M. T. Gulamova analitik kimyo fanidan ma’ruza matni buxoro-2011 Taqrizchilar
Cho’ktiruvchi modda (reagent)ni tanlash
Yüklə 2,37 Mb.
|
|
4. Cho’ktiruvchi modda (reagent)ni tanlash.
Cho’kma ko’rinishga qo’yilgan talablar cho’ktiruvchi moddani (reagentni) to’g’ri tanlashni talab qiladi. Masalan: Ва2+ ni bir necha hil qiyin eruvchan birikmalar ko’rinishida cho’ktirish mumkin. Qaysi bir cho’ktiruvchi aniqlanayotgan moddani to’la cho’kish imkonini bersa, ya`ni hosil bo’ladigan cho’kma eruvchanlik ko’paytmasining qiymati eng kichik bo’lsa, shu cho’ktiruvchidan foydalanish kerak. Masala Ва2+ ionini cho’ktirish uchun cho’ktiruvchi modda tanlashda bariyning quyidagi kam eruvchi tuzlari eruvchanlik ko’paytmalarini solishtirilsa: BaSO4 - EК = 1,1 10-10 BaCrO4 - EК = 1,2 10-10 BaMnO4 - EК = 2,5 10-10 BaCО3 - EК = 8,1 10-9 BaClO4 - EК = 1,6 10-7 Bularning ichida eruvchanlik ko’paytmasi eng kichik bo’lgani BaSO4. Shuning uchun Ba2+ BaSO4 holida cho’ktirilishi kerak ekan. Demak, cho’ktiruvchi sifatida H2SO4; Na2SO4; K2SO4, ya`ni tarkibida SO42- - ioni bo’lgan suvda yahshi eriydigan moddalarni ishlatish kerak. Cho’ktiruvchiga qo’yiladigan asosiy talablar: a) tez va oson kam eruvchan cho’kmani (birikma) hosil qilishi ; b) selektiv bo’lishi, ya`ni faqat shu aniqlanayotgan modda bilan cho’kma hosil qilib, boshqa ionlar bilan reakciyaga kirishmasligi ; v) oson haydalishi yoki ajralishi; Shunga ko’ra sulьfatlarni cho’ktirish uchun H2SO4, gidroksidlarni cho’ktirish uchun - NH4OH, hloridlarni cho’ktirish uchun - HCl, karbonatlarni cho’ktirish uchun - (NH4)2CO3 ishlatilgani maqsadga muvofiq bo’ladi. g) zaharli bo’lmasligi ; d) ortiqcha miqdorda olinganda (kompleks hosil bo’lishi tufayli) cho’kmani eritmasligi, cho’ktiruvchining miqdori reakciya tenglamasi bo’yicha hisoblanganda 1,5 marta ko’p olinishi kerak. Cho’ktiruvchi hajmi quyidagi formula bilan hisoblanadi: mн – namunaning massasi, g MА – aniqlanadigan moddaning molekulyar massasi, g MВ – cho’ktiruvchining molekulyar massasi, g VВ – cho’ktiruvchi eritmasining hajmi, sm 3, (ml) - cho’ktiruvchi eritmasining zichligi, g/sm 3 yoki g/ml с – cho’ktiruvchi eritmasining foiz koncentraciyasi a,v – reakciya tenglamadagi stehiometrik koefficientlar Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|