qo‘llash. Falokat va halokatlarda tibbiy yordam k o ‘rsatishni tashkil etishda halokatning m iqyosi va sanitariya talafotining hajmiga qarab belgilanadi. Albatta, tabiiy ofat yoki katta ishlab chiqarish avariyalardan sanitariya talafoti katta m iqyosida b o ‘lganda, buning oqibatlarini tugatishda m axsus yondashuvlar talab etiladi. Jumladan, bunday holatlarda jabrlanganlarga iloji boricha talafot o ‘ch o g ‘ining o ‘zida yoki unga yaqin b o ‘lgan joyda tibbiy yordam k o ‘rsatilishi lozim b o ‘ladi. Katta m iqyosdagi favqulodda vaziyatlarda tibbiy yordamni tashkil etishda quyidagi ishlar bajariladi: - shikastlangan o ‘choqlam i tibbiy razvedka qilish; - jabrlanganlami qidirib topish va ulami qutqarish; - jabrlanganlami saralash; - jabrlanganlami evakuatsiya qilish; - tibbiy yordam berish va davolash. Shikastlangan o ‘choqlam i razvedka qilishda - aholi soni, tibbiy xizm at kuchlari va vositalari soni, talafot darajasi, y o ila r va suv manbalarining m avjudligi hamda ulam ing ahvoli haqidagi m a’lumotlar olinadi. Jabrlanganlami qisqa vaqt m obaynida (bir necha soatdan - bir sutkagacha) qidirib topish va qutqarish talab etiladi hamda iloji boricha ulam ing hayotini saqlab qolish omillari bajariladi. Bu om illam i qutqaruv 221
tizimlaridan tashqari, o ‘t o ‘cbiruvchilar, jam oat tartibini saqlovchi harbiy qism lam ing xodimlari hamda ko‘ngilli fuqarolar bajaradilar. Jabrlanganlami saralash tibbiy xizm atning asosiy vazifasi hisoblanadi. Saralash - tibbiy yordamning hajmini, turini hamda yordam ko‘rsatishning keyingi bosqichlarini hisobga olib, jabrlanganlami transportiarda tashish imkoniyatlari v a navbatini aniqlaydi.
