MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

227 

227 

227 

227 

227 

227 

227 

227 

227 

yaĢının sonunda əyani-obrazlı hafizə ilə yanaĢı, sözlü-məntiqi 

hafizə də inkiĢaf edir. Belə ki, uĢaq təkcə konkret, emosional 

cəhətdən zəngin,  əyani  materialları deyil, sözün özünü, sözlə 

ifadə  olunan  materialları  da  yaxĢı  yadda  saxlayır.  Bağça 

yaĢının  sonunda  hafizənin  möhkəmliyi,  davamlılığı  artır. 

UĢağın maraqlandığı, onun üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən 

materiallar  uzun  illər  onun  hafizəsində  hifz  oluna  bilir. 

Təsadüfi deyildir ki, ən dəqiq və aydın təəssürat, xatirə həmin 

dövrə aid olur.  

Bağça  yaĢı  dövründə  uĢaq  təxəyyülü  də  özünəməxsus 

xüsusiyyətləri  ilə  fərqlənir.  Bağça  yaĢının  birinci  yarısında 

uĢaqlarda  təxəyyül  reproduktiv  xarakter  daĢıyır.  UĢaqların 

təxəyyül  surətləri  əldə  etdikləri  təəssüratların  obrazlar 

Ģəklində  mexaniki  canlandırmaları  Ģəklində  özünü  göstərir.  

Bu  cür  təxəyyül  surətləri  əqli  deyil,  emosional  əsaslar, 

emosional təəssürat əsasında yaradılır. Bütövlükdə bağça yaĢlı 

uĢaqların təxəyyülləri olduqca zəif olur. Təxəyyülün ayrı-ayrı 

xüsusiyyətləri  böyük  bağça  yaĢı  dövründə  daha  səmərəli 

Ģəkildə  inkiĢaf  etməyə  baĢlayır.  Bağça  yaĢı  dövründə 

bərpaedici təxəyyül surətləri xeyli inkiĢaf etsə də hələ solğun 

olur,  uĢaq  qarĢıya  qoyulmuĢ  məqsədə  uyğun,  dəqiq  surətlər 

yaratmaqda  çətinlik  çəkir.  Bu  da  uĢağın  həyat  təcrübəsinin 

azlığı, təəssüratlarının zəifliyi, müvafiq biliklərin məhdudluğu 

ilə bağlıdır. 

Bağça  yaĢı  dövründə  uĢaqlarda  yaradıcı  təxəyyülün 

inkiĢafı  da  özünü  göstərir.  UĢaqlarda  ilkin  yaradıcı  təxəyyül 

surətlərinin  meydana  gəlməsi  onların  fəaliyyəti  ilə  sıx  bağlı 

olur.  Onlar  oyun  zamanı,  hər  hansı  bir  nağılı  və  ya  hekayəni 

söyləyərkən buraya özlərinin əlavələrini də edirlər.  

Bağça  yaĢlı  uĢaqların  təfəkkürü  əsasən  əyani-əməli 

xarakter  daĢıyır,  icra  etdikləri  iĢlərlə,  dərk  etdikləri  konkret 

cisim və hadisələrlə bağlı olur. UĢaqlar ilk ümumiləĢdirmələri 

əsasən  zahiri  oxĢar  əlamətlərə  görə  aparırlar.  Nitqin  inkiĢafı 

ilə  əlaqədar  olaraq  ümumiləĢdirmələri  mühüm  əlamətlər 

---