M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

Klim akterik sindrom 
(K S ) p a to lo g ik s i n d r o m l a r y i g i n d is i
b o 'lib , ay o ln i h a y z d a n q o lish d a v rid a , yani o 'tis h d a v rid a
k u z a tila d i. 
B u n g a g i p o t a l m u s - g i p o f i z - t u x u m d o n l a r s i s te m a -
la rin in g o 'z g a ris h i sab a b b o 'la d i. H a r xil t u r d a s i n d r o m la r n in g
klinik k o 'r in is h i — vegetativ q o n to m ir i, e n d o k r in va ru hiy 
asa b b u zilishlaridir. Bu s i n d r o m l a r t a x m i n a n 4 0 % a y o lla rd a , 
4 5 — 50 y o s h d a u ch ray d i.
K linikasi. 
Ayol b ir d a n qizib k etad i, te rla y d i, y u r a k d a o g 'r iq
se z a d i, y ig 'lo q i, h a d d a n ta s h q a r i t a ’sirc h a n b o 'l i b k e ta d i, boshi 
o g 'r iy d i, u y q u si b u z ila d i, b o s h q a s i m p to m l a r kuzatiladi. A gar 
a y o ld a b o s h q a e k stra g en ital kasalliklar b o 'ls a , bu d a v r d a k a ­
sallik y o m o n k e c h a d i (g ip e rto n iy a , IBS va b o sh q a la r).
D avosi. 
K o m p le k s p six o te ra p iy a , h a v o g im n a stik a si. suv 
bilan d a v o la s h , to z a h a v o d a say r qilish, p a r h e z ( a c h c h i q c h o y , 
kofe, s h o k o la d , q u y u q s h o 'r v a m u m k i n e m a s ) tavsiya etiladi. 
B ro m p re p a ra tla r i, tr io k s a z in ,v a le ria n k a , b e llo s p o n ; fizio tera- 
piya, g a lv an ik y o q a , y o q a - y u z galvanizatsiyasi buy u rilad i.
O g ‘ir f o r m a l a r i d a g o r m o n a l
p r c p a r a t l a r d a n e s t r o g e n ,
p r o g e s te r o n va a n d r o g e n bilan birga a n d r o g e n - t e s t o s t c r o n -
p r o p i o n a t , g e s to g e n - 1 7 0 p k , d e p o p r o v e r buyuriladi.
P o stk a stra tsio n sindrom . 
B a c h a d o n raki, tu x u m d o n la r n i n g
xafli o 's m a s i , n a y la r d a g i y iringli j a r a y o n l a r n a tija s id a t u ­
x u m d o n atro fiy a si tufayli t u x u m d o n o p e r a t s iy a q ilib olib
ta s h la n a d i. N a tija d a ay o ld a p o s tk a s tra ts io n s i n d r o m v ujudga 
keladi. R u h iy - a s a b , vegetativ q o n t o m i r va e n d o k r in m o d d a
a l m a s h in u v i sis te m a la rid a sezilarli o 'z g a r is h la r p a y d o b o 'la d i.
Klinikasi. 
Jizzakilik, tu s h k u n lik , q o 'r q u v , te z d a toliqish, 
x o tir a n in g susayishi, t a n a n i n g qizib ketishi, k o 'p te rla sh , bosh 
o g 'r ig 'i, k o 'n g il ay n ish i, q ay t qilish, y u ra k s o h a s id a o g 'r iq , 
y u r a k n in g te z urishi, h u s h d a n ketish hollari kuzatiladi.
O v a r io e k to m iy a o 'tk a z ilg a n a y o lla r n in g 6 0 — 70 % id a p o s t ­
ka stra tsio n s i n d r o m kuza tilad i. Bir yil d a v o m i d a bu belgilar 
s e k in - a s ta y o 'q o l i b b o ra d i. 25% a y o lla r d a bu s i m p to m l a r 2— 
5 y ilg a c h a c h o 'z ila d i.
95

---

В и s i n d r o m c h o ‘zilib k e tg a n d a s e m irish , g ip c rx o lc ste re - 
m iya, q o n t o m i r l a r t o n u s i n i n g b u z ilish i (g ip e r to n iy a yoki 
g ip o to n iy a ) , a te r o s k e le r o z belgilari p a y d o b o i a d i .
D avosi. 
U m u m i y q u w a t l o v c h i te ra p iy a , d a v o g im n a stik a si, 
suv m u o la ja la ri, p iy o d a y u rish , su zish p six o te ra p iy a bilan birga 
olib boriladi.
S e d ativ p r e p a r a tl a r (trio k sa z in , s e d u k s e n , fr e n a lo n , v a le ­
r ia n k a , e l l e n i u m va b o s h q . ) va fiz io te r a p e v tik m u o l a j a l a r
( b o ‘y i n - y u z galvanizatsiyasi, g a lv an ik y o q a va b o s h q .) tavsiya 
etiladi.