MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

73 

73 

73 

73 

73 

73 

73 

73 

73 

əlaqəli  olan  çoxlu  dəyiĢmələrdə  zəruri  olan  elementlərin 

köməyi  ilə  təfəkkür  əlaqələri  açır  və  ona  görə  də 

ümumiləĢdirir.  Hissi  idrak  səviyyəsində  Ģeylərin  mahiyyətini 

müəyyən etmək, onun daxili quruluĢunu dərk etmək mümkün 

deyil.  Elementar  hissəcikləri  görmə  qavrayıĢı  ilə  müəyyən 

etmək  çətindir.  Ġnsan  beynində,  təbii  və  sosial  dünyanın 

hadisələri bilvasitə inikas üçün əlçatmazdır. 

Hissi  idrakın  sərhədlərini  keçmək  üçün  insan 

təfəkkürünə müraciət olunur. Təfəkkür dərk etmə səviyyəsinin 

keyfiyyətcə  yeni  və  daha  yüksək    mərhələsidir.  Təfəkkürdə 

belə  hadisələr  üçün  iĢarələrdən,  nitqdən  istifadə  edirlər.  Söz 

mücərrədləĢdirmə  alətidir  və  Ģeylərin  mahiyyətini  müəyyən 

etməyə  imkan  verir.  Söz  Ģeylərin  əsas  əlamətlərinin 

ümumiləĢmiĢ inikası üçün vasitədir. 

Hər  hansı  təfəkkür  ümumiləĢdirmədə  icra  olunur. 

Təfəkkür – fikrin hərəkətidir ki, əlaqələrin açılmasına xidmət 

edir,  təkcədən  ümumiyə,  ümumidən  təkcəyə  və  oradan  da 

xüsusiyə doğru gedir. Təfəkkür əlaqə, münasibətlərin vasitəli 

kəĢfinə əsaslanır və real aləmin ümumiləĢmiĢ dərkidir.  

Təfəkkür – insanın psixi, idraki fəaliyyətinin ən yüksək 

pilləsi olub, gerçəkliyin onun mühüm əlaqə və münasibətlərini 

keçmiĢ  təcrübə  və  ümumiləĢmiĢ  nitq  vasitəsi  ilə  əks  etdirir. 

Ona  görə  də  təfəkkürü  cisim  və  hadisələr  arasındakı 

qanunauyğun əlaqə və münasibətlərin ümumiləşmiş və vasitəli 

inikasından ibarət olan idrak prosesi adlandırırlar. 

Ġnsanın biliyi və keçmiĢ təcrübəsi hissi idrakla və hafizə 

ilə qarĢılıqlı əlaqəyə girərək onları dəyiĢdirir. L.S.Vıqotski bu 

prosesi  hafizə  və  qavrayıĢın  intellektuallaĢması  prosesi 

adlandırırdı.  QavrayıĢ  idraki  nöqteyi-nəzərdən  kateqoriya  və 

düĢünmə  xüsusiyyəti,  hafizə  isə  sözlü  –  məntiqi  xarakteri 

daĢıyır. 

---