M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

.replace()
metodi matn tarkibidagi biror harf yoki belgini boshqa harf yoki 
belgi bilan almashtirish uchun ishlatiladi. 
FAYLNI QATORMA-QATOR OʻQISH 
Baʻzida faylni toʻliqligicha emas, qatorma-qator oʻqish talab qilinishi mumkin. 
Masalan, faylda talabalarning ismi yoki kundalik ob-havo maʻlumotlari saqlanadi va 
hokazo. Bunday hollarda for tsiklidan foydalanamiz: 
filename = ‘fayl.txt’ 
with open(filename) as file 
for line in file 
print(line) 
5658996452232323 
12457893 
9874563321 
Qatorlarni ro'yxat ko'rinishida saqlab olish uchun, .readlines() metodidan 
foydalanamiz. 
filename = ‘fayl.txt’ 
with open(filename) as file 
talabalar=file.readlines() 
print(talabalar) 
['Aliyev Ahmad \n', 'Soliyev Aziz \n', 
'Tojiyev Akbar \n'] 
E'tibor bering, har bir talaba ismidan so'ng qator tashlah belgisi (\n) tushib 
qolgan. Biz bu belgilarni .rstrip() metodi yordamida olib tashlashimiz mumkin: 
filename = ‘fayl.txt’ 
with open(filename) as file 
talabalar=file.readlines() 
['Aliyev Ahmad', 'Soliyev 
Aziz', 'Tojiyev Akbar'] 

---

145 
talabalar=[talaba.rstrip() for talaba in talabalar] 
print(talabalar) 
FAYLGA YOZISH 
Ma'lumotlarni saqlashning eng qulay usuli bu faylga yozish. Dasturimiz 
bajarilishdan to'xtaganidan so'ng, xotiradagi ma'lumotlar o'chib ketishi mumkin, lekin 
faylga yozilgan ma'lumotlar saqlanib turaveradi. Fayllarni kelajakda qaytdan xotiraga 
yuklab, dasturimizni to'htagan joyidan davom etishimiz mumkin.
Yuqorida biz faylni ochishda open() funksiyasidan foydalandik va yagona 
argument sifatida fayl nomini berdik. Bunda fayl faqatgina o'qish uchun ochiladi, unga 
yozib bo'lmaydi. Faylga ma'lumot yozish uchun open() funksiyasiga murojat qilishda 
fayl nomidan tashqari yana bir argument beramiz. Ikkinchi argument faylni aynan nima 
maqsadda ochishimizni bildiradi. Argumentlar quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin: