MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
72 72 gücündə idrak prosesi həm dərinləĢir, həm də geniĢlənir. Təfəkkür duyğu və qavrayıĢın köməyi ilə əldə edilmiĢ biliklərin ayrı-ayrı hissələrini müqayisə edir, qarĢılaĢdırır, fərqləndirir, münasibətləri ayırd edir, yeni bilikləri kəĢf edir və
hissi idrakdan verilən Ģeylərin əlamətlərini mücərrədləĢdirir, qarĢılıqlı əlaqələri aydınlaĢdırır və gerçəkliyin mahiyyətinə vararaq onu dərk edir. Təfəkkür reallığı onun münasibət və əlaqələrində onun çoxobrazlı vasitəli tərəfləri ilə birlikdə əks etdirir. Təfəkkürün əsas məqsədi cisim və hadisələr arasından münasibət və əlaqələrin açılmasına yönəlib. Varlığın dərin- liklərinin kəĢfi, onun dərki təfəkkürün xüsusi yolunu müəyyən edir. Təfəkkür təkcə münasibət və əlaqələri deyil, həmçinin əlamət və mahiyyəti də əks etdirir. QavrayıĢda verilən gerçəkliyin cisim və əlamətlərinin qarĢılıqlı münasibətləri, birləĢmələri, əlaqələrindən çıxıĢ edərək təfəkkür reallığı dərk etdirir. QavrayıĢ vasitəsi ilə təfəkkür proseslərinə ötürülən cisim və hadisələrin, onların əlamətlərinin bəzilərinin təkcə, digərlərinin mühüm olmayan əlamətləri, onların xarici əlamətləri birləĢsələr də əlaqəli deyillər. Təfəkkür prosesləri zamanı hadisələrin mahiyyəti, xarakteri, əlamətləri arasında əlaqələrin yaranması nəzərdə tutulur. Mühüm və ikinci dərəcəli əlamətlər, təsadüfi və zəruri əlaqələr, sadə təsadüfi və real oxĢarlıqlar qavrayıĢda üzvlənməmiĢ, ayrılmamıĢ Ģəkildə olur. Təfəkkürün məqsədi ondan ibarətdir ki, mühüm, əsas, zəruri əlaqələri, ikinci dərəcəli, formal əlaqələrdən, təsadüfi uyğunluqlarını situasiyalara görə ayırsın. Zəruri olanı, mahiyyət əlaqələrini, təsadüfdən zərurətə keçidi ayıran təfəkkür prosesləri təkcədən ümumiyə keçir. Təsadüfi, xüsusi hallara əsaslanan, zaman və məkanla hüdudlanan hadisələr təkcə xarakter daĢıyır. Lakin mahiyyətcə |