MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

186 

Təsadüfi  deyildir  ki,  biz  kimi  isə  tənqid  etməyə  baĢlarkən 

«inciməyin,  lakin…»  ifadəsini  iĢlədir  və  tənqid  etdiyimiz  adamın 

tənqidin  məzmununa  diqqət  verməli  olduğunu  və  onu  Ģəxsi  səviyyəyə 

keçirməməyi qeyd edirik. Lakin bu ya faydalı arzu olaraq qalır, belə ki, 

simasız tənqid mümkün deyildir. Bu cür tənqid özünü göstərirsə bu artıq 

tənqid  deyil,  boĢ  danıĢıqdır.  Belliklə,  aydın  Ģəkildə  təsəvvür  etmək 

lazımdır  ki,  «proyeksiya  olmamıĢ»  hisslər  olmur,  əgər  təzahür  edərsə 

onlar artıq hisslər deyil, sadəcə olaraq emosional təəssürat – emosiyadır. 

Bu  cür  nəticəyə  gəlmək  olduqca  vacibdir.  Beləki,  Bu  bizim  sonrakı 

addımı  atmağımıza,  proyeksə  olunmuĢ  hisslərin  daima  bizim  sərvət 

meyllərimizlə  əlaqələnməsinə  kömək  edir.  BaĢqa  sözlə,  bizdən  kimsə 

mütəəssir  olur,  öz  hisslərini  duyur  və  Ģəxsi  əhəmiyyətli  obyektə 

proyeksə  edirsə,  mütləq  onları  öz  Ģəxsi  sərvətləri  ilə  əlaqələndirir. 

Burada «əlaqələndirmək» anlayıĢını dəqiqləĢdirmək zəruridir. Beləki, bu 

iki  aspektdə  təzahür  edə  bilər.  Birinci  tip  xarici  (zahiri)  əlaqələndirmə 

olub,  burada  əlaqələndirmə  hisslərin  zahiri  proyeksləĢməsində  təzahür 

edir,  insan  tərəfindən  qiymətləndirilir,  lakin  həqiqi  Ģəxsi  sərvət 

səviyyəsinə qalxa bilmir. Bu cür hadisə çox vaxt sözdə fəallıq Ģəklində 

təzahür  edir  və  «Belə  də  iĢ olar»,  «Bu  heç  bir  çərçivəyə  sığmır»  və  s. 

ifadələrində özünü göstərir, faktiki olaraq yalançı informasiya xarakteri 

daĢıyır.  Xarici  təzahür  edən  hisslər  və  onları  müĢayət  edən  replika 

insanın həqiqi niyyəti, məqsəd və dəyərlərinə uyğun gəlmir. Buna görə 

də  proyeksləĢdirilmiĢ  hisslərin  xarici  və  ya  yalançı  qarĢılaĢdırılması 

Ģəxsiyyətin  sərvət  özəyinin  həqiqi  qarĢılaĢdırılmasında  aydın  Ģəkildə 

fərqləndirilməlidir. Belə olduqda iĢ və hərəkətlərin həyata keçirilməsi ilə 

bağlı  olan  iradi  cəhd  aktuallaĢır.  Bu  da  qarĢılıqlı  əlaqələndirilmiĢ 

elementlər  silsiləsində  insan  davranıĢının  istiqamətini  izah  etməyə 

imkan verən son mərhələni təĢkil edir.