M a g I s t r a t u r a m ə r k ə z I Əlyazma hüququnda Şükürov Mübariz Yaqub oğlu «Bİznes infrastrukturunun iNKİŞafinin təŞKİlati İQTİsadi mexaniZMİ»
Yüklə 1,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Cədvəl 3.1.
Azərbaycanın kredit hesabatlığı indeksi üzrə reytinqi İl Ümumi
reytinq Qanunveric iliyin qüvvəsi
(0-12) Kredit
məlumatlarının (0-8) Kredit reyestrinin əhatə aidəsi (18 yaşdan yuxarı əhali üzrə %-lə) Kredit büronun əhatə aidəsi (18 yaşdan
2012
48 5*
5 15.6
0 2013
53 5*
5 17.7
0 2014
55 2 5 23 0 2015 105 2 6 28.7 0 2016 109 2 6 33.6 0 * Qeyd: 2014-cü ildə qiymətləndirmə metodologiyasında dəyişiklik edilmiş, parametrlərin sayı 10-dan 12-yə qaldırılmışdır. [58]
Cədvəldən göründüyü kimi, kredit reyestrinin əhatə aidəsinin genişlənməsinə, toplanan kredit məlumatlarının çeşidinin artmasına baxmayaraq, 63 kredit büronun mövcud olmaması səbəbindən ölkəmiz müvafiq kateqoriya üzrə hər il geriləmişdir. Müqayisə üçün Avropa və Mərkəzi Asiya regionu, eləcə də İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (İƏİT) yüksək gəlirli ölkələri müvafiq göstəricilərə nəzər salaq:
Kredit hesabatlığı indeksi üzrə ölkəmizin digər regionalarla müqayisəsi İndikator Azərbaycan Avropa və Mərkəzi Asiya İ.Ə.İ.T Qanunvericiliyin qüvvəsi 2 6.2
6 Kredit məlumatlarının genişliyi 6 6.3
6.5 Kredit reyestrinin əhatə aidəsi 33.6 23.8
11.9 Kredit büronun əhatə aidəsi 0 37.4
66.7 Mənbə: İqtisadi nəzəriyyə: mikroiqtisadiyyat. Bakı, 2008. s.84
Daha öncə qeyd edildiyi kimi, kredit büronun fəaliyyətini şərtləndirən əsas amil kredit bürolarının fəaliyyətini tənzimləyən qanunun mövcudluğudur. Ölkəmizdə “Kredit büroları haqqında” Qanun layihəsi uzun müddətdir ki, Beynəlxalq Maliyyə
Korporasiyasının ekspertləri ilə birgə
işlənib hazırlanmaqdadır. Müvafiq qanunun qəbul edilməsindən sonra ölkəyə bu sahədə ixtisaslaşmış şirkətlərin maraq göstərəcəyi şübhəsizdir. Cənubi Qafqaz və Orta Asiya regionunda hal-hazırda da fəaliyyət göstərən və bu bölgənin iqtisadi iqlimi və biznes mühiti ilə yaxından tanış olan bir sıra qabaqcıl kredit büroları üçün Azərbaycan bazarı daha cəlbedici sayıla bilər. Çünki, Azərbaycan iqtisadiyyatı ümumilikdə Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 68%-ni təşkil edir. Region iqtisadiyyatına məcmu kredit qoyuluşunda isə ölkəmizin payı 55%-dir. Bununla yanaşı, Asiya İnkişaf Bankı 2017-ci ildə ölkəmizin də daxil olduğu regionda ümumi daxili məhsulun cari hesabat ilinə nisbətdə artaraq 2,8%, inflasiya səviyyəsinin isə mövcud 10,8%-dən azalaraq 5,9% olacağını proqnozlaşdırır ki, bu
64 da regionda biznes subyektlərinin rentabelli və effektiv fəaliyyət göstərməsi üçün münbit şərait deməkdir[58]. AR. Prezidentinin 13 İyul, 2016 tarixli sərəncamı ilə ölkənin biznes və investisiya mühitinin əlverişliliyini, yerli və xarici investorlar üçün cəlbediciliyini daha da artırmaq, sahibkarlıq sahəsində son illərdə nail olunmuş sürətli inkişafın davamlığını təmin etmək və rəqabət qabiliyyətini möhkəmləndirməklə, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması üçün Komissiya yaradılmışdır. Komissiyanın yaradılma məqsədi göstərilmiş hədəflərə nail olmaqdan ötrü dövlət tərəfindən ardıcıl şəkildə dövlət-sahibkar əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi, sahibkarlıq fəaliyyətinə qeyri-qanuni müdaxilələrin və süni yaradılan maneələrin aradan qaldırılması, rəqabət qabiliyyətliyinin, ixrac imkanlarının genişlənməsi, sahibkarlara dövlətin dəstəyi və təşviqetmə mexanizmlərinin formalaşdırılması, eləcə də beynəlxalq standartlara müvafiq elektron dövlət xidmətlərin göstərilməsi sahəsində kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsidir. AR Prezidentinin 15 İyul, 2016-cı il tarixli fərmanı əsasında ölkənin makroiqtisadi sabitliyinin daha da möhkəmləndirilməsi və maliyyə dayanıqlılığının təmin edilməsi, bu sahədə koordinasiya olunmuş siyasətin həyata keçirilməsi, habelə səmərəli tənzimləmə və hüquqtətbiqetmə praktikasına nail olunması, o cümlədən makroiqtisadi və maliyyə sabitliyinin təmin edilməsi məqsədilə AR Maliyyə Sabitliyi Şurası yaradılmışdır. Maliyyə və fiskal siyasətlərin uzlaşdırılması üçün daha çevik vahid plaforma yaratmaq məqsədilə şuranın tərkibinə həm maliyyə, həm də fiskal siyasətə cavabdeh olan qurumların rəhbərləri daxil edilib. Maliyyə Sabitliyi Şurası bütün resursları mobilizasiya edərək makro çərçivəni daha dəqiq müəyyənləşdirməyə, həmçinin fiskal və maliyyə siyasətlərinin bir-birini tamamlamasına zəmin hazırlayır [48]. • Biznesdə dövlət tənzimləməsi mexanizmlərinin səmərəliliyinin yüksəldilməsi, vergi-gömrük idarəetməsində keyfiyyətin göstəricilərinin daha da artırılması, bazara daxil olmaq istisnalarının ən aşağı səviyyəyə endirilməsi, bununla yanaşı, azad rəqabət şəraitinin təmin olunması biznes mühitinin təkmilləşdirilməsinə şərait yaradacaqdır. Eyni zamanda, dövlət sahəsində 65 kommersiya fəaliyyətini (maliyyə xidmətləri, nəqliyyat, rabitə, sənaye və s.xidmətlərin) məhdudlaşdırılması ilə özəl
təşəbbüskarlığa imkanları genişləndirmək vacib əhəmiyyət daşıyır. Yeni artım yanaşmasında maliyyələşmə mənbələrini genişləndirmə islahatlarının gündəliyində olan ən vacib məsələlərdən biridir. Birinci növbədə, özəl və dövlət sektorda maliyyələşmə mənbələrinin perspektivlərini dəqiqləşdirməyə, xaricdən sərmayə qoyuluşlarının ciddi olaraq təşviq olunmasına ehtiyac var. • Dövlət maliyyələşdirməsi. Birinci növbədə, vacib olan inkişaf sahələri müəyyən edilməlidir. Bundan sonar isə bu sahələrə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun və başqa maliyyə mərkəzlərinin pul vəsaitləri hesabına sektoral kreditləşməni həyata keçirmək mümkündür. •
Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|