MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

283 

283 

283 

283 

283 

283 

283 

283 

283 

hansı  tələbi  qoymasından  asılı  olmayaraq,  konkret  adama 

münasibətdə, həm də kimin irəli sürməsindən asılı olmayaraq, 

konkret tələbə münasibətdə özünü göstərə bilir.  

Hər  iki  halda  tərbiyəvi  tədbirin  metodlarından  düzgün 

istifadə  olunmaması  faktı  məna  maneəsinin  yaranmasına, 

nəticədə  isə  tərbiyəvi  tədbirin  təsirinin  aradan  çıxmasına 

səbəb olur.  

Konkret  adama  münasibətdə  məna  maneəsinin  ya-

ranması ən çox tərbiyəçi tərəfindən uĢağın davranıĢ motivinin 

nəzərə  alınmaması,  uĢaqda  olmayan  motivi  bir  növ  ona 

bağlamaq  nəticəsində  baĢ  verir.  Məsələn,  uĢaq  xəstəliyinə 

görə  dərsdən  gedir.  Müəllim  onu  da  dərsdən  qaçan  baĢqa 

uĢaqlarla  birlikdə  cəzalandırır.  Yaxud,  onu  təhqir  edən 

yoldaĢlarına  qarĢı  cavab  qaytaran  uĢağı  da  o  birisi  kimi  inti-

zamsız,  xuliqan  adlandırır.  Bu  hal  bir  neçə  dəfə  təkrar 

olunduqda Ģagirddə müəllimə, tərbiyəçiyə qarĢı məna maneəsi 

yaranır.  Nəticədə  həmin  müəllimin  ən  ədalətli  tələbi  belə 

Ģagird tərəfindən ədalətsiz tələb kimi qarĢılanır.  

Lakin  konkret  adama  qarĢı  məna  maneəsi  müəllim 

tamamilə  obyektiv,  düzgün  hərəkət  etdiyi  halda,  Ģagirdin  öz 

davranıĢ  motivini  dərk  edə  bilməməsindən  asılı  olaraq  da 

yarana  bilər.  Məsələn,  müəllim  tapĢırığı  yerinə  yetirməyən 

Ģagirdi  haqlı  olaraq  danladığı,  cəzalandırdığı  halda,  Ģagird 

kitabı  olmadığına  görə  cəzalandırmanın  ədalətsiz  olduğunu 

zənn  etməsi  sayəsində  yaranan  məna  maneəsini  buna  misal 

göstərmək olar.  

Konkret  tələbə  münasibətində  özünü  göstərən  məna 

maneəsi  isə  tamamilə  baĢqa  səbəblərdən  irəli  gələ  bilir. 

Məsələn, tərbiyəçi  müsbət  nəticə vermədiyi  halda eyni  tələbi 

dəfələrlə  təkrar  edir.  Nəticədə  bu  cür  tələblərə  uĢaq  o  qədər 

alıĢır ki, onu bir növ qavramamağa baĢlayır.  

Təcrübə  göstərir  ki,  bu  cür  məna  maneələrinin 

yaranması  Ģagirdlərlə  aparılan  tərbiyə  iĢinin  çətinləĢməsinə, 

bir növ nəticəsiz qalmasına səbəb olur. Ona görə də müəllim 

---