidir. (Ümumiyyətlə, bu söz özülü, fundamenti, daxili quruluşu ifadə edir). Kiçik biznesə münasibətdə infrastruktur - işgüzar münasibətləri vasitəli ifadə edən, bu cürbəcür və müxtəlif subyektli münasibətləri tam halında birləşdirən təşkilati-hüquqi formaların məcmusudur. Sahibkar, muzdlu işçi və İstehlakçılar arasındakı münasibətlərə bu münasibətləri yoluna qoyan və adı çəkilən subyektlərə işgüzar münasibətlərini reallaşdırmaqda kömək edən çoxlu sayda aralıq strukturlar daxil olur. İnfrastruktur elementləri bunlardır: - kredit sistemi və kommersiya bankları; - emissiya sistemi və emissiya bankları; - əmtəə, xammal, fond və valyuta birjalarının təşkilati vasitəçiliyi; - auksion, yarmarka və biıj adan kənar vasitəçiliyin başqa formaları; - əhalinin məşğulluğunun tənzimlənməsi sistemi; - informasiya texnologiyaları və işçi kommunikasiya vasitələri; - vergi sistemi, - kommersiya, təsərrüfat riskinin sığortası və sığorta şirkətləri (dövlət və qeyri-dövlət); - xüsusi reklam və informasiya agentlikləri, kütləvi informasiya vasitələri (KİV-ləri); - ticarət palataları, digər ictimai və işçi aidələrin könüllü dövlət-ictimai 79 birlikləri; - gömrük sistemi, - muzdla işləyən peşəkar birliklər; - kommersiya sərgi kompleksləri; - ali və orta iqtisadi təhsil sistemi; - məsləhət (konsaltinq) şirkətləri, - auditor şirkətləri; - işgüzar fəaliyyətin stimullaşdırılması üçün nəzərdə tutulmuş ictimai və dövlət ictimai fondları, - xüsusi azad sahibkarlıq zonaları. İnfrastruktur nəinki işgüzar münasibətləri təşkil edir və onların iştirakçılarının maraqlarının reallaşmasını asanlaşdırır, həm də müxtəlif iqtisadi subyektlərin ixtisaslaşmasını, onlar tərəfindən doldurulan bazar “nişi”nin diferensiallaşdırılması əsasında işin operativliyi və səmərəliliyinin yüksəldilməsini təmin edir, hüquqi və ekoloji nəzarəti, iş təcrübəsinin dövlət və ictimai tənzimlənməsini sadələşdirir. Biznes infrastrukturunun birbaşa və dolayı iştirakçıları mövcuddur. Onların hər birinin öz rolu vardır və tədqiqatda onların hamısına toxunulmuşdur Bazara keçid dövrünü, məlum olduğu kimi, dünya ölkələrinin əksəriyyəti yaşadı. Azərbaycan da həmçinin bazara keçid vəziyyətindədir. Keçid dövrü – bu statistika deyil, dinamika, prosesdir. Bazara keçid dövrü, proses kimi, uzun illər davam edəcək. O bir neçə mərhələdə həyata keçirilə bilər. Formalaşma və müasir bazar infrastrukturunun inkişafı keçid dövrünün ən məsuliyyətli, zəhmətli və kapital tutumlu mərhələsidir. Müəssisələrin və sahibkarlığın inkişafı Azərbaycanın iqtisadi artımı Azərbaycanın ən dərin iqtisadi böhran vəziyyətindən çıxması üçün həlledici mənaya malikdir. Təəssüf ki, bu gün sahibkarlar öz fəaliyyətində müxtəlif problemlərlə və çətinliklərlə daim rastlaşırlar. Buna görə də, lazımi infrastrukturun qurulması inkişafı təmin edə bilər. İşdə öyrənilən və gəlinən nəticələrə əsasən aşağıdakı təkliflərin irəli sürülməsini məqsədəuyğun hesab edirəm:
80 - İlk növbədə elmin texnologiyanın inkişaf etdiyi bir dövrdə yeni innovasiyalı biznes-layihələrin hazırlanması və bunun üçün müvafiq dövlət və müvafiq təşkilatlar tərəfindən maliyyə dəstəyinin verilməsi infrastrukturunun təkmilləşdirilməsinə kömək edə bilər - İnfrastruktur layihələrinə investisiyaların qoyulmasının artırılması məqsədilə mövcud problemlərin araşdırılması və həll edilməsi ilə bağlı əlaqədar qurumların fəaliyyətinin stimullaşdırılmasını və səmərəliliyini təmin etmək. Bununla bağlı olaraq, səlahiyyətlərin bölgüsünə, səlahiyyətdən istifadənin məhsuldarlığına və idarəetmənin işinin ölçülməsinə nəzarəti təşkil etmək fayda verə bilər. - Dövlətin maliyyə imkanlarının və ya dəstəyinin cəlb olunması mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi infrastrukturun səmərəli təşkil edilməsinə şərait yarada bilər - Analoji tətbiqlər və ya layihələrin icrası ilə məşğul olmuş xarici ölkələrin təcrübəsindən faydalanmaq da infrastrukturun təşkilati-iqtisadi mexanizminin inkişafına təkan verə bilər.
|