MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

250 

250 

artım tez də aĢağı düĢür. 9 yaĢlı qızlarda boy artımı 3,8 sm, 10 

yaĢda – 6,21 sm, 11 yaĢda – 7,17 sm, 12 yaĢda – 5,43 sm,  13 

yaĢında təxminən 6 sm-ə çatır. Bu zaman artım əvvəlki illərə 

nisbətən  az  olsa  da  qənaətbəxĢdir.  14  yaĢında  boy  artımı  3,7 

sm-ə,  15  yaĢında  isə  2,3  sm-ə  enir.  Rəqəmlərdən  göründüyü 

kimi,  boy  artımı  qızlarda  oğlanlara  nisbətən  tez  baĢlasa  da, 

sonradan əsaslı Ģəkildə aĢağı düĢür. 

Çəkinin  artmasına  gəldikdə  bu  dövrdə  o  boyun 

artmasından  geri  qalır.  9  yaĢlı  oğlanların  çəkisi  orta  hesabla 

26,3 kq, 10 yaĢda – 29,0 kq (artım 2,7 kq), 11 yaĢda – 32,1 kq 

(artım 3,1 kq), 12 yaĢda – 36,0 kq (artım – 3,9 kq), 13 yaĢda – 

39,2 kq (artım – 3,2 kq), 14 yaĢda – 45,5 kq (artım – 6,3 kq), 

15  yaĢda  –  51,9  kq  (artım  –  5,4  kq)  olur.  Rəqəmlərdən 

göründüyü  kimi,  yeniyetməlik  dövründə  oğlanlarda  çəkinin 

artması qeyri-bərabər Ģəkildə gedir. 13 yaĢında çəkinin artımı 

aĢağı düĢür. 

Qızlarda da çəkinin artması təxminən eyni Ģəkildə gedir. 

9 yaĢlı qızların çəkisi təxminən 25,28 kq, 10 yaĢda – 28,3 kq, 

11 yaĢda – 32,0 kq, 12 yaĢda – 36,97 kq, 13 yaĢda – 41,9 kq, 

14  yaĢda  –  47,5  kq,  15  yaĢda  –  50,6  kq-a  bərabər  olur. 

Qızlarda çəkinin ən az artımı 10 və 11 yaĢda özünü göstərir.  

 Bu  dəyiĢiklik  xüsusilə  cinsi  yetiĢmənin  baĢlanmasında 

özünü  göstərir.  UĢaqlara  nisbətən  yeniyetmələrin  siması 

dəyiĢir, böyüklərə yaxınlaĢmıĢ olur. 

Əzələ kütləsi və əzələ gücü artır, nəticədə yeniyetmənin 

fiziki imkanı  da artır. Yeniyetməyə elə  gəlir ki,  onun hər bir 

Ģeyə gücü çatar. 

Yeniyetmənin psixoseksual inkiĢafında xüsusi dəyiĢiklik 

baĢ verir. Bu dövrdə cinsi yetiĢmənin baĢlanması bir növ cinsi 

yetkinlik  üçün  baĢlanğıc  rolunu  oynayır.  Bununla  yanaĢı 

olaraq  psixoloji  yetkinliyin,  eləcə  də  sosial  yetkinliyin  baĢ 

verməsi  üçün  müvafiq  Ģərait  yaratmıĢ  olur.  Yeniyetmələrdə 

sərvət sistemi dəyiĢir: ailə, məktəb, həmyaĢıdları yeni məna və 

əhəmiyyət kəsb etməyə baĢlayır. 

 

---