www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
181
181
181
181
181
181
181
181
181
fəaliyyət üçün zəruri sayılan bilik, bacarıq və vərdiĢlərə
yiyələnmə dinamikasındakı fərqləri meydana çıxarır.
Qabiliyyət və istedad. Burada yeri gəlmiĢkən qabiliyyət
və istedad anlayıĢlarının fərqləndirilməsinə də diqqət yetirmək
lazım gəlir. Psixoloji ədəbiyyatı nəzərdən keçirdikdə müasir
psixologiyanın aktual problemləri içərisində istedad problemi
xüsusi yer tutur. Psixoloqlar bunu hər Ģeydən əvvəl onunla bağlı
hesab edirlər ki, qabiliyyətlərin fəaliyyət prosesində qarĢılıqlı
əlaqəsinin təhlili təkcə elmi nəzəri məsələ olaraq qalmır. Onun
mühüm praktik əhəmiyyəti də vardır. Təcrübə göstərir ki, insanın
hər hansı bir fəaliyyəti müvəffəqiyyətlə icra etməsi üçün tək bir
qabiliyyət deyil, bir neçə qabiliyyət iĢtirak edir. Bu baxımdan
qabiliyyətlərin bir və ya bir neçə fəaliyyətin müvəffəqiyyətli icrası
üçün şərt olan özünəməxsus birliyi istedad adlanır.
Professor Ə.S.Bayramov və prof. Ə.Ə.Əlizadənin qeyd
etdikləri kimi, əgər müĢahidəçilik, poetik görmə, surət, hiss və
hərəkət hafizəsi, yaradıcı təxəyyül, obrazlı təfəkkür, lüğət
ehtiyatının zənginliyi və ifadəli dil, söz assosiasiyalarının
zənginliyi kimi müxtəlif qabiliyyətlər ədəbi fəaliyyət daxi-
lində üzvi surətdə birləĢib onu müvəffəqiyyətlə icra etməyə
imkan verirsə, bu ədəbi istedaddır.
Pedaqoji istedadı da bu cür xarakterizə etmək olar.
Buraya müĢahidəçilik, didaktik, komunikativ, perseptiv, peda-
qoji təxəyyül, yüksək nitq, suqqestik və s. qabiliyyətlərin
məcmuu daxildir. Bu cür istedada malik olan müəllim
pedaqoji fəaliyyəti yüksək müvəffəqiyyətlə yerinə yetirə bilir.
Ġstedadın uĢaqlıq, yeniyetməlik və gənclik yaĢı dövr-
ləri üçün səciyyəvi olan aĢağıdakı növlərini qeyd etmək olar:
|