M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»

n 
FƏSİL 
BEYNƏLXALQ MÜNASİBƏTLƏR SİSTEMİNDƏ 
XARİCİ TİCARƏTİN YERİ VƏ ROLU 
2.1. 
XARİCİ TİCARƏT BEYNƏLXALQ İQTİSADİ 
MÜNASİBƏTLƏR SİSTEMİNDƏ 
Xarici ticar
ət beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin ənənəvi 
v
ə ən çox inkişaf etmiş formasıdır. Təxmini hesablamalara görə, 
beyn
əlxalq iqtisadi münasibətlərin 80%-i xarici ticarətin payına 
düşür. Beynəlxalq ticarət beynəlxalq əməkdaşlığın əksər 
növlərini əlaqələndirir. 
H
ər bir ölkə üçün xarici ticarətin rolu əvəzedilməzdir. 
C.Saksın fikrincə, «dünyanın istənilən ölkəsinin iqtisadi 
müvəffəqiyyəti xarici ticarətdən asılıdır. Heç bir ölkə dünya 
iqtisadi sistemind
ən təcrid olunmuş şəkildə sağlam İqtisadiyyat 
yarada bilm
əz».® 
Beyn
əlxalq ticarət müxtəlif ölkələrin əmtəə istehsalçıları 
arasında beynəlxalq əmək bölgüsü əsasında yaranan əlaqə 
formasıdır. Müasir beynəlxalq münasibətlər dünya ticarətinin fəal 
İnkişaf tempi ilə xarakterizə olunur, milli iqtisadiyyatın inkişafında 
İsə yeni, spesifik əlamətlər baş verir. 
Elmi-texniki t
ərəqqinin təsiri altında müxtəlif ölkələrin 
İqtisadiyyatında struktur dəyişiklikləri baş verir, istehsalın 
ixtisaslaşması və kooperasiyası milli iqtisadiyyatların qarşılıqlı 
asılı- 
/I
M
'.C
ÜKC
. PhiHouucoı iKOHOMUKd G Pocciıu. -
 A/.. 
1994. C. 244. 
15 

---

lığını gücləndirir. Bununla da beynəlxalq ticarət əlaqələri fəallaşır. 
H
ər il dünyada istehsal olunan məhsulların 25%-i beynəlxalq 
ticar
ət sisteminə daxil olur. Beynəlxalq ticarət istehsala nisbətən 
daha sürətlə artır. Ümumdünya ticarət təşkilatının tədqiqatına 
görə, dünyada hər il istehsalın 10% artımına qarşı, dünya ticarəti 
16% artır. Ona görə də, onun inkişafı üçün daha əlverişli şərait 
yaranır. Xarici ticarət iqtisadi artım üçün güclü amilə çevrilir. Eyni 
zamanda ölkələrin beynəlxalq əmtəə mübadiləsindən asılılığını 
əhəmiyyətli dərəcədə artırır.