MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
329 329
329 329
329 329
329 329
329 Ģəxsiyyətin yönəliĢliyini müəyyən etməklə onun fəaliyyətinin səmərəliliyini də Ģərtləndirir. Motivasiya təhriklə fəaliyyətin məqsədi arasındakı əlaqə və münasibətlərin açılmasında ifadə olunur. Məlum olduğu kimi, onun həyata keçirilməsi prose- sində motivlərin məqsədə keçməsi və məqsədin motivə çevrilməsi baĢ verə bilər. Psixoloqlar belə bir qənaətə gəlmiĢlər ki, təlim uğurları təkcə Ģagirdin təlimə, öyrənməyə qabilliyi, bütövlükdə qabiliyyətləri və s. ilə deyil, həm də təlim motivasiyası ilə Ģərtlənir. BaĢqa sözlə, onun “yaxĢı oxuması” üçün bütün digər Ģərtlərlə yanaĢı həm də təlim motivasiyasının formalaĢması zəruridir (Ə.Ə.Əlizadə). Ġnsan fəaliyyətinin baĢqa sahələrində olduğu kimi, təlim fəaliyyətində də özünün xarakteri və fəaliyyət prosesində oynadığı rola görə motivlərin, o cümlədən təlim motivlərinin aĢağıdakı növlərini qeyd etmək olar: 1) sitüativ və geniĢ motivlər; 2) fəaliyyətin nəticəsinə yönələn və onun özünə doğru yönələn motivlər; 3) eqoistik və ictimai əhəmiyyətli motivlər. Motivləri təzahür xüsusiyyətlərinə görə psixoloji ədəbiyyatda geniĢ istifadə olunan iki qrupa ayırmaq müm- kündür: 1) geniĢ sosial motivlər və 2) idrak motivləri. Bununla yanaĢı olaraq, motivlərin xarici və daxili tipləri də qeyd olunur. Təlim fəaliyyətində bu cür motivlərin formalaĢması Ģagirdlərin tələbat sahəsinin formalaĢması ilə sıx bağlıdır. Müəyyən Ģeylər, hadisələr, Ģərait insanın müvafiq fəallığının mənbəyi kimi insan fəaliyyətinin motivinə çevrilir. Həmin mənbələri üç əsas kateqoriyaya ayırmaq mümkündür: daxili, xarici və Ģəxsi mənbələr. Birinci, daxili mənbələr insanın tələbat sahəsi ilə bağlı olur. Ġnsanda bu cür tələbatlar anadangəlmə və həyatda qazanılan xarakter daĢıya bilər. Birinci halda orqanizmin üzvü
|