MahirəNərimanqızı

reminisensiya adlanır. 

Yadda  saxlama  müddətindən  asılı  olaraq  hafizənin 

qısamüddətli  və  uzunmüddətli  növləri  də  vardır. 

Qısamüddətli  hafizə  qısamüddətli  yaddasaxlamaya  əsaslanır. 

Uzunmüddətli  hafizəyə  gəldikdə  isə  bu  zaman  öyrənilən 

material  uzun  müddət,  bəzən  bütün  həyat  boyu  beyində  hifz 

olunan və istənilən vaxt yada salına bilir. 

Uzunmüddətli  hafizə  ilə  bağlı  toplanmıĢ  materiallar, 

keçirilən təcrübələr göstərir ki, onun həcmi və müddəti demək 

olar  hüdudsuzdur.  Ġndi  baĢ  vermiĢ  və  uzaq  keçmiĢdə  olmuĢ 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

66 

66 

hadisələrin hafizədə hifz olunması baxımından fərqli cəhətləri 

çoxdur.  Birincinin  xatırlanması  asan,  ikincininki  isə  xeyli 

çətin və nisbətən uzun vaxt tələb edən prosesdir.  

Qısamüddətli  hafizə  ilə  uzunmüddətli  hafizənin  fərqi 

təxminən  belədir:  «Əvvəlki  sözünüz  necə  oldu?»  –  qısamüd-

dətli  hafizə.  «Keçən  həftənin  bazar  günü  naharda  nə 

yemiĢdiniz?»  –  uzunmüddətli  hafizə.  Yeni  materialın  uzun-

müddətli hafizəyə daxil olması və sonra yada salınması xeyli 

iradi səy tələb edir. Psixikamızın operativ və analitik mərkəzi 

özünün informasiya mərkəzinə qismən nəzarət edir. Məhz bu 

səbəbdən  hifz  olunan  informasiyaların  içərisindən  lazım 

olanını həminki anda seçmək xeyli çətindir. Eyni zamanda, bir 

sıra mürəkkəb əməliyyatlar, məsələn, qrammatik qaydalardan 

istifadə  olunması,  mətnin  oxunması  uzunmüddətli  hafizənin 

nəticəsində  asan  və  praktik  olaraq  avtomatlaĢdırılmıĢ  Ģəkildə 

icra olunur.  

Beyində  hifz  olunanların  qısa  müddətdən  sonra 

yenidən  yada  salınması  xeyli  çətin  baĢ  verir,  əsasən,  2-4 

gündən sonra daha aydın və əhatəli yada salınır.  

Nəhayət  hafizənin  operativ  növü  də  vardır.  Adətən, 

insan  müəyyən  məsələni  həll  edərkən  ona  lazım  olan 

məlumatları  xatırlayır  və  ondan  istifadə  edir.  Əməliyyat 

qurtardıqdan  sonra  həmin  məlumat  yenidən  beyində  hifz 

olunur. Bu proses operativ hafizə ilə əlaqədardır.